ጥሬ ኮዱን ለሶሪያ ለማየት

{{merge|ሶርያ}}
{{የሀገር መረጃ|ሙሉ_ስም=የሶሪያ አረብ ሪፐብሊክ|ካርታ_መግለጫ_ፅሁፍ=የሶሪያ ካርታ|የሕዝብ_ብዛት_ከዓለም=66ኛ|ከፍተኛ_ደረጃ_ከባቢ=.sy|የመሬት_ስፋት_ከዓለም=87ኛ|የሕዝብ_ብዛት_ግምት=17,500,657|ተመሠረተ_ፈረሰ_ዓመት=የሶሪያ አረብ መንግሥት
መጋቢት 8 ቀን 1920 እ.ኤ.አ
• በፈረንሳይ ስልጣን የሶሪያ ግዛት
በታህሳስ 1 ቀን 1924 እ.ኤ.አ
• የሶሪያ ሪፐብሊክ
ግንቦት 14 ቀን 1930 እ.ኤ.አ
• ደ jure ነፃነት
ጥቅምት 24 ቀን 1945 እ.ኤ.አ
• የነጻነት ጉዳይ
ኤፕሪል 17 ቀን 1946 እ.ኤ.አ
• የተባበሩት አረብ ሪፐብሊክን ለቋል
መስከረም 28 ቀን 1961 እ.ኤ.አ
• ባዝ ፓርቲ ስልጣን ተረከበ
መጋቢት 8 ቀን 1963 እ.ኤ.አ
• የአሁኑ ሕገ መንግሥት
የካቲት 27/2012|የመሬት_ስፋት=185,180 ኪ.ሜ|የመሪዎች_ስም=ወ/ሮ  [[በሽር አል አሳድ]]<br />ዶ/ር [[ሁሴን አርኑስ]]|የመሪዎች_ማዕረግ=ዝቅተኛው -200 ሜ, ከፍተኛው ነጥብ 2,814 ሜ|ባንዲራ_ሥዕል=Flag of Syria.svg|የመንግስት_አይነት=አሃዳዊ ከፊል-ፕሬዚዳንታዊ ባቲስት ሪፐብሊክ|መዝሙር=[[የሀገር ውስጥ ጠባቂዎች]] <br /><br><center>[[ስዕል:National Anthem of Syria.ogg]]</center>|ብሔራዊ_ቋንቋ=አረብኛ|ዋና_ከተማ=ደማስቆ|ስም=ሶሪያ|ካርታ_ሥዕል=Syria (orthographic projection).svg|ማኅተም_ሥዕል=Coat of arms of Syria.svg|ሰዓት_ክልል=+2 +3}}

ሶሪያ (አረብኛ፡ سُورِيَا ወይም سُورِيَة፣ Sūriyā)፣ በይፋ የሶሪያ አረብ ሪፐብሊክ (አረብኛ፡ ٱلْجُمْهُورِيَّةُ ٱلۡعَرَبِيَّةُ ٱلسُّورِيَة፣ በምእራብ-አስያ-አራብዒህ-አስያ-አስያ-አስያ-አስያ-ጁምህ-ሀገር፣ ሮማንኛ ሶሪያ በምዕራብ የሜድትራንያን ባህርን፣ በሰሜን [[ቱርክ]]፣ ኢራቅን በምስራቅና በደቡብ ምስራቅ፣ በደቡብ ዮርዳኖስ፣ እና [[እስራኤል]] እና ሊባኖስን በደቡብ ምዕራብ ትዋሰናለች። ቆጵሮስ በምዕራብ በሜዲትራኒያን ባህር በኩል ትገኛለች። ለም ሜዳ፣ ከፍተኛ ተራራዎች እና በረሃዎች ያሉባት ሀገር፣ ሶሪያ የተለያዩ ጎሳ እና ሀይማኖታዊ ቡድኖች የሚኖሩባት ሲሆን አብዛኞቹ የሶሪያ አረቦች፣ ኩርዶች፣ ቱርክማን፣ አሦራውያን፣ አርመኖች፣ ሰርካሲያን፣ ማንዳውያን እና ግሪኮች ይገኙበታል። የኃይማኖት ቡድኖች ሱኒዎች፣ ክርስቲያኖች፣ አላውያን፣ ድሩዝ፣ ኢስማኢሊስ፣ መንዳኢያን፣ ሺዓዎች፣ ሳላፊዎች እና ያዚዲስ ይገኙበታል። የሶሪያ ዋና ከተማ እና ትልቁ ከተማ ደማስቆ ነው። አረቦች ትልቁ ጎሳ ሲሆኑ ሱኒ ደግሞ ትልቁ የሃይማኖት ቡድን ነው።

ሶሪያ 14 ጠቅላይ ግዛቶችን ያቀፈች አሃዳዊ ሪፐብሊክ ስትሆን በፖለቲካዊ መልኩ ባቲዝምን የምትደግፍ ብቸኛ ሀገር ነች። ከተባበሩት መንግስታት ድርጅት፣ ከተባበሩት መንግስታት ድርጅት ውጪ የአንድ አለም አቀፍ ድርጅት አባል ነው። እ.ኤ.አ. በኖቬምበር 2011 ከአረብ ሊግ እና ከእስላማዊ ትብብር ድርጅት ታግዶ ከህብረት ለሜዲትራኒያን ባህር እራሱን ታግዷል።

“ሶሪያ” የሚለው ስም በታሪክ ሰፊ ክልልን የሚያመለክት፣ በሰፊው ከሌቫንት ጋር ተመሳሳይ ነው፣ እና በአረብኛ አል ሻም በመባል ይታወቃል። ዘመናዊው መንግሥት የ 3 ኛው ሺህ ዓመት ዓክልበ. የኤብላን ሥልጣኔን ጨምሮ የበርካታ ጥንታዊ መንግሥታት እና ኢምፓየር ቦታዎችን ያጠቃልላል። አሌፖ እና ዋና ከተማዋ ደማስቆ በአለም ላይ ካሉት ቀጣይነት ያላቸው ሰዎች ከሚኖሩባቸው ከተሞች መካከል አንጋፋዎቹ ናቸው። በእስላማዊው ዘመን ደማስቆ የኡመያ ኸሊፋነት መቀመጫ እና የግብፅ የማምሉክ ሱልጣኔት ግዛት ዋና ከተማ ነበረች።

ዘመናዊው የሶሪያ መንግስት የተመሰረተው በ20ኛው ክፍለ ዘመን አጋማሽ ላይ ከዘመናት የኦቶማን አገዛዝ በኋላ ሲሆን ከጥቂት ጊዜ በኋላ እንደ ፈረንሣይ ሥልጣን አዲስ የተፈጠረችው መንግሥት በኦቶማን ይመራ ከነበረው የሶሪያ ግዛት የወጣችውን ትልቁን የአረብ መንግሥት ይወክላል። በጥቅምት 24 ቀን 1945 የሶሪያ ሪፐብሊክ የተባበሩት መንግስታት ድርጅት መስራች አባል በሆነችበት ጊዜ ዴ ጁር ነፃነቷን እንደ ፓርላሜንታዊ ሪፐብሊክ አገኘች ፣ ይህ ድርጊት በሕጋዊ መንገድ የቀድሞውን የፈረንሳይ ማንዴት ያቆመ ፣ ምንም እንኳን የፈረንሳይ ወታደሮች እስከ ኤፕሪል 1946 ሀገሪቱን ለቀው ባይወጡም ።

ከ1949 እስከ 1971 ድረስ ብዙ ወታደራዊ መፈንቅለ መንግስት እና መፈንቅለ መንግስት ሙከራዎች ሀገሪቱን አንቀጠቀጠ።ከነጻነት በኋላ የነበረው ጊዜ ውዥንብር ነበር።በ1958 ሶሪያ ከግብፅ ጋር የተባበሩት አረብ ሪፐብሊክ የተባለች አጭር ህብረት ፈጠረች፣ይህም በ1961 የሶሪያ መፈንቅለ መንግስት ተቋረጠ። . ሪፐብሊኩ በ1961 መጨረሻ ላይ የሶሪያ አረብ ሪፐብሊክ ተብሎ ተሰይሟል እ.ኤ.አ. በታህሣሥ 1 የሕገ መንግሥት ሕዝበ ውሳኔ በኋላ፣ እና እስከ 1963 የባአትስት መፈንቅለ መንግሥት ድረስ የተረጋጋ ነበር፣ ከዚያን ጊዜ ጀምሮ ባአት ፓርቲ ሥልጣኑን አስጠብቆ ቆይቷል። ሶሪያ ከ1963 እስከ 2011 በአደጋ ጊዜ ህግ ስር ነበረች፣ ይህም ለዜጎች የሚሰጠውን አብዛኛዎቹን ህገ-መንግስታዊ ጥበቃዎች ውጤታማ በሆነ መንገድ አግዷታል።

ባሽር አል አሳድ እ.ኤ.አ. ከ 2000 ጀምሮ በፕሬዚዳንትነት የቆዩ ሲሆን ከ 1971 እስከ 2000 በስልጣን ላይ የነበሩት አባቱ ሃፌዝ አል-አሳድ ነበሩ።በስልጣን ዘመናቸው ሁሉ ሶሪያ እና ገዥው ባአት ፓርቲ በተለያዩ የሰብአዊ መብት ጉዳዮች ሲወገዙ እና ሲተቹ ቆይተዋል። በዜጎች እና በፖለቲካ እስረኞች ላይ ተደጋጋሚ ግድያ እና ከፍተኛ ሳንሱርን ጨምሮ የመብት ጥሰቶች። እ.ኤ.አ. ከመጋቢት 2011 ጀምሮ ሶሪያ በባለብዙ ወገን የእርስ በርስ ጦርነት ውስጥ ትገኛለች ፣በቀጣናው እና ከዚያ በላይ ባሉ በርካታ ሀገራት በወታደራዊም ሆነ በሌላ መልኩ ተሳትፎ አድርገዋል። በዚህም ምክንያት፣ በሶሪያ ግዛት ላይ በርካታ ራሳቸውን የፖለቲካ ነን የሚሉ የሶሪያ ተቃዋሚዎች፣ ሮጃቫ፣ ታህሪር አል ሻም እና እስላማዊ መንግስት ቡድንን ጨምሮ ብቅ አሉ። ሶሪያ ከ 2016 እስከ 2018 በአለም አቀፍ የሰላም መረጃ ጠቋሚ የመጨረሻ ደረጃ ላይ ተቀምጣለች, ይህም በጦርነቱ ምክንያት በአለም ላይ ከፍተኛ ጥቃት የሚደርስባት ሀገር አድርጓታል. ግጭቱ ከ570,000 በላይ ሰዎችን ገድሏል፣ 7.6 ሚሊዮን ተፈናቃዮችን አስከትሏል (የጁላይ 2015 UNHCR ግምት) እና ከ5 ሚሊዮን በላይ ስደተኞች (ጁላይ 2017 በ UNHCR ተመዝግቧል) ከቅርብ ዓመታት ወዲህ የህዝብ ግምገማ አስቸጋሪ አድርጎታል።



