ፈረንሣይ

République française ; የፈረንሣይ ሪፐብሊከ
ሰንደቅ ዓላማ	አርማ
	ብሔራዊ መዝሙር: "La Marseillaise"; ;
	የፈረንሣይመገኛ
ዋና ከተማ	ፓሪስ
ብሔራዊ ቋንቋዎች	ፈረንሳይኛ
መንግሥት ; {{{ፕሬዚዳንት ; [[ጠቅላይ ሚኒስትር አል ኮድ ]]	; {{{የመሪዎች_ስም}}}
የመሬት ስፋት; አጠቃላይ (ካሬ ኪ.ሜ.);	; 674,843 (40ኛ);
የሕዝብ ብዛት; የ2017 እ.ኤ.አ. ግምት ;	; 66,991,000 (21ኛ);
ገንዘብ	ዩሮ (€)
የሰዓት ክልል	UTC +1
የስልክ መግቢያ	+33
ከፍተኛ ደረጃ ዶሜን	.fr

ፈረንሳይ፣ በይፋ የፈረንሳይ ሪፐብሊክ (ፈረንሳይኛ፡ ሪፐብሊክ ፍራንሣይዝ፣ ምዕራብ አውሮፓን እና የባህር ማዶ ክልሎችን እና በአሜሪካን እና በአትላንቲክ፣ ፓሲፊክ እና ህንድ ውቅያኖሶችን ያቀፈች አህጉር አቋራጭ ሀገር ነች። እና ከሜድትራንያን ባህር እስከ እንግሊዝ ቻናል እና ሰሜናዊ ባህር፤ የባህር ማዶ ግዛቶች በደቡብ አሜሪካ የፈረንሳይ ጊያና፣ በሰሜን አትላንቲክ ውቅያኖስ ሴንት ፒየር እና ሚኬሎን፣ የፈረንሳይ ዌስት ኢንዲስ እና በኦሽንያ እና በህንድ ውቅያኖስ ውስጥ ያሉ ብዙ ደሴቶች ይገኙበታል። በርካታ የባህር ዳርቻ ግዛቶች ፣ ፈረንሳይ በዓለም ላይ ትልቁ ብቸኛ ኢኮኖሚያዊ ቀጠና አላት ። ፈረንሳይ ከቤልጂየም ፣ ሉክሰምበርግ ፣ ጀርመን ፣ ስዊዘርላንድ ፣ ሞናኮ ፣ ጣሊያን ፣ አንድራ እና ስፔን በአውሮፓ እንዲሁም ኔዘርላንድስ ፣ ሱሪናም እና ብራዚል በአሜሪካ ትዋሰናለች። የተዋሃዱ ክልሎች (አምስቱ የባህር ማዶ ናቸው) በድምሩ 643,801 ኪ.ሜ. (248,573 ካሬ ማይል) እና ከ67 ሚሊዮን በላይ ሰዎች (ከግንቦት 2021 ጀምሮ) ይሸፍናሉ። ፈረንሳይ አሃዳዊ ከፊል ነው። -የፕሬዝዳንት ሪፐብሊክ ዋና ከተማ ፓሪስ ውስጥ, የአገሪቱ ትልቁ ከተማ እና ዋና የባህል እና የንግድ ማዕከል; ሌሎች ዋና የከተማ አካባቢዎች ማርሴይ፣ ሊዮን፣ ቱሉዝ፣ ሊል፣ ቦርዶ እና ኒስ ያካትታሉ።

