ጥሬ ኮዱን ለየኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር ለማየት

'''የኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር''' የ[[ኢትዮጵያ]] (እንዲሁም በ[[ኤርትራ]] አብያተ ክርስትያናት) ዋና [[ካሌንደር]] ነው። አዲስ ዓመት በ[[ጁሊያን ካሌንደር]] አቆጣጠር በ[[ኦገስት]] 29 ወይም 30 የሚጀምር ሲሆን በ[[ግሪጎሪያን ካሌንደር]] ደግሞ ከ[[1901 እ.ኤ.አ.]] እስከ [[2099 እ.ኤ.አ.]] ድረስ በ[[ሴፕቴምበር 11]] ወይም 12 ይጀምራል። በየአራት ዓመቱ አንድ ቀን ይጨመራል። በአንድ ዓመት ውስጥ አስራ-ሁለት ባለሠላሣ ቀናት እና አንድ ባለ አምስት (ስድስት በአራት ዓመት) ቀናት ያሉባቸው ወራት አሉ። 

በኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር ዓመታት ሁሉ በአራት መደባት ይዞራሉ፤ እነሱም ስለ ሐዋርያት ስሞች ዘመነ ማቴዎስ፣ ዘመነ ማርቆስ፣ ዘመነ ሉቃስ (ተጨማሪ የጳጉሜ ቀን የሚቀበለው) እና ዘመነ ዮሐንስ ይባላሉ።

የበዓላት አከባበር በኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር የሚከበሩ በዓላት ብዙውን ጊዜ ከግሪጎሪያን ዘመን አቆጣጠር በ7 ዓመታት ይዘገያሉ። ለምሳሌ፣ የገና በዓል በጥር 7 ቀን ይከበራል፣ ይህም ከግሪጎሪያን ዘመን አቆጣጠር ጥር 1 ቀን ጋር ይመሳሰላል።

የአመተ ምህረት ዘመናት ከጎርጎርዮስ 'አኖ ዶሚኒ' በ7 ወይም 8 አመታት የሚለይበት ምክንያት፣ ከ[[ኢየሱስ ክርስቶስ]] ልደት 400 አመት ያህል በኋላ [[አኒያኖስ እስክንድራዊ]] ዘመኑን ሲቆጥረው ትስብዕቱ በ[[መጋቢት 29]] [[1]] ዓ.ም. እንደ ሆነ ስለ ገመተ ይህ በ''ትስብዕት ዘመን'' 1ኛ አመት ሆኗል። ይህ አቆጣጠር በምሥራቅ ክርስቲያን አገራት ከተቀበለ በኋላም በ[[443]] ዓ.ም. ከ[[ሮማ]] [[ፓፓ]]ና ከምሥራቅ አቡናዎች መካከል ልዩነት ደርሶባቸው፤ በ[[517]] ሌላ መነኩሴ [[ዲዮኒሲዮስ ኤክሲጉዎስ]] ሌላ አቆጣጠር (''አኖ ዶሚኒ'') አቀረበ። በሱ ግምት ትስብዕቱ የተከሠተበት ቀን ከአኒያኖስ ግምት በፊት በ8 አመታት አስቀደመው። የ''አኖ ዶሚኒ'' አቆጣጠር በምዕራብ አውሮፓ ላይኛነት በማግኘቱ የትስብእት ዘመን 1 አመተ ምህረት በ''አኖ ዶሚኒ'' [[9 እ.ኤ.አ.]] ሆነ።

የኢትዮጵያ ዘመን ኣቆጣጠር የጁልያን ዘመን ኣቆጣጠር ኣይደለም። በኣሁኑ ጊዜ በጁልያና በጎርጎርዮስ ካለንደሮች መካከል ያለው የ13 ቀናት ልዩነት ሲሆን የዓመታቱ ቍጥሮች ልዩ ኣይደሉም። 
 