== ሥርወ ቃል ==
ብዙ ምንጮች እንደሚያመለክቱት የሶሪያ ስም ከክርስቶስ ልደት በፊት በ8ኛው ክፍለ ዘመን ከሉዊያውያን ቃል "ሱራ/ኢ" ሲሆን የጥንታዊው የግሪክ ስም፡ Σύύριοι፣ Sýrioi ወይም Σύροι፣ ስይሮይ፣ ሁለቱም በመጀመሪያ ከአሽሽዩሪያዩ (Assyriayu) የመጡ ናቸው። ሜሶፖታሚያ ነገር ግን፣ ከሴሉሲድ ኢምፓየር (323-150 ዓክልበ.) ይህ ቃል ለሌቫንትም ተተግብሯል፣ እናም ከዚህ ነጥብ ግሪኮች ቃሉን በሜሶጶጣሚያ አሦራውያን እና በሌዋውያን አራማውያን መካከል ያለ ልዩነት ተጠቀሙበት። የሜይንስትሪም ዘመናዊ አካዳሚክ አስተያየቶች የግሪክ ቃል ከኮኛት Ἀσσυρία፣ አሦር፣ በመጨረሻም ከአካዲያን አሹር የተገኘ ነው የሚለውን መከራከሪያ በጥብቅ ይደግፋል። የግሪኩ ስም ፊንቄያን ʾšr "አሱር"፣ ʾšrym "አሦራውያን" ጋር የሚዛመድ ይመስላል፣ በ8ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ. Çineköy ጽሑፍ ላይ ተመዝግቧል።

በቃሉ የተሰየመው ቦታ በጊዜ ሂደት ተለውጧል። በጥንታዊ መልኩ፣ ሶሪያ በሜዲትራኒያን ምሥራቃዊ ጫፍ፣ በአረብ ወደ ደቡብ እና በትንሿ እስያ በሰሜን መካከል ትገኛለች፣ ኢራቅን በከፊል ለማካተት ወደ ውስጥ ተዘርግታለች፣ እና ሽማግሌው ፕሊኒ ከምዕራብ እንደሚጨምር የገለፀው በሰሜን ምስራቅ በኩል እርግጠኛ ያልሆነ ድንበር አላት ወደ ምስራቅ፣ ኮማጌኔ፣ ሶፊኔ እና አዲያቤኔ።

በፕሊኒ ጊዜ ግን ይህች ትልቋ ሶርያ በሮማ ኢምፓየር ስር ወደተለያዩ አውራጃዎች ተከፋፍላለች (ነገር ግን በፖለቲካዊ መልኩ አንዳቸው ከሌላው ነጻ ናቸው)፡ ይሁዳ፣ በኋላም ፓሌስቲና የተባለችው በ135 ዓ.ም. ግዛቶች, እና ዮርዳኖስ) በደቡብ ምዕራብ ጽንፍ; ፊንቄ (በ194 ዓ.ም. የተመሰረተ) ከዘመናዊ ሊባኖስ፣ ደማስቆ እና ሆምስ ክልሎች ጋር የሚዛመድ; ኮሌ-ሶሪያ (ወይም “ሆሎው ሶሪያ”) እና ከኤሉቴሪስ ወንዝ በስተደቡብ።

== ታሪክ ==

=== የጥንት ጥንታዊነት ===
ሶሪያ የኒዮሊቲክ ባህል ማዕከላት አንዱ ነበር (ቅድመ ሸክላ ኒዮሊቲክ ኤ በመባል የሚታወቀው) ግብርና እና የከብት እርባታ በዓለም ላይ ለመጀመሪያ ጊዜ ከታዩበት። የሚከተለው የኒዮሊቲክ ጊዜ (PPNB) በሙሬቤት ባህል አራት ማዕዘን ቅርፅ ያላቸው ቤቶች ይወከላል። በቅድመ-የሸክላ ስራ ኒዮሊቲክ ዘመን ሰዎች ከድንጋይ, ከጂፕስ እና ከተቃጠለ ሎሚ (ቫስሴል ብላንች) የተሠሩ መርከቦችን ይጠቀሙ ነበር. ከአናቶሊያ የተገኙ የ obsidian መሳሪያዎች ግኝቶች ቀደምት የንግድ ግንኙነቶች ማስረጃዎች ናቸው። የሃሙካር እና የኤማር ከተሞች በኒዮሊቲክ እና የነሐስ ዘመን መገባደጃ ላይ ትልቅ ሚና ተጫውተዋል። አርኪኦሎጂስቶች በሶርያ ውስጥ ያለው ሥልጣኔ በምድር ላይ ካሉት እጅግ ጥንታዊ ከሚባሉት አንዱ እንደሆነና ምናልባትም ቀደም ሲል በሜሶጶጣሚያ ብቻ እንደነበረ አረጋግጠዋል።