ከፓሌኦሊቲክ ዘመን ጀምሮ የሚኖረው፣ የሜትሮፖሊታን ፈረንሳይ ግዛት በብረት ዘመን ጋውልስ በሚባሉ የሴልቲክ ጎሳዎች ተቀምጧል። ሮም አካባቢውን በ51 ከክርስቶስ ልደት በፊት ቀላቀለች፣ ይህም የፈረንሳይ ቋንቋን መሰረት የጣለ ወደ የተለየ የጋሎ-ሮማን ባህል አመራ። ጀርመናዊው ፍራንካውያን የፍራንሢያ መንግሥት አቋቋሙ፣ እሱም የካሮሊንግያን ኢምፓየር ዋና ከተማ ሆነ። የ843ቱ የቨርዱን ስምምነት ኢምፓየርን ከፍሎ ምዕራብ ፍራንሢያ በ987 የፈረንሳይ መንግሥት ሆነች። በከፍተኛ መካከለኛው ዘመን ፈረንሳይ ኃይለኛ ነገር ግን ከፍተኛ ያልተማከለ የፊውዳል መንግሥት ነበረች። ፊሊፕ II የንጉሣዊ ኃይልን በተሳካ ሁኔታ አጠናክሮ እና ተቀናቃኞቹን የዘውድ አገሮችን በእጥፍ በማሸነፍ; በንግሥናው መገባደጃ ላይ ፈረንሳይ በአውሮፓ ውስጥ እጅግ በጣም ኃያል መንግሥት ሆና ብቅ አለች ። ከ14ኛው አጋማሽ እስከ 15ኛው መቶ ክፍለ ዘመን አጋማሽ ድረስ ፈረንሳይ በእንግሊዝ ወደተከታታይ የስርወ-መንግስት ግጭቶች ገባች፣በጥቅሉ የመቶ አመት ጦርነት እየተባለ የሚጠራ ሲሆን በውጤቱም የተለየ የፈረንሳይ ማንነት ተፈጠረ። የፈረንሣይ ህዳሴ ጥበብ እና ባህል ሲያብብ፣ ከሀብስበርግ ቤት ጋር ግጭት እና ዓለም አቀፋዊ የቅኝ ግዛት ግዛት መመስረት፣ በ20ኛው ክፍለ ዘመን በዓለም ላይ ሁለተኛው ትልቁ ይሆናል። ሀገሪቱን ክፉኛ ያዳከሙ በካቶሊኮች እና በሁጉኖቶች መካከል የተደረጉ ሃይማኖታዊ የእርስ በርስ ጦርነቶች። የሰላሳ አመት ጦርነትን ተከትሎ ፈረንሳይ በ17ኛው መቶ ክፍለ ዘመን በሉዊ አሥራ አራተኛ ጊዜ የአውሮፓ የበላይ ሀገር ሆና ብቅ አለች ። በቂ ያልሆነ የኢኮኖሚ ፖሊሲ ፣ ኢፍትሃዊ ግብሮች እና ተደጋጋሚ ጦርነቶች (በተለይ በሰባት ዓመታት ጦርነት ውስጥ ሽንፈት እና በአሜሪካ የነፃነት ጦርነት ውስጥ ብዙ ውድ ተሳትፎ) በ18ኛው መቶ ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ መንግሥቱን አሳሳቢ በሆነ የኢኮኖሚ ሁኔታ ውስጥ ትቷታል። ይህም የ1789 የፈረንሳይ አብዮት አፋፍሟል፣ የአንሲየን አገዛዝን ገልብጦ የሰው መብቶች መግለጫን አዘጋጅቶ እስከ ዛሬ ድረስ የአገሪቱን እሳቤዎች ይገልፃል።ፈረንሳይ በ19ኛው መቶ ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ በናፖሊዮን ቦናፓርት ስር በፖለቲካ እና በወታደራዊ ደረጃ ከፍተኛ ደረጃ ላይ ደርሳ አብዛኛው አህጉራዊ አውሮፓን በመግዛት የመጀመሪያውን የፈረንሳይ ኢምፓየር መሰረተች። የፈረንሳይ አብዮታዊ እና የናፖሊዮን ጦርነቶች የአውሮፓ እና የአለም ታሪክን ሂደት ቀርፀዋል። የግዛቱ ውድቀት በ1870 በፍራንኮ ፕሩሺያን ጦርነት ወቅት የፈረንሳይ ሶስተኛ ሪፐብሊክ እስኪመሰረት ድረስ ብዙ መንግስታትን ያሳለፈችበት አንፃራዊ ውድቀት የጀመረበት ወቅት ነበር። በቀጣዮቹ አሥርተ ዓመታት ብሩህ ተስፋ፣ የባህልና ሳይንሳዊ እድገት አሳይቷል። , እንዲሁም ቤሌ ኤፖክ በመባል የሚታወቀው ኢኮኖሚያዊ ብልጽግና. ፈረንሣይ በአንደኛው የዓለም ጦርነት ትልቅ ተሳታፊ ከነበሩት መካከል አንዷ ነበረች፣ ከዚም ትልቅ የሰውና የኢኮኖሚ ውድመት አስከፍላለች። በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ከተባበሩት መንግስታት መካከል ነበረች ፣ ግን ብዙም ሳይቆይ በ 1940 በአክሲስ ተያዘ ። በ 1944 ነፃ ከወጣች በኋላ ፣ ለአጭር ጊዜ የቆየው አራተኛው ሪፐብሊክ ተመሠረተ እና በኋላም በአልጄሪያ ጦርነት ሂደት ፈረሰች። የአሁኑ አምስተኛው ሪፐብሊክ በ 1958 በቻርለስ ደ ጎል ተመሠረተ። አልጄሪያ እና አብዛኛው የፈረንሳይ ቅኝ ግዛቶች በ1960ዎቹ ነጻ ወጡ፣ አብዛኛዎቹ ከፈረንሳይ ጋር የጠበቀ ኢኮኖሚያዊ እና ወታደራዊ ግንኙነት ነበራቸው።

