Jump to content

ከ«የኢትዮጵያ ቋንቋዎች» ለውጦች መካከል ያለው ልዩነት

ከውክፔዲያ

Browse history interactively

← የፊተኛው ለውጥ የሚቀጥለው ለውጥ →

Content deleted Content added

Inline

እትም በ12:51, 3 ፌብሩዌሪ 2019

የኢትዮጵያ ቋንቋዎች በኢትዮጵያ ውስጥ የሚነገሩ እና የሚጻፉ ቋንቋዎችን፣ እና የምልክት ቋንቋን ያጠቃልላል። በአገሩ ውስጥ ፺ የሚሆኑ ቋንቋዎች አሉ።^[1] በአሁኑ ወቅት በአብዛኛው ኢትዮጵያውያን የሚነገሩት ቋንቋዎች አማርኛ እና ኦሮምኛ ሲሆኑ፤ አማርኛ በተለያዩ የሀገሪቱ ክፍል ያሉ ነዋሪዎች የመማሪያ፤ የመገበያያ እንዲሁም የስራ ቋንቋ ሆኖ የቆየ በመሆኑ በአሁኑ ወቅት የስራ ቋንቋ ነው። በኢትዮጵያ ውስጥ የሚነገሩት ቋንቋዎች አፍሮ-ኤስያዊ እና ናይሎ ሳህራዊ በሚባሉ ሁለት ዋና የቋንቋ ክፍሎች ሊካተቱ ይችላሉ። በአፍሮ-ኤስያዊ የቋንቋ ቤተሰብ ውስጥም ኩሻዊ፣ ኦሞአዊ እና ሴማዊ የሚባሉ ንዑስ ክፍሎች አሉ።

ቋንቋዎች

አፍሮ-ኤስያዊ

አፍሮ እስያዊ ቋንቋዎች

ሴማዊ
- ሰሜን
  - ትግርኛ (በኤርትራም ይነገራል)
  - ግዕዝ (በቤተ ክርስቲያን ብቻ ይነገራል)
  - ትግረ (በኤርትራም ይነገራል)
- ደቡብ
  - Transverse
    - አማርኛ
    - አርጎብኛ
    - ሀደሪኛ ወይም ሐረሪኛ
    - የምሥራቅ ጉራጌ ቋንቋዎች
      - ስልጤኛ (Ulbareg, Inneqor)
      - ወላኔኛ
      - ዛይኛ
  - Outersouth
    - ጋፋትኛ (የጠፋ)
    - ሶዶኛ
    - ሙኸርኛ
    - ጎጎትኛ
    - የምዕራብ ጉራጌ ቋንቋዎች
      - እኖርኛ
      - መስመስኛ (የጠፋ)
      - መስቃንኛ
      - ቸሃኛ ወይም ቸሃ (ሰባትቤት ጉራጌ)
      - እዣኛ
      - ጉመርኛ
      - ጉራኛ
      - ግይጦኛ
      - ኧንደገንኛ
      - ኧነርኛ

ኩሻዊ
- አገውኛ
  - አውኛ (ኩንፋልኛ ዘዬ ወይም ቀበሌኛ ቋንቋን ጨምሮ)
  - ቅማንትኛ
  - ጫምታንግኛ
- ምሥራቅ ኩሻዊ
  - አፋርኛ (በኤርትራና ጅቡቲም ይነገራል)
  - አላባኛ
  - አርቦርኛ
  - ባይሶኛ
  - ቡሳኛ
  - ቡርጂኛ
  - ዳሳናችኛ (በኬንያም ይነገራል)
  - ድራሻኛ
  - ጋዋዳኛ
  - ጌድዎኛ
  - ሃድያኛ
  - ከምባትኛ
  - ኮንሶኛ ወይም
  - ሊቢዶኛ
  - ኦሮምኛ (በኬንያም ይነገራል)
  - ሳሆኛ (በኤርትራም ይነገራል)
  - ሲዳሞኛ
  - ሶማልኛ (በሶማሊያም ይነገራል)
  - ጻማይኛ

ኦሞአዊ
- አሪኛ
- አንፊሎኛ
- ባምባሲኛ
- ባስኬቶኛ
- ቤንችኛ
- ቦሮኛ ወይም ወይም ሺናሻ
- ጫራኛ
- ድሜኛ
- ዲዚኛ
- ዳውሮኛ
- ዶርዝኛ
- ገንዝኛ
- ጋሞኛ
- ጋይልኛ
- ጎፋኛ
- ሃመርኛ
- ሆዞኛ
- ቃጫማ-ጋንጁልኛ
- ከፋኛ
- ቃሮኛ
- ቁርቴኛ
- ማሌኛ
- መሎኛ
- ናይኛ
- ኦይዳኛ
- ሰዜኛ
- ሸኪቾኛ
- ሸኮኛ
- ወላይትኛ
- የምሳኛ
- ዛይሴ-ዘርጉላኛ

ናይሎ ሳህራዊ (አባይ ሰሃራዊ)

ናይሎ ሳህራዊ

ያልተመደቡ

ወይቶኛ (ወይጦኛ) (የጠፋ)
ኦንጎትኛ (Ongota) (ለመጥፋት የተቃረበ)
ረርበሬኛ (Rer Bare) (የጠፋ)

ማመዛገቢያ

^ (እንግሊዝኛ) Ethnologue page on Ethiopian languages

የውጭ መያያዣ

[1] የኢትዮጵያ ቋንቋዎች ፲፱፻፺፪ Ethiopian Languages, 1999 (SIL/Translation by Dr. Aberra Molla)

ከ «https://am.wikipedia.org/w/index.php?title=የኢትዮጵያ_ቋንቋዎች&oldid=352607» የተወሰደ