በ525 ዓ.ም. ዲኖስዮስ ኤክሲጅዮስ (Dionysius Exiguus) የሚባል የሩስያ መነኩሴ የሮማው ጳጳስ መልዕክተኛም በመሆን የፋሲካን በዓል ኣወሳሰን ከግብጻውያን እንዲማር ተልኮ ነበር። እንደሚመስለኝና ኣንዳንድ ፀሓፊዎችም እንደሚሉት ኤክሲጅዮስ በ525 ዓ.ም. 532 ዓመትን ሳይጠቀም ኣልቀረም ይላሉ ዶክተር ኣበራ ሞላ። [http://www.ethiopic.com/unicode/The_Ethiopian_Calendar_in_Amharic.htm] {{Wayback|url=http://www.ethiopic.com/unicode/The_Ethiopian_Calendar_in_Amharic.htm |date=20081006131305 }} [https://web.archive.org/web/20130601091803/http://www.ethiopic.com/calendar/ethiopic.htm] [http://ethiopianamericanforum.com/index.php?option=com_content&view=article&id=405:christian-calendar] {{Wayback|url=http://ethiopianamericanforum.com/index.php?option=com_content&view=article&id=405:christian-calendar |date=20160125050915 }} ዲኖስየስ ኣኖ ዶሚኒ (Anno Domini ወይም ኤ.ዲ.) የሚባለውን ካለንደር በጃንዋሪ 1 ፣ 1 ኤ.ዲ. እንዲጀምር በ525 ቢወስንም በኋላም ፀሓፊዎች ጁልያን (ዩልዮስ) ካለንደር ያሉት የግብጾችንና የኢትዮጵያን ዘመን መቈጠርያዎች ስለማይመለከት እራሱን የቻለ ካለንደር ሆኖ ቆይቷል። ኤክሲጅዮስ ወደኋላ በመቍጠር ሲጀምር ይመስለኛል ኣዲሱ ካለንደር ላይ ሰባት ዓመታት ግድም የጨመረበት። የዓመታቱም ቍጥር ከግብጽ ይልቅ ወደ ኢትዮጵያ የቀረበ ነው። ጨረቃ መሬትን ስትዞርና መሬት ፀሓይን ስትዞር የሚወስዱት 532 ዓመታት (19 X 28) ተደጋጋሚ ናቸው። <ref>[[ኣበራ ሞላ]] </ref>[http://www.ethiopic.com/unicode/The_Ethiopian_Calendar_in_Amharic.htm] {{Wayback|url=http://www.ethiopic.com/unicode/The_Ethiopian_Calendar_in_Amharic.htm |date=20081006131305 }}

== ወራት ==
የወራት አቆጣጠር የተወረሰ ከ[[ቅብጢ ዘመን አቆጣጠር]]፣ ይህም የወጣ ከ[[ጥንታዊ ግብጽ ዘመን አቆጣጠር]] ነው። ሆኖም የወሮች ስሞች በ[[ግዕዝ]] ተለውጠዋል።   

{| class="wikitable"
! ti !!  !! ጎርጎርዮስ  !! በሰግር ዓመት
|-
|[[መስከረም]] ||  || ሰፕቴምበር 11 || ሰፕቴምበር 12
|-
|[[ጥቅምት]] ||  || ኦክቶበር 11 || ኦክቶበር 12
|-
|[[ኅዳር]]||  || ኖቨምበር 10 || ኖቨምበር 11
|-
|[[ ታኅሣሥ]] ||  || ዲሰምበር 10 || ዲሰምበር 11
|-
|[[ጥር]] ||  || ጃንዋሪ 9 || ጃንዋሪ 10
|-
|[[የካቲት]] ||  || ፈብርዋሪ 8 || ፈብርዋሪ 9
|-
|[[መጋቢት]]||  || ማርች 10 || ማርች 10
|-
|[[ሚያዝያ]] ||  || ኤፕሪል 9 || ኤፕሪል 9
|-
|[[ግንቦት]]||  || ሜይ 9 || ሜይ 9
|-
|[[ሰኔ ]]||  || ጁን 8 || ጁን  8
|-
|[[ሐምሌ ]]||  || ጁላይ 8 || ጁላይ  8
|-
|[[ነሐሴ]]||  || ኦገስት 7 || ኦገስት 7
|-
|[[ጳጉሜ]]||  || ሰፕቴምበር 6 || ሰፕቴምበር 6
|}
{{ወራት}}
{{ዘመናት}}

== የውጭ መያያዣዎች == 

*ቀን መለወጫ
*[https://archive.today/20121205071902/http://www.ethiopic.com/calendar/ethiopic.htm ኣበራ ሞላ]
*[http://www.ethiopic.com/unicode/The_Ethiopian_Calendar_in_Amharic.htm የኢትዮጵያ ዘመን ኣቈጣጠር] {{Wayback|url=http://www.ethiopic.com/unicode/The_Ethiopian_Calendar_in_Amharic.htm |date=20081006131305 }}
*[http://ethiopianamericanforum.com/index.php?option=com_content&view=article&id=405:christian-calendar An Open Letter to His Holiness Pope Benedict XVI በዶ/ር ኣበራ ሞላ] {{Wayback|url=http://ethiopianamericanforum.com/index.php?option=com_content&view=article&id=405:christian-calendar |date=20160125050915 }}
*[https://am.truecalendar.com/ethiopic/2015 የ2015 አመታዊ የኢትዮጵያ አቆጣጠር በአማርኛ (ግሪጎሪያን 2023)]
 
{{መዋቅር-ባሕል}}
[[መደብ:ኢትዮጵያ]]
[[መደብ:ካሌንዳር]]