ፈረንሳይ እንደ ዓለም አቀፋዊ የሥነ ጥበብ፣ የሳይንስ እና የፍልስፍና ማዕከል ለዘመናት የዘለቀውን ደረጃዋን እንደያዘች ቆይታለች። በ2018 ከ89 ሚሊዮን በላይ የውጭ ሀገር ጎብኝዎችን በመቀበል በአለም ቀዳሚ የቱሪስት መዳረሻ ነች። ፈረንሳይ በስም GDP በአለም ሰባተኛ ኢኮኖሚ ያላት እና ዘጠነኛዋ በፒ.ፒ.ፒ. ; ከአጠቃላይ የቤት ሀብት አንፃር በዓለም አራተኛ ደረጃ ላይ ተቀምጧል። ፈረንሳይ በአለም አቀፍ የትምህርት፣ የጤና እንክብካቤ፣ የህይወት ዘመን እና የሰው ልጅ እድገት ደረጃዎች ጥሩ ትሰራለች። በተባበሩት መንግስታት ድርጅት የፀጥታው ምክር ቤት ከአምስቱ ቋሚ አባላት እና ይፋዊ የኒውክሌር ጦር መሳሪያ ሀገር በመሆኗ በአለም አቀፍ ጉዳዮች ታላቅ ሃይል ሆና ቆይታለች። ፈረንሳይ የአውሮፓ ህብረት እና የዩሮ ዞን መስራች እና ግንባር ቀደም አባል ነች እንዲሁም የቡድን ሰባት ፣ የሰሜን አትላንቲክ ቃል ኪዳን ድርጅት (ኔቶ) ፣ የኢኮኖሚ ትብብር እና ልማት ድርጅት (OECD) እና ላ ፍራንኮፎኒ ቁልፍ አባል ነች።

ሥርወ ቃል እና አነባበብ

መጀመሪያ ላይ ለመላው የፍራንካውያን ግዛት የተተገበረው ፈረንሳይ የሚለው ስም የመጣው ከላቲን ፍራንሢያ ወይም "የፍራንካውያን ግዛት" ነው። የአሁኗ ፈረንሳይ ዛሬም ፍራንሲያ በጣሊያንኛ እና በስፓኒሽ እየተሰየመች ስትጠራ በጀርመን ፍራንክሪች፣ ፍራንክሪክ በኔዘርላንድስ እና በስዊድን ፍራንክሪክ ሁሉም ትርጉማቸው "የፍራንካውያን ምድር/ግዛት" ማለት ነው።