በክልሉ ውስጥ ቀደምት የተመዘገበው የአገሬው ተወላጅ ሥልጣኔ በዛሬዋ ኢድሊብ፣ ሰሜናዊ ሶሪያ አቅራቢያ የሚገኘው የኤብላ መንግሥት ነው። ኤብላ በ3500 ዓክልበ. አካባቢ የተመሰረተች ትመስላለች፣ እና ቀስ በቀስ ሀብቷን ከሜሶጶጣሚያ ግዛቶች ሱመር፣ አሦር እና አካድ እንዲሁም በሰሜን ምዕራብ ካሉት ከሁሪያን እና ከሃቲያን ህዝቦች ጋር በመገበያየት በትንሿ እስያ። በቁፋሮ ወቅት የተገኙት የፈርዖኖች ስጦታዎች ኤብላ ከግብፅ ጋር ያላትን ግንኙነት አረጋግጠዋል።

ከሶሪያ የመጀመሪያዎቹ የተጻፉ ጽሑፎች አንዱ የኤብላው ቪዚየር ኢብሪየም እና አባርሳል ሐ በሚባል አሻሚ መንግሥት መካከል የተደረገ የንግድ ስምምነት ነው። 2300 ዓክልበ.. የኤብላ ቋንቋ ከአካድያን ቀጥሎ ከታወቁት ጥንታዊ የሴማዊ ቋንቋዎች አንዱ እንደሆነ ሊቃውንት ያምናሉ። የኤብላይት ቋንቋ በቅርብ ጊዜ የተከፋፈለው የምስራቅ ሴማዊ ቋንቋ ነበር፣ ከአካድ ቋንቋ ጋር በቅርበት ይዛመዳል።

ኤብላ ከማሪ ጋር ባደረገው ረዥም ጦርነት ተዳክማለች፣ እና መላው ሶርያ የሜሶጶጣሚያ አካድ ግዛት አካል ሆነች በኋላ የአካድ ሳርጎን እና የልጅ ልጁ ናራም-ሲን ወረራ ከክርስቶስ ልደት በፊት በ23ኛው መቶ ክፍለ ዘመን የመጀመሪያ አጋማሽ ላይ ኤብላን በሶርያ ላይ የገዛውን የበላይነት ካቆመ በኋላ።

በ 21 ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ, ሁሪያኖች በሰሜናዊ ምስራቅ የሶርያ ሰሜናዊ ክፍል ሲሰፍሩ የተቀረው አካባቢ በአሞራውያን ተገዝቷል. ሶርያ በአሦር ባቢሎን ጎረቤቶቻቸው የአሙሩ (አሞራውያን) ምድር ተብላ ትጠራ ነበር። በከነዓናውያን ቋንቋዎች የተረጋገጠው የአሞራውያን የሰሜን ምዕራብ ሴማዊ ቋንቋ ነው። ማሪ በዚህ ጊዜ ውስጥ እንደገና ተነሳች እና በባቢሎን ሀሙራቢ እስኪያሸንፍ ድረስ የታደሰ ብልጽግናን አይታለች። ኡጋሪት እንዲሁ በዚህ ጊዜ ውስጥ ተነሳ፣ ከክርስቶስ ልደት በፊት በ1800 አካባቢ፣ ለዘመናዊቷ ላታኪያ ቅርብ። ኡጋሪቲክ የሴማዊ ቋንቋ ከከነዓናውያን ቋንቋዎች ጋር በቀላሉ የሚዛመድ ሲሆን የኡጋሪቲክ ፊደላትን ያዳበረ ሲሆን ይህም በዓለም የመጀመሪያ ደረጃ የታወቀ ፊደል ተደርጎ ይቆጠር ነበር። የኡጋሪት መንግሥት በ12ኛው ክፍለ ዘመን ከክርስቶስ ልደት በፊት በ12ኛው መቶ ክፍለ ዘመን የኋለኛው የነሐስ ዘመን ውድቀት ተብሎ በሚታወቀው የኢንዶ-አውሮፓ ባህር ሕዝቦች እጅ እስከ ጠፋበት ጊዜ ድረስ ተመሳሳይ መንግሥታትና ግዛቶች ተመሳሳይ ጥፋት በባህር ሕዝቦች እጅ ሲወድቁ ኖሯል። .

