አባል:1901sams/አክሊሉ ለማ
አክሊሉ ለማ አክሊሉ ለማ ; መስከረም 18 ቀን 1935 - ኤፕሪል 5 ቀን 1997) የኢትዮጵያ የፓቶባዮሎጂ ባለሙያ ነበር። እ.ኤ.አ. በ 1989 ፣ “ቢልሃርዚያን በተመጣጣኝ ዋጋ መከላከልን በማግኘቱ እና በዘመቻ በማግኘቱ የቀኝ ላይቭሊሁድ ሽልማት ” ተሸልሟል። [1]
ትምህርት[ለማስተካከል | ኮድ አርም]
ለማ በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ ኮሌጅ እና በዩኤስ አሜሪካ በጆንስ ሆፕኪንስ ዩኒቨርሲቲ [2] ተምሯል። በ1964 ዓ.ም. የመመረቂያ ፅሁፉ በአሸዋ ዝንብ-ወለድ ሌይሽማንያሲስ ላይ ነበር።
ሙያ[ለማስተካከል | ኮድ አርም]
አቶ ለማ የዶክትሬት ዲግሪያቸውን ተከትለው ወደ ሀገራቸው ኢትዮጵያ በመመለስ በወቅቱ በቀዳማዊ ኃይለ ሥላሴ ዩኒቨርሲቲ ሹመት አግኝተዋል። በአሁኑ ጊዜ አክሊሉ ለማ የፓቶባዮሎጂ ተቋም [3] በመባል የሚታወቀውን የፓቶባዮሎጂ ኢንስቲትዩት መስርተው እስከ 1976 ድረስ በተባበሩት መንግስታት ድርጅት ውስጥ ለሥራ ሲለቁ እዚያ አስተምረዋል። የተባበሩት መንግስታት ድርጅትን በብዙ የኃላፊነት ቦታዎች በሳይንቲስትነት አገልግለዋል፣ የዩኒሴፍ ዓለም አቀፍ የሕፃናት ልማት ማዕከል ምክትል ዳይሬክተር፣ አሁን የዩኒሴፍ ኢንኖሴንቲ የምርምር ማዕከል [2] በመባል የሚታወቁት እና በመጨረሻም በአማራቸው በጆንስ ሆፕኪንስ ዩኒቨርሲቲ ውስጥ ቦታ አግኝተዋል።
በጣም አስፈላጊ የሆነውን ሳይንሳዊ ግኝቱን ያደረገው በ1964 ለስኪስቶሶማያሲስ የተፈጥሮ ህክምና ባገኘበት ወቅት ነው። [4] እንዲሁም ቀንድ አውጣ ትኩሳት በሽታ ወይም ቢልሃርዚያ ተብሎ የሚጠራው፣ በተዛማች ተውሳክ ትል ሺስቶሶማ ምክንያት የሚመጣ ደካማ በሽታ ነው። በንጹህ ውሃ ቀንድ አውጣዎች . በብዙ የአፍሪካ ክፍሎች ውስጥ ሳሙና እና ሻምፖዎችን ለማምረት በብዛት ጥቅም ላይ የሚውለው ከኤንዶድ ተክል የሚገኘው የቤሪ ፍሬዎች ኃይለኛ ፣ ርካሽ እና ደህንነቱ የተጠበቀ ሞለስሳይሳይድ ፣ የጥገኛ ትል ስርጭትን ለመከላከል እንደሆነ ተገንዝቧል። [5] [6] [7] [8] ይህ ግኝት ተክሉን በብዙ የዓለም ክፍሎች ሳይንሳዊ ምርምር አድርጎታል። በዚህ ጥናት ውስጥ አቶ ለማ እራሳቸው ግንባር ቀደም ነበሩ። ስራው አለም አቀፍ ዝናን ያተረፈ ሲሆን ይህ ደግሞ የክብር ዶክትሬት ዲግሪዎችን ጨምሮ የተለያዩ ሽልማቶችን አግኝቷል። [9] በህዳር 1989 ከተመራማሪው ዶ/ር ለገሰ ወልደ ዮሐንስ ጋር በጋራ ያሸነፉት ሽልማት የስዊድን የቀኝ ኑሮ ሽልማት በተለምዶ የአማራጭ ኖቤል ሽልማት ተብሎ የሚጠራው ሽልማት ነው። [10]
እ.ኤ.አ. ሚያዝያ 5 ቀን 1997 በዩናይትድ ስቴትስ አርፈዋል እና በኢትዮጵያ ፣ ሚያዝያ 13 ቀን ተቀበሩ። [9]
ሽልማቶች እና ልዩነቶች[ለማስተካከል | ኮድ አርም]
- ትክክለኛው የኑሮ ሽልማት (1989)
ዋቢዎች[ለማስተካከል | ኮድ አርም]
- በቀለ፣ ሽፈራው (2003) "አክሊሉ ለማ" ኢንሳይክሎፔዲያ Aethiopica. ጥራዝ. 1. ቪስባደን: Harrassowitz Verlag. ገጽ. 172.