የፍራንካውያን ስም ፍራንክ ከሚለው የእንግሊዝኛ ቃል ጋር ይዛመዳል ("ነጻ")፡ የኋለኛው ግን ከድሮው የፈረንሳይ ፍራንክ ("ነጻ፣ ክቡር፣ ቅን")፣ በመጨረሻም ከመካከለኛውቫል ላቲን ፍራንከስ ("ነጻ፣ ከአገልግሎት ነፃ፣ ነፃ ሰው") , ፍራንክ")፣ የጎሳ ስም ጠቅለል ያለ የላቲን መበደር እንደገና የተገነባውን የፍራንካውያን ኢንዶኒም * ፍራንክ። “ነጻ” የሚለው ፍቺ ተቀባይነት ያገኘው ከጎል ወረራ በኋላ ፍራንካውያን ብቻ ከቀረጥ ነፃ ስለነበሩ ወይም በአጠቃላይ ከአገልጋዮች ወይም ከባሪያዎች በተቃራኒ የነጻነት ደረጃ ስለነበራቸው ነው።

የ*ፍራንክ ሥርወ-ቃል እርግጠኛ አይደለም። በተለምዶ የተወሰደው *ፍራንኮን ከሚለው ፕሮቶ-ጀርመንኛ ቃል ሲሆን እሱም "ጃቪሊን" ወይም "ላንስ" ተብሎ ይተረጎማል (የፍራንካውያን መወርወሪያ መጥረቢያ ፍራንሲስካ ተብሎ ይጠራ ነበር) ምንም እንኳን እነዚህ የጦር መሳሪያዎች በስም የተጠሩበት ምክንያት በ ፍራንኮች, በተቃራኒው አይደለም.

በእንግሊዘኛ 'ፈረንሳይ' በአሜሪካ እንግሊዝኛ /fræns/ FRANSS እና /frɑːns/ FRAHNSS ወይም /fræns/ FRANSS በብሪቲሽ እንግሊዝኛ ይጠራሉ። ከ /ɑː/ ጋር ያለው አነጋገር በአብዛኛው የተመካው እንደ የተቀበለው አጠራር ባሉ የወጥመዱ መታጠቢያ ክፍልፋዮች ላይ ነው፣ ምንም እንኳን በሌሎች እንደ ካርዲፍ እንግሊዝኛ ባሉ ቀበሌኛዎችም ሊሰማ ይችላል፣ ይህም /frɑːns/ ከ/fræns/ ጋር በነጻ የሚለዋወጥ ነው። .

ታሪክ

በ 4 ኛው እና በ 3 ኛው ሺህ ዓመታት መካከል ከጠንካራ የስነ-ሕዝብ እና የግብርና ልማት በኋላ ፣ ሜታሎሎጂ በ 3 ኛው ሺህ ዓመት መጨረሻ ላይ ታየ ፣ መጀመሪያ ላይ ወርቅ ፣ መዳብ እና ነሐስ እንዲሁም በኋላ ብረት ይሠራል። ፈረንሳይ ከኒዮሊቲክ ዘመን ጀምሮ በርካታ megalithic ቦታዎች አሏት፣ ልዩ የሆነ ጥቅጥቅ ያለ የካርናክ ድንጋይ ቦታ (በግምት 3,300 ዓክልበ. ግድም)።

ጥንታዊነት (ከክርስቶስ ልደት በፊት 6 - 5 ኛ ክፍለ ዘመን ዓ.ም.)