ያምሃድ (የአሁኗ አሌፖ) ሰሜናዊ ሶርያን ለሁለት መቶ ዓመታት ተቆጣጥሮ ነበር፣ ምንም እንኳን ምስራቃዊ ሶርያ በ19ኛው እና በ18ኛው ክፍለ ዘመን ከክርስቶስ ልደት በፊት በብሉይ የአሦር መንግሥት በሻምሺ-አዳድ 1 አሞራውያን ሥርወ መንግሥት ይገዛ የነበረ ሲሆን እና በአሞራውያን በተመሰረተው የባቢሎን ግዛት ተያዘ። . ያምሃድ በማሪ ጽላቶች ውስጥ በምስራቅ አቅራቢያ ካሉት ኃያላን መንግስታት እና ከባቢሎን ሀሙራቢ የበለጠ ሎሌዎች እንዳሉት ተገልጿል ። ያምሃድ በአላላክ፣ ቃትና፣ በሁሪያን ግዛቶች እና በኤፍራጥስ ሸለቆ ላይ እስከ ባቢሎን ድንበር ድረስ ሥልጣኑን ሰጠ። የያምሃድ ጦር በኤላም (የአሁኗ ኢራን) ድንበር እስከ ዴር ድረስ ዘመቱ። ያምሃድ ከኤብላ ጋር በ 1600 ዓክልበ ገደማ በትንሿ እስያ በመጡ ኢንዶ-አውሮፓውያን ኬጢያውያን ድል ተደረገ።
[[ስዕል:Amrit01.jpg|thumb|left|የአምሪት ፊንቄ ቤተመቅደስ]]
ከዚህ ጊዜ ጀምሮ, ሶርያ ለተለያዩ የውጭ ግዛቶች የጦር ሜዳ ሆናለች, እነዚህም የኬጢያውያን ኢምፓየር, ሚታኒ ኢምፓየር, የግብፅ ኢምፓየር, መካከለኛው የአሦር ኢምፓየር እና በትንሽ ደረጃ ባቢሎን ናቸው. ግብፃውያን በመጀመሪያ ደቡቡን፣ ኬጢያውያን፣ እና ሚታኒ፣ አብዛኛውን ሰሜናዊ ክፍል ተቆጣጠሩ። ይሁን እንጂ ከጊዜ በኋላ አሦር የበላይነቱን በማግኘቱ የሚታኒ ግዛትን በማጥፋት ቀደም ሲል በኬጢያውያንና በባቢሎን ተይዘው የነበረውን ሰፊ ግዛት ያዘ።
[[ስዕል:Ishqi-Mari (dark background).jpg|thumb|ኢሽኪ-ማሪ፣ የማሪ ሁለተኛ መንግሥት ንጉሥ፣ በ2300 ዓክልበ. ገደማ።]]ከክርስቶስ ልደት በፊት በ14ኛው ክፍለ ዘመን አካባቢ፣ የተለያዩ ሴማዊ ህዝቦች በምስራቅ ከባቢሎንያ ጋር ያልተሳካ ግጭት ውስጥ የገቡት ከፊል ዘላኖች ሱታውያን እና የቀደምት አሞራውያንን የገዙ የምዕራብ ሴማዊ ተናጋሪ አራማውያን ነበሩ። እነሱም ለዘመናት በአሦርና በኬጢያውያን ተገዙ። ግብፃውያን ምዕራብ ሶርያን ለመቆጣጠር ከኬጢያውያን ጋር ተዋጉ; ጦርነቱ ከፍተኛ ደረጃ ላይ የደረሰው በ1274 ዓክልበ ከካዴስ ጦርነት ጋር ነው። ምዕራቡም የኬጢያውያን ግዛት አካል ሆኖ እስከ ጥፋቱ ሐ. 1200 ዓክልበ.፣ ምስራቃዊ ሶርያ በአብዛኛው የመካከለኛው አሦር ግዛት አካል ሆኖ ሳለ፣ እሱም እንዲሁም በቴግላት-ፒሌሶር 1 1114-1076 ዓክልበ. የግዛት ዘመን አብዛኛውን ምዕራባዊ ክፍል ያጠቃለለ።

ከክርስቶስ ልደት በፊት በ11ኛው መቶ ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ በኬጢያውያን ጥፋት እና በአሦር ውድቀት፣ የአራም ነገዶች አብዛኛውን የውስጥ ክፍል ተቆጣጠሩ፣ እንደ ቢት ባሂያኒ፣ አራም-ደማስቆ፣ ሃማት፣ አራም-ረሆብ፣ አራም-ነሀራይም፣ የመሳሰሉ ግዛቶች መስራች እና ሉሁቲ። ከዚህ ጊዜ ጀምሮ ክልሉ አራምያ ወይም አራም ተብሎ ይጠራ ነበር. በሰሜን መካከለኛ አራም (ሶሪያ) እና በደቡብ መካከለኛው በትንሿ እስያ (አሁኗ ቱርክ) ላይ ያተኮሩ በርካታ የሲሮ-ኬጢያ ግዛቶችን በመመሥረት በሴማዊ አራማውያን እና በህንድ-አውሮፓ ኬጢያውያን ቅሪቶች መካከል ውህደት ነበረ። ፣ ቀርኬሚሽ እና ሰማል።ፊንቄያውያን በመባል የሚታወቁት የከነዓናውያን ቡድን የሶሪያን የባህር ዳርቻዎች (እንዲሁም ሊባኖስ እና ሰሜናዊ ፍልስጤም) ከክርስቶስ ልደት በፊት ከ13ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ጀምሮ እንደ አምሪት፣ ሲሚራ፣ አርዋድ፣ ፓልቶስ፣ ራሚታ እና ሹክሲ የመሳሰሉ የከተማ ግዛቶችን ሊቆጣጠር መጣ። ከእነዚህ የባህር ዳርቻ ክልሎች በመላ በሜዲትራኒያን ባህር ውስጥ በማልታ ፣ በሲሲሊ ፣ በአይቤሪያ ባሕረ ገብ መሬት (በአሁኑ ስፔን እና ፖርቱጋል) እና በሰሜን አፍሪካ የባህር ዳርቻዎች እና በተለይም የካርቴጅ ዋና ከተማን መመስረትን ጨምሮ ተጽኖአቸውን በመላው ሜዲትራኒያን አሰራጭተዋል። በዘመናዊቷ ቱኒዚያ) ከክርስቶስ ልደት በፊት በ9ኛው ክፍለ ዘመን፣ እሱም ብዙ ቆይቶ የሮማን ኢምፓየር ተቀናቃኝ የትልቅ ግዛት ማዕከል ለመሆን ነበር።

