ሁምቦ

ሁምቦ Humbbo
ወረዳ
የሁምቦ መልካዓ ምድር
ሀገር	ኢትዮጵያ
ክልል	ደቡብ ኢትዮጵያ ክልላዊ መንግስት
ዞን	ወላይታ ዞን
ርዕሰ ከተማ	ጠበላ

ሁምቦ በደቡብ ኢትዮጵያ ክልላዊ መንግስት ውስጥ ከሚገኙ ወረዳዎች አንዱ ነው። ወረዳው በታላቁ ስምጥ ሸለቆ ውስጥ የሚገኝ የወላይታ ዞን አካል ሲሆን በደቡብ ምስራቅ ከአባላ አባያ በደቡብ ከጋሞ ዞን በምዕራብ በኦፋ በሰሜን በሶዶ ዙሪያ እና ከባይራ ኮይሻ ወረዳዎች ይዋሰናል። የሁምቦ ወረዳ የአስተዳደር ማዕከል ጠበላ ነው።

እ.ኤ.አ. በ 2004 በወጣው ሪፖርት መሠረት ሁምቦ ወረዳ 25 ኪሎ ሜትር የአስፋልት መንገድ ፣ 24 ኪሎ ሜትር ሁለም አይነት የአየር ሁኔታ የሚሆን እና 51 ኪሎ ሜትር ደረቅ የአየር ሁኔታ የሚሆኑ መንገዶች ነበሯት ፣ ይህም በአማካይ በወረዳው ያለውን የመንገድ ጥግግት በ 1000 ካሬ ኪሎ ሜትር 118 ኪ.ሜ. ያደርገዋል።

ታሪክ

ሁምቦ ወረዳ በግብርናና ገጠር ልማት ሚኒስቴር በ2003 ዓ.ም የተመረጠ ሲሆን በ 2003 ዓ.ም. ከግንቦት ወር ጀምሮ በወረዳው ደቡብ ምስራቅ አካባቢ በሚገኘው አዲስ መንደር ከሰፈሩት ከሁምቦ፣ ቦሎሶ ሶሬ ፣ ኪንዶ ኮይሻ ፣ ሶዶ ዙሪያ፣ ዳሞት ወይዴ እና ዳሞት ጋሌ ወረዳዎች የተውጣጡ 618 አባወራዎችን ያካተተ ነው።

እ.ኤ.አ ከኤፕሪል 24 እስከ 30 ቀን 2005 በሁምቦ ውስጥ ሁለት ቀበሌዎች በጎርፍ ተጥለቅልቀዋል። ባልተረጋገጠ መረጃ መሰረት በጎርፉ የሁለት ሰዎች ህይወት ሲያልፍ 6,755 የተፈናቀሉ ሲሆን ከነዚህም ውስጥ 965 ያህሉ ከሌላ ቦታዎች የመጡ ናቸው። የጎርፍ አደጋው 1,017 ሄክታር የሰብል መሬት ላይ ጉዳት ያደረሰ ሲሆን በርካታ የቤት እንስሳትም ህይወታቸውን አጥተዋል። በነሀሴ ወር በሁምቦ በደረሰ የጎርፍ አደጋ 6,000 ነዋሪዎችን አፈናቅሏል ነገር ግን የሰው ህይወት አልጠፋም ወይም በሰብል ላይ ጉዳት አላደረሰም።

የዓለም ባንክ በወርልድ ቪዥን ኢትዮጵያ ድጋፍ በሁምቦ ከ3,000 እስከ 4,000 ሄክታር እና በሶዶ ዙሪያ ከ1,000 እስከ 2,000 ሄክታር የሚሸፍነውን ደን መልሶ ለማቋቋም የሚያስችል ፕሮጀክት በህዳር 2007 የገንዘብ ድጋፍ አጽድቋል ።

የስነ ሕዝብ አወቃቀር

እ.ኤ.አ 2019 በማዕከላዊ ስታቲስቲክ ኤጀንሲ በተካሄደው የህዝብ ብዛት ትንበያ መሰረት፣ ይህ ወረዳ በድምሩ 161,792 ህዝብ ያላት ሲሆን ከነዚህም 81,151 ወንዶች እና 80,641 ሴቶች ናቸው። 6,247 ወይም 4.98% የሚሆነው የወረዳው ህዝብ የከተማ ነዋሪ ነው። አብዛኛው ነዋሪ ፕሮቴስታንቶች ነበሩ፣ 87.15% የሚሆነው ህዝብ ያንን እምነት ሲዘግብ፣ 7.87% የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ክርስትና እምነት ተከታዮች፣ እና 4.07% የካቶሊክ እምነት ተከታዮች ነበሩ።

እ.ኤ.አ በ1994 ዓ.ም የተካሄደው ሀገር አቀፍ የህዝብና ቤት ቆጠራ በድምሩ 96,642 ያህሉ 48,339 ወንዶች እና 48,303 ሴቶች ናቸው። 2,764 ወይም 2.86% የሚሆነው የወረዳው ህዝብ የከተማ ነዋሪዎች ነበሩ። በሁምቦ የተዘገቡት ሶስት ትላልቅ ብሄረሰቦች ወላይታ (96.33%)፣ አማራ (1.28%) እና ሲዳማ (0.86%) ናቸው። ሁሉም ሌሎች ብሄረሰቦች ከህዝቡ 1.53% ናቸው። ወላይታ እንደ መጀመሪያ ቋንቋ በ 96.8% ፣ 1.5% አማርኛ ፣ 0.88% ሲዳሞ ; የተቀሩት 0.82% ሌሎች የመጀመሪያ ቋንቋዎችን ይናገራሉ።