በ600 ዓክልበ. በሜዲትራኒያን ባህር ዳርቻ ላይ፣ የፎኬያ አዮኒያውያን ግሪኮች የማሳሊያ (የአሁኗ ማርሴይ) ቅኝ ግዛት መሰረቱ። ይህም የፈረንሳይ ጥንታዊ ከተማ ያደርጋታል። በተመሳሳይ ጊዜ፣ አንዳንድ የጋሊክ ሴልቲክ ጎሳዎች የምስራቅ እና ሰሜናዊ ፈረንሳይን ክፍሎች ዘልቀው ገቡ፣ ቀስ በቀስ በቀሪው የሀገሪቱ ክፍል በ5ኛው እና በ3ኛው ክፍለ ዘመን ዓክልበ. የጎል ጽንሰ-ሀሳብ የወጣው በዚህ ወቅት ሲሆን በራይን ፣ በአትላንቲክ ውቅያኖስ ፣ በፒሬኒስ እና በሜዲትራኒያን መካከል ካሉት የሴልቲክ ሰፈራ ግዛቶች ጋር ይዛመዳል። የዘመናዊቷ ፈረንሳይ ድንበሮች በሴልቲክ ጋውልስ ይኖሩ ከነበረው ከጥንት ጋውል ጋር ይመሳሰላል። ጎል ያኔ የበለጸገች አገር ነበረች፣ ከዚም ውስጥ ደቡባዊው ክፍል ለግሪክ እና ሮማውያን ባህላዊ እና ኢኮኖሚያዊ ተጽእኖዎች በጣም ተገዥ ነበር።በ390 ዓክልበ. አካባቢ፣ የጋሊካዊው አለቃ ብሬኑስ እና ወታደሮቹ በአልፕስ ተራሮች በኩል ወደ ኢጣሊያ አቀኑ፣ ሮማውያንን በአሊያ ጦርነት አሸንፈው ሮምን ከበቡ እና ገዙ። የጋሊክስ ወረራ ሮም እንዲዳከም አድርጎታል፣ እና ጋውልስ እስከ 345 ዓክልበ. ከሮም ጋር መደበኛ የሰላም ስምምነት ሲያደርጉ አካባቢውን ማዋከብ ቀጠሉ። ነገር ግን ሮማውያን እና ጋውልቶች ለቀጣዮቹ መቶ ዘመናት ባላንጣ ሆነው ይቆያሉ, እናም ጋልስ በጣሊያን ውስጥ ስጋት ሆነው ይቀጥላሉ.

ቬርሲሴቶሪክስ በአሌሲያ ጦርነት ወቅት ለቄሳር እጅ ሰጠ። በጋሊካዊ ጦርነቶች የተካሄደው የጋሊካዊ ሽንፈት የሮማውያንን የአገሪቱን ድል አረጋግጧል።

በ125 ዓክልበ. አካባቢ፣ የጎል ደቡብ በሮማውያን ተቆጣጠረ፣ ይህንን ክልል ፕሮቪንሺያ ኖስታራ ("የእኛ ግዛት") ብለው ይጠሩታል፣ እሱም ከጊዜ በኋላ በፈረንሳይኛ ፕሮቨንስ ወደሚለው ስም ተለወጠ። ጁሊየስ ቄሳር የጎል ቀሪዎችን ድል አደረገ እና በ 52 ዓክልበ. በጋሊክ አለቃ ቬርሲንቶሪክስ የተካሄደውን አመጽ አሸንፏል።

ጋውል በአውግስጦስ ተከፍሎ ወደ ሮማውያን ግዛቶች ተከፋፍሏል። ብዙ ከተሞች የተመሰረቱት በጋሎ-ሮማን ዘመን ሲሆን እነዚህም ሉግዱኑም (የአሁኗ ሊዮን) የጋልስ ዋና ከተማ እንደሆነች ተደርጋለች።እነዚህ ከተሞች የተገነቡት በባህላዊ የሮማውያን ዘይቤ፣ መድረክ፣ ቲያትር፣ ሰርከስ፣ አምፊቲያትር ነው። እና የሙቀት መታጠቢያዎች. ጋውልስ ከሮማውያን ሰፋሪዎች ጋር በመደባለቅ የሮማን ባህል እና የሮማን ንግግር (ላቲን፣ የፈረንሳይ ቋንቋ የተፈጠረበት) ወሰዱ። የሮማውያን ፖሊቲዝም ከጋሊካዊ ጣዖት አምልኮ ጋር ወደ ተመሳሳይ ተመሳሳይነት ተቀላቀለ።