ሶሪያ እና የምስራቅ ምዕራባዊ አጋማሽ ከዚያም ወደ ሰፊው የኒዮ አሦር ግዛት ወደቀ (911 ዓክልበ - 605 ዓክልበ.)። አሦራውያን ኢምፔሪያል አራማይክን እንደ ግዛታቸው ቋንቋ አስተዋውቀዋል። ይህ ቋንቋ በ7ኛው እና በ8ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ዓ.ም የአረቦች እስላማዊ ወረራ እስካበቃ ድረስ በሶሪያ እና በምስራቅ አካባቢ ሁሉ የበላይ ሆኖ እንዲቀጥል እና ለክርስትና መስፋፋት መሸጋገሪያ መሆን ነበረበት። አሦራውያን የሶሪያን እና የሊባኖስን ቅኝ ግዛቶች ኤቦር-ናሪ ብለው ሰየሙ። የአሦራውያን የበላይነት አብቅቷል አሦራውያን በተከታታይ ጨካኝ በሆኑ የውስጥ የእርስ በርስ ጦርነቶች ራሳቸውን ካዳከሙ በኋላ፣ ከሜዶን፣ ባቢሎናውያን፣ ከለዳውያን፣ ፋርሳውያን፣ እስኩቴሶች እና ሲሜሪያውያን ጥቃቶች ተከተሉ። በአሦር ውድቀት ወቅት እስኩቴሶች አብዛኛውን የሶርያን ክፍል ዘረፉ። የመጨረሻው የአሦር ጦር በ605 ዓክልበ. በሰሜን ሶርያ በቀርኬሚሽ ነበር።

የአሦር መንግሥት በኒዮ-ባቢሎን ግዛት (605 ዓክልበ - 539 ዓክልበ.) ተከትሏል። በዚህ ወቅት፣ ሶርያ በባቢሎን እና በሌላ የቀድሞ የአሦር ቅኝ ግዛት በግብፅ መካከል የጦር ሜዳ ሆነች። ባቢሎናውያን እንደ አሦራውያን ግንኙነታቸው በግብፅ ላይ ድል ነሡ።


=== ክላሲካል ጥንታዊነት ===
የዛሬዋን ሶርያን ያቋቋሙት መሬቶች የኒዮ-ባቢሎንያ ኢምፓየር አካል ነበሩ እና በ 539 ዓክልበ በአካሜኒድ ኢምፓየር ተጠቃለለ፣ በታላቁ ቂሮስ የተመሰረተ። ፋርሳውያን ኢምፔሪያል አራማይክ ከአካሜኒድ ኢምፓየር (539 ዓክልበ - 330 ዓክልበ.) ዲፕሎማሲያዊ ቋንቋዎች እንደ አንዱ አድርገው ያዙ፣ እንዲሁም የአራም/ሶሪያ ኤበር-ናሪ አዲስ ባለ ሥልጣናት የአሦራውያን ስም ያዙ።

ሶርያ በ330 ዓክልበ. በታላቁ እስክንድር ይገዛ በነበረው የግሪክ መቄዶንያ ኢምፓየር ተቆጣጠረች፣ እና በዚህም ምክንያት የኮኤሌ-ሶሪያ ግዛት የግሪክ ሴሌውሲድ ግዛት ሆነች (323 ከክርስቶስ ልደት በፊት - 64 ዓክልበ.)፣ የሴሌውሲድ ነገሥታት እራሳቸውን 'የሶሪያ ንጉሥ' ብለው እየለጠፉ ነበር። የአንጾኪያ ከተማ ዋና ከተማዋ ከ240 ጀምሮ ነው።
[[ስዕል:Palmyra 03.jpg|thumb|ከጦርነቱ በፊት የጥንቷ ፓልሚራ ከተማ]]
ስለዚህም "ሶርያ" የሚለውን ስም ወደ ክልሉ ያስተዋወቁት ግሪኮች ናቸው። በመጀመሪያ በሰሜን ሜሶጶጣሚያ (ኢራቅ) የ"አሦር" የኢንዶ-አውሮፓ ሙስና ግሪኮች ይህንን ቃል አሦርን ብቻ ሳይሆን በምእራብ በኩል ያሉትን አገሮችም ለመግለጽ ተጠቀሙበት። ስለዚህ በግሪኮ-ሮማን ዓለም ሁለቱም የሶሪያ ሶርያ እና የሜሶጶጣሚያ አሦራውያን (የአሁኗ ኢራቅ) በምስራቅ "ሶሪያ" ወይም "ሶሪያውያን" ተብለው ተጠርተዋል ምንም እንኳን እነዚህ በራሳቸው የተለያየ ህዝቦች ቢሆኑም ግራ መጋባት ያጋጠመው ወደ ዘመናዊው ዓለም ይቀጥላል. በስተመጨረሻ የደቡባዊ ሴሉሲድ ሶሪያ አንዳንድ ክፍሎች በሄለናዊው ኢምፓየር ቀስ በቀስ መፍረስ ላይ በይሁዳ ሃስሞናውያን ተወሰዱ። 
[[ስዕል:Apamea 02.jpg|thumb|left|ጥንታዊቷ የአፓሜያ ከተማ፣ አስፈላጊ የንግድ ማዕከል እና በጥንታዊ ጥንታዊ የሶሪያ በጣም የበለጸጉ ከተሞች አንዷ ነች።]]
[[ስዕል:Bosra pano Syria.jpg|thumb|left|የሮማን ቲያትር በቦስራ በአረብ ግዛት፣ የአሁኗ ሶሪያ]]
ሶሪያ ከ 83 ዓክልበ. ለአጭር ጊዜ በአርሜኒያ ቁጥጥር ስር ወደቀች፣ በአርሜኒያ ንጉስ ታላቁ ቲግራኔስ ወረራ፣ በሶሪያ ህዝብ ከሴሉሲድ እና ከሮማውያን አዳኝ ሆኖ የተቀበለው። ነገር ግን የሮማ ኢምፓየር ጄኔራል የነበረው ታላቁ ፖምፔ ወደ ሶርያ በመሳፈር ዋና ከተማዋን አንጾኪያን በመያዝ በ64 ዓክልበ. ሶርያን የሮማ ግዛት አድርጐ በመቀየር ለሁለት አስርት ዓመታት የዘለቀውን የአርመን ግዛት መቆጣጠር አበቃ። ሶሪያ በሮማውያን አገዛዝ የበለፀገች ሲሆን በሀር መንገድ ላይ ስትራቴጅ በመገኘቷ ከፍተኛ ሀብትና ጥቅም ያስገኘላት ሲሆን ይህም ተቀናቃኞቹ ሮማውያን እና ፋርሳውያን የጦር አውድማ አደረጋት።ፓልሚራ, ሀብታም እና አንዳንድ ጊዜ ኃይለኛ ቤተኛ አራማይክ ተናጋሪ መንግሥት በሰሜን ሶርያ በ 2 ኛው ክፍለ ዘመን ውስጥ ተነሣ; ፓልሚሬኔ ከተማዋን በሮማን ግዛት ውስጥ ካሉት እጅግ ባለጸጋዎች መካከል አንዷ እንድትሆን የሚያደርግ የንግድ መረብ አቋቋመ። በመጨረሻ በ3ኛው መቶ ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ የፓልሚሬኑ ንጉስ ኦዳኤናቱስ የፋርስን ንጉሠ ነገሥት ሻፑርን 1 አሸንፎ የሮማን ምሥራቅን ሙሉ በሙሉ ሲቆጣጠር የሱ ተከታይ እና መበለት ዘኖቢያ የፓልሚሬን ግዛት ሲመሠርት እሱም ግብፅን፣ ሶርያን፣ ፍልስጤምንን፣ አብዛኛው የእሢያ ክፍልን ለአጭር ጊዜ ድል አድርጓል። ትንሹ፣ ይሁዳ እና ሊባኖስ፣ በመጨረሻ በ273 ዓ.ም በሮማውያን ቁጥጥር ስር ከመውደዳቸው በፊት።

