በር:ታሪክ

ታሪክ
ታሪክ በየመልክዓ ምድሩ የዓለም ታሪክ የአውሮፓ ታሪክ የእስያ ታሪክ የአሜሪካ ታሪክ የላቲን አሜሪካ ታሪክ የአውስትራሊያ ታሪክ የአፍሪካ ታሪክ የኢትዮጵያ ታሪክ ታሪካዊ አቆጣጠር በየክፍለዘመኑ ሥነ ታሪክ አፈ ታሪክ አርኬዬሎጂ (ሥነ፡ቅርስ) ዜና መዋዕሎች በየጉዳዩ የታሪካዊ ዓመት በዓላት መቁጠርያ የታሪክ መደቦች ሙሉ ዝርዝር ▼ ታሪክ ► ሥነ ቅርስ ► ታሪካዊ ተጓዦች ► ታሪካዊ አገሮች ► ታሪክ ነክ መዋቅሮች ► አፈ ታሪክ ► ክፍለ ዘመናት ► ዜና መዋዕል ► የላቲን አሜሪካ ታሪክ ► የመሪ ዝርዝሮች ► የቀድሞ ከተሞች ► የአሜሪካ ታሪክ ► የአውሮፓ ታሪክ ► የአፍሪካ ታሪክ ► የእስያ ታሪክ ► የጥንት ዩኒቨርሲቲዎች ► ጊዜ ► ጦርነት ▼ ታሪክ ► ሥነ ቅርስ ► ታሪካዊ ተጓዦች ► ታሪካዊ አገሮች ► ታሪክ ነክ መዋቅሮች ► አፈ ታሪክ ► ክፍለ ዘመናት ► ዜና መዋዕል ► የላቲን አሜሪካ ታሪክ ► የመሪ ዝርዝሮች ► የቀድሞ ከተሞች ► የአሜሪካ ታሪክ ► የአውሮፓ ታሪክ ► የአፍሪካ ታሪክ ► የእስያ ታሪክ ► የጥንት ዩኒቨርሲቲዎች ► ጊዜ ► ጦርነት		ቀይር   የዕለቱ የታሪክ ምርጥ ጽሁፍ ልድያ የልድያ አገር ቤት ስፍራ ልድያ (አሦርኛ፦ ሉዱ፤ ዕብራይስጥ፦ לוד /ሉድ/፣ ግሪክ፦ Λυδία /ሉዲያ/) በምዕራብ ትንሹ እስያ የተገኘ ታሪካዊ አውራጃና መንግሥት ነበር። በታወቀበት ዘመን ዋና ከተማው ሰርዴስ ሆነ። በአንድ ወቅት የትንሹ እስያ ምዕራብ ክፍል በሙሉ የሉድያ ግዛት ነበረ። በኋለ ዘመን ደግሞ ልድያ የሮማ መንግሥት ጠቅላይ ግዛት ነበረ። መሐለቅ መጀመርያ የተፈጠረው በልድያ ክ.በ. 660 አመት ያሕል እንደ ነበረ ይታመናል። አቀማመጥ የታሪካዊው ልድያ ጠረፎች በዘመናት ላይ ይለያዩ ነበር። በመጀመርያ በሚስያ፣ በካርያ፣ በፍርግያና በዮንያ ይወሰን ነበር። በኋላ፣ የንጉሦች አልያቴስና ቅሮይሶስ ሠልፎች ልድያን ሲያስፋፏት፣ ከሉቅያ በቀር ትንሹን እስያ ከሃሊስ ወንዝ ምዕራብ በሙሉ ገዙ። ከፋርስ ወረራ ቀጥሎ ማያንድሮስ ወንዝ በፋርስ መንግሥት የክፍላገሩ ደቡብ ጠረፍ ሆነ። በሮማ መንግሥት ውስጥ ደግሞ የልድያ ጠቅላይ ግዛት በአንድ በኩል ከሚስያና ከካርያ መካከል በሌላውም በኩል ከፍርግያና ከአይጋዮስ ባሕር መካከል ያለው አገር ሁሉ ነበረ። ቋንቋ ቋንቋቸው ሉድኛ በሕንዳዊ-አውሮፓዊ ቋንቋዎች ቤተሠብ ሲሆን በዚሁም ቤተሠብ ውስጥ የአናቶላዊ ቅርንጫፍ አባል ነበር። ስለዚህ የሉዊኛና የኬጥኛ ቅርብ ዘመድ ነው። ሉድኛም በመጨረሻ እስከ 1ኛ ክፍለ ዘመን ከክርስቶስ በፊት ድረስ እንደ መነጋገርያ ሆኖ ቆየ። ሙሉውን ለማንበብ .. ...