ሱሙ-ኤፑኽ

ሱሙ-ኤፑኽ መጀመርያው የምናውቀው የያምኻድ ንጉሥ ነበር። ምናልባት ከ1722 እስከ 1692 ዓክልበ. አካባቢ (ኡልትራ አጭር አቆጣጠር) በዋና ከተማው ሐላብ ነገሠ።

ግዛቱ ከሐላብ በላይ አላላኽንና ቱባን ያጠቅልል ነበር። ሱሙ-ኤፑኽ በታሪክ መዝገብ መጀመርያው የሚገባ የማሪ ንጉሥ ያኽዱን-ሊም ከጠላቶቹ መካከል ሲጠቅሰው ነው። ያኽዱን-ሊም በአሦር ላይ የማግባባት ስምምነት ከሱሙ-ኤፑኽ ጋር ምንም ቢኖረውም፣ በያምኻድ ስሜንና እስከ ሜድትራኒያን ባሕር ድረስ ዘመተ። ስለዚህ ሱሙ-ኤፑኽ በቱቱል ከተማ የሠፈሩት ያሚናውያንን በያኽዱን-ሊም ላይ ደገፋቸው። ያኽዱን-ሊምም በዚህ ዘመቻ አሸናፊ ቢሆንም፣ በገዛው ልጅ ሱሙ-ያማን ግድያ ሞተ። በቅርብ ጊዜ ውስጥ የአሦር ንጉሥ 1 ሻምሺ-አዳድ ማሪን የያዘ ነው።

የአሦር-ያምኻድ ጦርነት

ሱሙ-ኤፑኽ በኻሹም ከተማ እርዳታ በዛልማቁም መንግሥት ላይ ዘመተ። ኻሹም በኋላ ግን ድጋፉን ወደ አሦር አዛወረ፤ እንዲሁም ኡርሹ ከተማና የከርከሚሽ ንጉሥ አፕላሃንዳ ድጋፋቸውን ከያምኻድ ወደ አሦር አዛወሩ። ከዚህ ሻምሺ-አዳድ ማሪን በ1705 ዓክልበ. ይዞ፣ በ1694 ዓክልበ. ልጁን ያስማሕ-አዳድ በማሪ ዙፋን ላይ አስቀመጠው። በተጨማሪ ልጁን ያስማሕ-አዳድን ለቃትና ንጉሥ ኢሺ-አዳድ ሴት ልጅ ለልዕልት በልቱም በማጋባቱ፣ የአሦር-ቃትና ስምምነት አጸና። ያምኻድ በአሦር ጓደኞች ተከቦ ነበር።

የማሪ አልጋ ወራሽ፣ የያኽዱን-ሊም ልጅ ዝምሪ-ሊም ወደ ያምኻድ መንግሥት በስደት ሸሽቶ ሱሙ-ኤፑኽ ሰላምታውን ሰጠው። በማሪ ኗሪዎች አስተያየት፣ ዝምሪ -ሊም በመብት ዕውነተኛ ንጉሣቸው ነበረ። የሻምሺ-አዳድና የጓደኞቹ ሃያላት ሐላብን ለመያዝ ቢሞክሩም አልቻላቸውም። ሱሙ-ኤፑኽ ደግሞ ስምምነት ከሱቴያውያንና ቱሩካውያን ጐሣዎች ጋራ ተዋወሎ እነኚህ አሦርን ከምሥራቅና ደቡብ መቱት። በተጨማሪ ሱሙ-ኤፑኽ የአሦርን አምባ «ዱር-ሻምሺ-አዳድ» አሸንፎ አዲስ ስሙን «ሱር-ሱሙ-ኤፑኽ» ሰየመው።

ሱሙ-ኤፑኽ ምናልባት 1692 ዓክልበ. አካባቢ በዚሁ አሦር ጦርነት ተገደለ። ተከታዩም ልጁ 1 ያሪም-ሊም ነበር፤ እሱም የንግሥቱ የሱሙና-አቢ ልጅ ነበር።

ዋቢ ምንቾች

<div class="reflist references-column-count references-column-count-2" style="

list-style-type: decimal;">

ቀዳሚው ?

የያምኻድ ንጉሥ 1722 – 1692 ዓክልበ. ግ.

ተከታይ 1 ያሪም-ሊም