ሰሜናዊው የሜሶጶጣሚያ አሦራውያን የአድያቤኔ መንግሥት በሮም ከመውረሯ በፊት ከ10 ዓ.ም እስከ 117 ዓ.ም ባለው ጊዜ ውስጥ በሰሜን ምስራቅ ሶርያ ያሉትን ቦታዎች ተቆጣጠረ። 

የአረማይክ ቋንቋ በጥንቷ ብሪታንያ ውስጥ እስከ ሃድሪያን ግንብ ድረስ ርቆ ይገኛል፣ በፎርት አርቢያ ቦታ በፓልሚሬን ስደተኛ የተጻፈ ጽሑፍ ጋር።

በመጨረሻ የሶሪያ ቁጥጥር ከሮማውያን ወደ ባይዛንታይን ተሻገረ፣ በሮም ግዛት መከፋፈል።

የባይዛንታይን ግዛት በነበረበት ወቅት በብዛት ኦሮምኛ ተናጋሪ የነበረው የሶሪያ ሕዝብ ምናልባት እስከ 19ኛው ክፍለ ዘመን ድረስ እንደገና ሊበልጥ አልቻለም። ከክርስቶስ ልደት በኋላ በ7ኛው መቶ ክፍለ ዘመን የአረብ እስላማዊ ወረራ ከመጀመሩ በፊት አብዛኛው ህዝብ አራማውያን ነበሩ፣ ነገር ግን ሶርያ የግሪክ እና የሮማውያን ገዥ መደቦች መኖሪያ ነበረች፣ አሦራውያን አሁንም በሰሜን ምስራቅ፣ በባሕር ዳርቻዎች ያሉት ፊንቄያውያን፣ የአይሁድ እና የአርመን ማህበረሰቦች ይኖራሉ። በደቡብ ሶሪያ በረሃዎች ውስጥ ናባቲዎች እና ቅድመ-እስልምና አረቦች እንደ ላክሚድስ እና ጋሳኒድስ ባሉ ትላልቅ ከተሞች ውስጥ ነበሩ ። ምንም እንኳን ሌሎች አሁንም ይሁዲነት፣ ሚትራይዝም፣ ማኒቺኒዝም፣ ግሪኮ-ሮማን ሃይማኖት፣ የከነዓናውያን ሃይማኖት እና የሜሶጶጣሚያ ሃይማኖት ቢከተሉም የሶርያ ክርስትና እንደ ዋና ሃይማኖት ያዘ። የሶሪያ ትልቅ እና የበለፀገ ህዝብ ሶሪያን ከሮማውያን እና የባይዛንታይን ግዛቶች በተለይም በ 2 ኛው እና በ 3 ኛው ክፍለ ዘመን (እ.ኤ.አ.) በጣም አስፈላጊ ከሆኑት መካከል አንዷ አድርጓታል።በሴቨራን ሥርወ መንግሥት ጊዜ ሶሪያውያን ከፍተኛ መጠን ያለው ሥልጣን ያዙ። የሮም ቤተሰብ እና እቴጌይቱን የንጉሠ ነገሥት ሴፕቲሚየስ ሴቭረስ ሚስት በመሆን ያገለገሉት ጁሊያ ዶምና ከኤሜሳ ከተማ (የአሁኗ ሆምስ) ከተማ የሆነች ሶሪያዊት ስትሆን ቤተሰቧ የኤል-ጋባል አምላክ የክህነት መብት የነበራቸው ናቸው። ታላላቅ የወንድሟ ልጆች፣ እንዲሁም ከሶሪያ የመጡ አረቦች፣ እንዲሁም የሮማ ንጉሠ ነገሥት ይሆናሉ፣ የመጀመሪያው ኤላጋባልስ እና ሁለተኛው የአጎቱ ልጅ አሌክሳንደር ሴቨረስ ነው። ሌላው የሮም ንጉሠ ነገሥት የሶሪያዊው አረብ ፊልጶስ (ማርከስ ጁሊየስ ፊሊጶስ) ሲሆን የተወለደው በሮም አረቢያ ነው። ከ 244 እስከ 249 ንጉሠ ነገሥት ነበር  እና በሦስተኛው ክፍለ ዘመን ቀውስ ውስጥ ለአጭር ጊዜ ገዛ። በንግሥና ዘመኑ፣ በትውልድ ከተማው ፊሊጶፖሊስ (በአሁኑ ሻህባ) ላይ ያተኮረ ሲሆን ከተማዋን ለማሻሻል ብዙ ግንባታዎችን የጀመረ ሲሆን አብዛኞቹ ከሞቱ በኋላ ቆመዋል።

