የሪፐብሊካን ጠባቂ
የሪፐብሊካን ዘበኛ በኢትዮጵያ መከላከያ ሚኒስቴር ውስጥ የሚገኝ የኢትዮጵያ ፌዴራል ህግ አስከባሪ ኤጀንሲ ሲሆን ከፍተኛ የካቢኔ አባላትን መንግስት እና ከፍተኛ ወታደራዊ ባለስልጣናትን በሀገሪቱ ውስጥ ጥበቃ በማድረግ ላይ ያተኮረ ነው። የሀገሪቱ ጠቅላይ ሚኒስትር፣ ቀዳማዊት እመቤት፣ ፕሬዝዳንት፣ ሚኒስትሮች እና ጄኔራሎች እና የሀገሪቱ ከፍተኛ የፌደራል ከፍተኛ የስራ ኃላፊዎችን ይጠብቃል። የሪፐብሊካኑ ዘበኛ ለ 2019 140 ሚሊዮን ብር በጀት ነበረው ። ጥበቃው ከፍተኛ ባለስልጣናትን ከመጠበቅ በተጨማሪ ለከፍተኛ አደጋ ተጋላጭ ለሆኑ ቦታዎች ጥበቃ ያደርጋል እና ሌሎች ኤጀንሲዎች እርዳታ በሚፈልጉበት ጊዜ የሁከት ፖሊስ አላቸው ። ከፍተኛ ስጋት በሚፈጠርባቸው ቦታዎች እና ጊዜያት ከሚታየው ጥበቃ ተልእኳቸው ውጭ ልዩ ስራዎችን ያካሂዳሉ።
በመተዳደሪያ ደንብ ቁጥር 426-2018 "የጠባቂው አካል የሚከተሉትን ስልጣኖች እና ተግባሮች ይኖሩታል፡ የአሰራር ሂደቶችን እና ደረጃዎችን አዘጋጅቶ ማቅረብ እና በጠቅላይ ሚኒስትሩ ሲፀድቅ ተግባራዊ ማድረግ፣ አዘጋጅቶ ለጠቅላይ ሚኒስትር ጽሕፈት ቤት ማቅረብ ከ የሰው ሃይል ቅጥር፣ ስልጠና፣ ወቅታዊ ግምገማ፣ ሽግግር እና ማባረር እና ሲፀድቅ ተግባራዊ ማድረግ፣ ከሚኒስቴር መስሪያ ቤቱ እና ከሚመለከታቸው አካላት ጋር በመቀናጀት ተገቢውን የሰው ሃይል በመመልመል፣ በማሰልጠን፣ በመቅጠር እና በማሰማራት በቁሳቁስ፣ በተሽከርካሪዎች፣ በመሳሪያዎች እና ተገቢ ቴክኖሎጂዎችን በማስታጠቅ እራሱን በማስታጠቅ እና በመተግበር ላይ ይገኛል። ዓለም አቀፍ ደረጃዎችን ማክበር እና ለተልዕኮው አፈጻጸም አስፈላጊ የሆነው፣ የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ (4) እንደተጠበቀ ሆኖ፣ አስፈላጊ ሆኖ ሲገኝ ከሌሎች አካላት ተገቢውን ጊዜያዊ ድጋፍ መጠየቅና ማግኘት፣ የጠቅላይ ሚኒስትሩን እና የቤተሰባቸውን አባላት ደህንነት ማረጋገጥ፣ የዚህ አንቀፅ ንዑስ አንቀጽ (6) እንደተጠበቀ ሆኖ የአገር ርዕሰ መስተዳድርና ምክትል ጠቅላይ ሚኒስትር እና ቤተሰባቸው አባላት ጥበቃው ለተሰናባቹ ጠቅላይ ሚኒስትሮች እና ቤተሰባቸው፣ ተሰናባቹ ርዕሰ መስተዳድር እና ምክትል ጠቅላይ ሚኒስትር እና ቤተሰቦቻቸው፣ እና በምክትል ጠቅላይ ሚኒስትር ማዕረግ የተሾሙትን አይጨምርም። ለሚጎበኙ የውጭ አገር ርዕሰ መስተዳድሮች፣ የዓለም አቀፍ ድርጅቶች ኃላፊዎች እና እንደዚህ ዓይነት ደረጃ ያላቸው ግለሰቦች ጥበቃ ማድረግ; የክብር ጎመን አገልግሎት መስጠት; ጥናቶችን በማዘጋጀት ለጠቅላይ ሚኒስትሩ አስፈላጊ መዋቅር እና ለተልዕኮ ስኬት የሚረዱ ክፍሎችን እና ከፀደቀ በኋላ ተግባራዊ ያደርጋሉ ። የክልሎች እና መንግስታትን ደህንነት ለማረጋገጥ አስፈላጊ እርምጃዎችን መውሰድ; የራሱ ንብረት፣ ውል መግባት፣ መክሰስ እና በራሱ ስም መከሰስ; ዓላማውን ለማሳካት የሚረዱ ሌሎች ተያያዥ ተግባራትን ያከናውናል ።
የሪፐብሊካን ጠባቂዎች የሰለጠኑት በብሔራዊ መረጃ እና ደህንነት ኮሌጅ ውስጥ በNISS ቁጥጥር እና ትምህርት ስር ነው። የሪፐብሊካኑ ዘበኛ ፕሮፌሰር ደ ዋል እንደሚሉት በኢሚሬትስ የሰለጠኑ ናቸው። በመጀመሪያ ከውጪ ለ6 ወራት የሰለጠኑ ሲሆን ከጊዜ በኋላ ግን ምንም አይነት ስልጠና አልወሰዱም።
የሪፐብሊካን ጠባቂዎች ብዙ ጠመንጃዎችን እና ሽጉጦችን ከጥቃት ጠመንጃዎች ጋር ይጠቀማሉ. እነዚህም የሲኤስአር 338 ተኳሽ ጠመንጃ፣ የአሳራ ጠመንጃ CAR 816 ካርቢን፣ CAR 817DMR፣ እንዲሁም የእስራኤልን TAR-21 ይጠቀማሉ። እነዚህ መሳሪያዎች እስራኤልን ጨምሮ ከበርካታ አገሮች የመጡ ናቸው።
የሪፐብሊካን ጠባቂ አራት ዋና ዋና መዋቅሮች አሉት. እነዚህ መዋቅሮች በጠባቂው ውስጥ ባሉ ክፍሎች የተዋቀሩ ናቸው። እነዚህ ክፍሎች ቪአይፒ ጥበቃን ወይም በማንኛውም ጊዜ ከጠቅላይ ሚኒስትሩ እና ከለላ ሰጪዎች ጋር የሚቀራረቡ ሰዎችን ያጠቃልላሉ፣ በተጨማሪም ወታደራዊ አሃድ አለ ይህም ዩኒፎርም የለበሱ ወታደራዊ አባላት ጠቅላይ ሚኒስትሩን እና ሌሎች ከለላዎችን ከቪአይፒ ሠራተኞች ጋር የሚከላከሉ ከለላዎች ቅርብ ናቸው። ወታደራዊ ዩኒፎርም የለበሰ የሪፐብሊካን የጥበቃ ልዩ ኃይል ተብሎ የሚጠራ ሌላ ክፍልም አለ እነሱም እንደ ጠቅላይ ሚኒስትር ጽህፈት ቤት ወይም ከፍተኛ ወታደራዊ ወይም የብሔራዊ ጥቅም ቦታን የመጠበቅ ኃላፊነት አለባቸው። የመጨረሻው ከፍተኛ ስጋት እና በሀገሪቱ ውስጥ ባሉ ሁኔታዎች ውስጥ ጣልቃ ይገባል የተባለው ወታደራዊ ፖሊስ ነው።
