ጥሬ ኮዱን ለደብረ ፀሐይ ቍስቋም ለማየት

<center>{{ዩኔስኮ ዓለም አቀፍ ቅርስ
|ስም       =  ደብረ ፀሐይ ቁስቋም
|infoboxwidth= 22.8em
|ስዕል      = [[Image:RohlfKuskwam1884.jpg|250px|ቁስቋም እልፍኝ - 1876 ዓ.ም. እንደተሳለ]]
|ስዕልcaption = ቁስቋም እልፍኝ - 1876 ዓ.ም.
|አገር     = [[ኢትዮጵያ]]
|ዓይነት     = ባሕላዊ
|መመዘኛ    = c(ii)(iii)
|ID          = 19
|አካባቢ      = አፍሪካ
|ዓመት        = 1971
|አደጋ      =  
|Extension   = 
|locmapin    = Ethiopia
|relief      = 1
|latitude    = 12.61
|longitude  =37.47
|map_caption =  ደብረ ፀሐይ ቁስቋም በኢትዮጵያ ካርታ
}}</center>

'''ደብረ ፀሐይ ቍስቋም''' ከ[[ጎንደር ከተማ]] በስተ ስሜን ምዕራብ ወጣ ብሎ በሚገኘው [[ደብረ ፀሐይ]] የተባለ ተራራ ላይ የተሰራ የቤተክርስቲያንና ቤተመንግስት ግቢ ነው። ደብረ ፀሓይ ቁስቋም በእቴጌ [[ምንትዋብ]]፣ ከ[[1725]] ዓ.ም. እስከ  በ[[1738]] ዓ.ም. ተገንብቶ የተጠናቀቀ ሲሆን ዙሪያው በግምብ የታጠረና በ8 እንቁላል ግንቦች የተከበበ ነው<ref>Stuart C. Munro-Hay, ''Ethiopia, the unknown land: a cultural and historical guide'',I.B.Tauris,  London, 2002  Page 156</ref>።  ግቢውን ሰንጥቆ የሚያልፍ ግምብ ደብሩን ለሁለት ሲከፍል አንዱ ጎን [[ቁስቋም ማርያም]] የተባለውን ቤተክርስቲያን ሲይዝ ሌላው ጎን ደግሞ የብርሃን ሞገሴን (ምንትዋብን) ቤተመንግስት፣  [[ስዕል ቤት]] የተባለውን የምትጸልይበትን ክብ ጸሎት ቤት፣ እንግዶች መጋበዣ ዕልፍኝ፣  ሰፊ የሰራተኞች ግምብ፣ የ[[ጄምስ ብሩስ]]ቤተመጻሕፍት ተብሎ የሚታወቀው ግምብና ለልዩ ልዩ ግልጋሎት የተመደቡ እንቁላል ግንቦችን ይይዛል።  ደብረ ፀሐይ በተመሰረተበት ዘመን የራሱ [[ጉልት]] የነበረው ሲሆን ይኼውም በ[[እብናት]]፣ [[በለሳ]] እና [[አርማጭሆ]] ተሰባጥሮ ይገኝ ነበር፤ ስለሆነም 260 ቀሳውስትን በስሩ ያስተዳድር ነበር<ref>Donald Crummey, '' Land and society in the Christian Kingdom of Ethiopia: from the thirteenth'', page 168</ref>፡፡ 

ግቢው ሦስት ጊዜ ጉዳት ደርሶበታል። በመጀመሪያ በ1858፣ [[ዓፄ ቴዎድሮስ]] [[መቅደላ]] ሊያሰሩት ላሰቡት ቤተ ክርስቲያን ከቤተክርስቲያኑ የተለያዩ ንዋያትን መውሰዳቸው ነበር። ሁለተኛው ጉዳት የደረሰው በ1870ወች፣ የ[[ሱዳን]] [[ደርቡሽ|ደርቡሾች]] ግቢውን በ[[እሳት]] በማጋየት ያደረሱት ዋናው ጉዳት ነበር። በዚህ ቃጠሎ ቁስቋም ማርያም እንዳለ ሊቃጠል ችሏል።  በ1932ዓ.ም. የ[[ዩናይትድ ኪንግደም|እንግሊዝ]] ጦር በአውሮፕላን ቦምብ ስለጣለበት፣ እንዲሁ ተጨማሪ አደጋ ደረሰበት። ስለሆነም በአሁኑ ወቅት ብዙ ጉዳት ሳይደርስበት ከሞላ ጎደል ተርፎ የሚገኘው አጥሩና እልፍኙ ነው<ref>Briggs, Philip, Blatt, Brian, ''Ethiopia'',  Legoprints SPA, Italy, 2009</ref>። 
{|
|-
|{{ደብረ ፀሐይ ቁስቋም}}
|-
|
1.[[ደብረ ፀሐይ ቁስቋም ማርያም]]
2.[[የቤተክርስቲያን አለቃ መኖሪያ]]
3.[[ቁስቋም ዕቃ ቤት]]
4.[[ዋናው በር]]
5.[[ቤተ ላሕም]]
6.[[ስዕል ቤት]]
7.[[የምንትዋብ መኖሪያ]]
8.[[የምንትዋብ እልፍኝ]]
9.[[እልፍኝ በር]]
11.[[የቁስቋም ሰገነቶች]]
|}
[[ስዕል:Kuskwam.png|left|200px|thumb|የደብረ ፀሐይ ቁስቋም ግቢ ማውጫ ]] 
[[ስዕል:ET Gondar asv2018-02 img36 Kusquam.jpg |left|200px|thumb|የቁስቋም እልፍኝ በአሁኑ ጊዜ]]
[[ስዕል:ET Gondar asv2018-02 img34 Kusquam.jpg |left|thumb|200px| በወር አበባ ጊዜ ሴቶች ወደ ቤ/ክርስቲያን መከልከላቸውን ለማምለጥ እቴጌ ምንትዋብ ያሰራችው [[ስዕል ቤት]] ፍርስራሽ። ]]

{{clear}}

== ማጣቀሻ ==
<references/>

{{commons|Category:Kuskwam}}

[[መደብ:ምንትዋብ]]
[[መደብ:ቁስቋም|*]]
[[መደብ:አብያተ ክርስቲያናት]]