- "አክሊሉ ለማ" ትክክለኛው የኑሮ ሽልማት። 2020-01-08 የተሰጠ።
- "አክሊሉ ለማ" ትክክለኛው የኑሮ ሽልማት። 2019-02-15 ተሰጠ።
- "አክሊሉ ለማ የፓቶባዮሎጂ ተቋም www.aau.edu.et 2019-02-15 ተሰርስሮ።
- "አክሊሉ ለማ" ትክክለኛው የኑሮ ሽልማት። 2019-06-26 ተሰጠ።
- "የመቀበል ንግግር - አክሊሉ ለማ" ትክክለኛው የኑሮ ሽልማት። 2019-02-15 ተሰጠ።
- ለማ፣ አክሊሉ (1970)። "የፋይቶላካ ዶዴካንድራ የሞለስሲሲዳል ባህርያት የላቦራቶሪ እና የመስክ ግምገማ". የዓለም ጤና ድርጅት ማስታወቂያ. 42 (4)፡ 597–612። ISSN 0042-9686። PMC 2427471. PMID 5310955።
- ማዘንጊያ, ቢ.; ዱንካን, ጄ. ለማ፣ አ.; ጎል, ፒ.ኤች. (ሴፕቴምበር 1983). "በአድዋ፣ ኢትዮጵያ ውስጥ የሚገኘውን የስኪስቶሶማያሲስን ተክሉ ሞለስሲሳይድ ኢንዶድ (Phytolacca dodecandra) በመጠቀም መቆጣጠር" Tropenmedizin እና Parasitologie. 34 (3)፡ 177–183። ISSN 0303-4208 PMID 6636299።
- ለማ፣ አክሊሉ; ብሮዲ, ጄራልድ; ኔዌል, ጎርደን ደብሊው; Parkhurst, R. M.; ስኪነር, ደብሊውኤ (1972). "በኢንዶድ ሞለስኪዳላዊ ባህሪያት ላይ የተደረጉ ጥናቶች (Phytolacca dodecandra): I. በቡታኖል የማውጣት አቅም መጨመር". ፓራሲቶሎጂ ጆርናል. 58 (1)፡ 104–107። doi: 10.2307/3278251. ISSN 0022-3395 JSTOR 3278251. PMID 5062455።
- አክሊሉ ለማ ዓለም አቀፍ የመታሰቢያ ሲምፖዚየም ሂደት፣ ከመስከረም 18-19 ቀን 1997 ዓ.ም. አዲስ አበባ። በ1997 ዓ.ም.
- "አክሊሉ ለማ (ኢትዮጵያ)" ትክክለኛው የኑሮ ሽልማት። በሴፕቴምበር 25 ቀን 2013 ከመጀመሪያው የተመዘገበ። የካቲት 19 ቀን 2011 የተገኘ።
[[መደብ:ጆን ሆፕኪንስ ዩኒቨርስቲ ፋኩሊቲ]] [[መደብ:አዲስ አበባ ዩኒቨርስቲ ፋኩሊቲ]] [[መደብ:ጆን ሆፕኪንስ ዩኒቨርስቲ አሉሚኒ]] [[መደብ:አዲስ አበባ ዩኒቨርስቲ አሉምኒ]] [[መደብ:ኢትዮጵያን ሳይንቲስት]] [[መደብ:1997 ሞት]] [[መደብ:ተወለደ 1935]]
- ^ "Aklilu Lemma" (በen-US).
- ^ ሀ ለ "Aklilu Lemma".
- ^ "Aklilu Lemma Institute of Pathobiology | Seek Wisdom, Elevate your Intellect and Serve Humanity".
- ^ "Aklilu Lemma".
- ^ "Acceptance speech - Aklilu Lemma".
- ^ Laboratory and Field Evaluation of the Molluscicidal Properties of Phytolacca dodecandra.
- ^ Control of schistosomiasis in Adwa, Ethiopia, using the plant molluscicide endod (Phytolacca dodecandra)..
- ^ Studies on the Molluscicidal Properties of Endod (Phytolacca dodecandra): I. Increased Potency with Butanol Extraction.
- ^ ሀ ለ Aklilu Lemma International Memorial Symposium Proceedings, September 18-19, 1997.
- ^ "Aklilu Lemma (Ethiopia)".