ሶሪያ በክርስትና ታሪክ ውስጥ ትልቅ ቦታ አለች; ሐዋርያው ጳውሎስ በመባል የሚታወቀው የጠርሴሱ ሳውሎስ ወደ ደማስቆ መንገድ ተለውጦ በጥንቷ ሶርያ በምትገኘው አንጾኪያ በምትገኘው የክርስቲያን ቤተ ክርስቲያን ውስጥ ትልቅ ሰው ሆኖ ብቅ አለ፣ በዚያም በብዙ የሚስዮናውያን ጉዞዎች ላይ ወጣ። ( [https://www.wordproject.org/bibles/am/44/9.htm#0 የሐዋርያት ሥራ 9:1–43])

=== መካከለኛ ዘመን ===
መሐመድ ከሶሪያ ሕዝብና ጎሣዎች ጋር ለመጀመሪያ ጊዜ ያደረገው ግንኙነት በጁላይ 626 በዱማቱል ጃንዳል ወረራ ወቅት ተከታዮቹ ዱማን እንዲወርሩ ትእዛዝ አስተላልፏል።ምክንያቱም መሐመድ አንዳንድ ጎሳዎች በሀይዌይ ዘረፋ ላይ ተሰማርተው መዲናን ራሷን ለመውጋት መዘጋጀታቸውን መረጃ ስለደረሰበት ነው።

ዊልያም ሞንትጎመሪ ዋት ይህ በጊዜው መሐመድ ያዘዘው ታላቅ ጉዞ ነበር ይላሉ፣ ምንም እንኳን በዋና ምንጮች ላይ ብዙም ማስታወቂያ ባይሰጠውም። ዱማት አል-ጃንዳል ከመዲና 800 ኪሎ ሜትር (500 ማይል) ይርቅ ነበር፣ እና ዋት ወደ ሶሪያ የሚያደርገዉ ግንኙነት እና ወደ መዲና የሚደርሰዉ ነገር ከመቋረጡ በቀር ለመሐመድ ምንም አይነት ፈጣን ስጋት እንደሌለ ተናግሯል። ዋት "መሐመድ ከሞቱ በኋላ ስለተደረገው መስፋፋት አንድ ነገር አስቀድሞ እየገመተ ነው ብሎ ማሰብ አጓጊ ነው" እና የወታደሮቹ ፈጣን ጉዞ "የሰሙትን ሁሉ ያስደነቀ" መሆን አለበት።

ዊልያም ሙር መሐመድ ተከትሎ 1000 ሰዎች በሶሪያ ግዛት ሲደርሱ የሩቅ ጎሳዎች ስሙን ባወቁበት ወቅት የመሐመድ የፖለቲካ አድማስ ሲራዘም ጉዞው ጠቃሚ ነበር ብሎ ያምናል።በ640 ዓ.ም ሶሪያን በካሊድ ኢብኑል ወሊድ የሚመራው የአረብ ራሺዱን ጦር ተቆጣጠረች። በ 7 ኛው ክፍለ ዘመን አጋማሽ ላይ የኡማያ ሥርወ መንግሥት የዚያን ጊዜ የግዛቱ ገዥዎች የግዛቱን ዋና ከተማ በደማስቆ አስቀመጠ። በኋለኛው የኡመያድ አገዛዝ ወቅት የሀገሪቱ ሥልጣን ቀንሷል; ይህ በዋነኛነት በጠቅላይ አገዛዝ፣ በሙስና እና በተፈጠሩት አብዮቶች ምክንያት ነው። ከዚያም የኡመውያ ሥርወ መንግሥት በ750 በአባሲድ ሥርወ መንግሥት ተወግዶ የግዛቱን ዋና ከተማ ወደ ባግዳድ አዛወረው።

አረብኛ - በኡመያድ አገዛዝ ውስጥ ይፋ የሆነው - በባይዛንታይን ዘመን የነበረውን ግሪክ እና አራማይክ በመተካ ዋና ቋንቋ ሆነ። እ.ኤ.አ. በ 887 በግብፅ ላይ የነበሩት ቱሉኒዶች ሶሪያን ከአባሲዶች ወሰዱት ፣ እና በኋላ አንድ ጊዜ በግብፅ ኢክሺዲዶች እና አሁንም በሃምዳኒዶች በሰይፍ አል-ዳውላ በተመሰረተው አሌፖ ተተኩ ።