የሪፐብሊካን የጥበቃ ቡድን የተቋቋመው እ.ኤ.አ. በታህሳስ 23 ቀን 2018 ከቦምብ ጥቃት በኋላ ጠቅላይ ሚኒስትሩ ንግግር በማድረግ እና ሌሎች ከፍተኛ የመንግስት ባለስልጣናትን ዋና መርከብ በጀመሩበት ወቅት ነው። ጥቃቱ ሰኔ 28 ቀን 2018 ወይም የጠቅላይ ሚኒስቴሩ መርከቧ በ89ኛው ቀን ነበር ። ጠቅላይ ሚኒስትር ከሆኑ ሳምንታት በኋላ ከሌሎች ጣቢያዎች የመጡ የሪፐብሊካን የጥበቃ አባላት የጠቅላይ ሚኒስትሩን መኖሪያ ቤት ዘልቀው በመግባት የደመወዝ ጭማሪ ጠየቁ የጠቅላይ ሚኒስትሩ ሪፐብሊካዊ ጠባቂዎች ለ ከመቶ በላይ ነበር፡ ጠቅላይ ሚኒስቴሩ በመቀጠል ውጥረቱን ለማርገብ ፑሽ አፕ አደረጉ እና ይህም ጠያቂዎቹ ጠባቂዎች ከጠቅላይ ሚኒስትሩ ጋር ፑሽ አፕ እንዲደሰቱ አድርጓቸዋል እና ቤተ መንግስትን ለቀው ቆይተውም ታሰሩ። በኋላም አንዳንድ የሪፐብሊካን የጥበቃ አባላት ተቃውሞ በማሰማታቸው እና ለጠቅላይ ሚኒስትሩ የደመወዝ ጭማሪ በመጠየቃቸው ይቅርታ ጠይቀዋል። በወቅቱ የፌደራል ፖሊስ ኮሚሽን ኮሚሽነር ስለ ሰልፉ ወረራ ሲናገሩ "በኑሮ ሁኔታቸው፣ በደመወዛቸው አናሳ እና በጥቅማጥቅም ላይ ያሉ ችግሮችን አንስተው ከጠቅላይ ሚኒስትሩ ጋር እንዲገናኙ ጠይቀዋል" ሲሉ የጠቅላይ ሚኒስትሩን መኖሪያ ቤት የወረሩ ጠባቂዎች ወደ 250 ይገመታሉ። ጠ/ሚኒስትሩም እራሳቸው የሚመሩ 10 ፑሽአፕ እንዲያደርጉ ጠባቂዎቹ ታዘዋል። እራት ተጋብዘው ከጠቅላይ ሚኒስትሩ መኖሪያ ቤት ለቀቁ። የሪፐብሊካን የጥበቃ ሃይል በትግራይ ክልል አማፅያን በፌደራል መንግስት ላይ ካመፁ በኋላ በእንቅስቃሴ ላይ ተሰማርተዋል። የሪፐብሊካኑ የጥበቃ ኃይል የኢትዮጵያ ጦር ኃይሎች ጠቅላይ አዛዥ አብይ አህመድ ሁሉም ወታደሮች በአጠቃላይ ክልሉን ለቀው እንዲወጡ ትእዛዝ እስኪሰጥ ድረስ የሪፐብሊካን የጥበቃ ኃይል በኢትዮጵያ ሰሜናዊ ምዕራብ ግዛት ዋና ከተማን ለሁለት ሳምንታት ያህል መቆጣጠር ችሏል አካባቢውን ለቆ ለመውጣት ልዩ ስራዎችን ያከናወነው የሪፐብሊካን ጠባቂ. ነገር ግን በግቢው ላይ በነበሩበት ወቅት አማፂ ቡድኑን በመምራት ለአስርት አመታት ያገለገሉትን ከፍተኛ የአማፅያን ባለስልጣናትን በቁጥጥር ስር ማዋል ችለዋል። ከነዚህም አንዱ የህወሓት አማፂ ቡድን መስራች አባል የሆነው ስብሃት ነጋ ነው፡ በኢትዮጵያ ለ27 አመታት ግንባር ቀደም የፖለቲካ ድርጅት ሆኖ አገልግሏል። ዘበኛ እነዚህን ከፍተኛ የህወሓት ከፍተኛ አመራሮች ለመያዝ ከብዙ አማፂያን ጋር መታገል እና በተራራ ላይ ማለፍ ነበረበት። ከአየር ሃይል ጋር በመሆን አማፅያኑን ወደ አዲስ አበባ በማብረር ለኢትዮጵያ ፌደራል ፖሊስ የፎረንሲክ ምርመራ ቡድን ሰጡ።