1 ሐቱሺሊ

የላባርና (1)፣ የ1ሐቱሺሊ (2፣ ክፍት ብጫ)ና የተለፒኑ (3) ግዛቶች ስፋት ያህል

1 ሐቱሺሊ ምናልባት 1559-1536 ዓክልበ. አካባቢ ከ1 ላባርና በኋላ በኩሻራና በሐቱሳሽ (በሐቲ) አገር) የገዛ ንጉሥ ነበር።

በ1 ሐቱሺሊ አዋጅ ማዕረጉ «ታባርና» ነው፣ ልጆቹን ላባርናና ሁዚያን ስለ ጭካኔያቸው ከወራሽነት ሽሯቸው 1 ሙርሲሊን ወራሹን ያደርገዋል። አያቱም ሕሽሚ-ሻሩማ እንደ ሆነ ይጠቅሳል። በሌላ ሰነድ የንግሥቱ ስም ካዱሺ ተዘረዘረ።

የሐቱሺሊ ዜና መዋዕል ከዘመኑ ስድስቱን አመታት ይገልጻል። በዚህም ውስጥ የ፩ ላባርና ንግስት ታዋናና ወንድም ልጅ መሆኑን ይጠቅሳል።

1. .፦ ሐቱሺሊ ሻናኊታን ከበበ፣ ዙሪያውን አጠፋ፣ ዛልፓን አጠፋ፣ አራት ሠረገሎችና ሌሎች ስጦታዎች ለጣኦታት ሰጠ።
2. .፦ ሐቱሺሊ ወደ ሶርያ ገብቶ የያምኻድ ንጉሥ 3 ሃሙራቢ ተገዥ የሆነውን የአላላኽ ገዥ አሚታቁ አሸንፎ አላላኽን አጠፋ። ከዚያ ሐቱሺሊ የኡርሹ ሑራውያንን አሸነፋቸው፣ ያምኻድና ከርከሚሽ ረድኤታቸውን ለኡርሹ ምንም ቢሰጡ።
3. ፦ ሐቱሺሊ ወደ ምዕራብ ወደ አርዛዋ አገር ገብቶ ከብትና በግ ወሰደ። ይህ እየሆነ በምሥራቅ ያሉት ክፍሎችና ሑራውያን እንደገና ስለገቡበት ተመልሶ አመጹን በማጠፍ ዘመተ።
4. ፦ ሐቱቪሊ ወደ ስሜኑ ተመልሶ ሻናኊታንና የዙሪያውን ከተሞች አጠፋቸው።
5. ፦ ሐቱሺሊ ወደ ሶርያ ተመልሶ ያምሓድንና ኢሱዋን በደብረ አታሉር ውግያ አሸነፈ፣ ኤፍራጥስ ወንዝን ተሻግሮ ኢሡዋንና ሌሎችንም የሖርያውያን ከተሞች አጠፋቸው፣ ብዙ ብርን ዘርፎ ወደ ሐቱሳሽ ላከ።

በ1300 ዓክልበ. በኬጥያውያን ንጉሥ 2 ሙዋታሊ ከዊሉሳ ንጉሥ አላክሳንዱ ጋራ በተዋዋለ ስምምነት እንደሚተርክ፣ የቀድሞ ንጉሥ «ላባርና» አርዛዋንም ዊሉሳንም እንደ ያዘ ሲል ምናልባት 1 ሐቱሺሊ («2 ላባርና») ማለቱ ይሆናል። ሐቱቪሊ ሐለብን ከያምኻድ ግን መቸም አልያዘምና ምናልባት በሐለብ ዘመቻ እያለ ተቆስሎ ሞተ። ይህ ተከታዩ ሙርሲሊ «የአባቴን ደም ቂም በማብቀል» ያምኻድን እንዳጠፋ ስለ ዘገበ ነው።

ቀዳሚው 1 ላባርና

የሐቲ ንጉሥ 1559-1536 ዓክልበ. ግድም

ተከታይ 1 ሙርሲሊ