ከ 250 ዎቹ እስከ 280 ዎቹ ዓ.ም.፣ ሮማን ጋውል የተመሸጉ ድንበሯን በተለያዩ አጋጣሚዎች በአረመኔዎች ጥቃት በመፈፀሙ ከባድ ችግር አጋጠመው። ቢሆንም, ሁኔታው በ 4 ኛው ክፍለ ዘመን የመጀመሪያ አጋማሽ ላይ ተሻሽሏል, እሱም ለሮማን ጎል የመነቃቃት እና የብልጽግና ጊዜ ነበር. በ 312 ንጉሠ ነገሥት ቆስጠንጢኖስ 1ኛ ወደ ክርስትና ተለወጠ. በመቀጠልም እስከዚያ ድረስ ስደት ሲደርስባቸው የነበሩት ክርስቲያኖች በመላው የሮም ግዛት በፍጥነት ጨመሩ። ነገር ግን ከ 5 ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ጀምሮ የባርባሪያን ወረራዎች እንደገና ጀመሩ ። የቴውቶኒክ ጎሳዎች ክልሉን ከዛሬ ጀርመን ወረሩ ፣ ቪሲጎቶች በደቡብ ምዕራብ ፣ በርገንዲያን በራይን ወንዝ ሸለቆ አጠገብ ፣ እና ፍራንኮች (ፈረንሳዮች የወሰዱት) ስማቸው) በሰሜን

የመካከለኛው ዘመን መጀመሪያ (5 ኛ-10 ኛ ክፍለ ዘመን)

በጥንታዊው ዘመን መገባደጃ ላይ፣ የጥንት ጎል ወደ በርካታ የጀርመን መንግስታት እና የቀረው የጋሎ-ሮማን ግዛት ተከፋፍሎ ነበር፣ እሱም የሲያግሪየስ መንግሥት በመባል ይታወቃል። በተመሳሳይ የሴልቲክ ብሪታኖች ከብሪታንያ የአንግሎ-ሳክሰን ሰፈር ሸሽተው የርሞሪካን ምዕራባዊ ክፍል ሰፈሩ። በውጤቱም፣ የአርሞሪካን ባሕረ ገብ መሬት ብሪትኒ ተብሎ ተሰየመ፣ የሴልቲክ ባህል ታድሷል እና በዚህ ክልል ውስጥ ገለልተኛ ትናንሽ መንግስታት ተነሱ።

ራሱን በሁሉም የፍራንካውያን ንጉሥ ያደረገው የመጀመሪያው መሪ ክሎቪስ ቀዳማዊ ሲሆን በ481 ንግሥናውን የጀመረው በ486 የሮማውያን ገዥዎችን የመጨረሻውን ጦር በመምራት ግዛቱን የጀመረው በ486 ነው። በቪሲጎቶች ላይ ድል ለጦርነቱ ዋስትና ነበር ተብሎ ይነገርለታል። ክሎቪስ ከቪሲጎቶች ወደ ደቡብ ምዕራብ ተመለሰ፣ በ508 ተጠመቀ እና ራሱን አሁን ምዕራብ ጀርመን የሚባለውን ግዛት ዋና አድርጎ ሠራ።

ክሎቪስ 1ኛ ከአሪያኒዝም ይልቅ ወደ ካቶሊክ ክርስትና የተሸጋገረ ከሮማ ግዛት ውድቀት በኋላ የመጀመሪያው ጀርመናዊ ድል አድራጊ ነበር። ስለዚህም ፈረንሳይ በጳጳሱ “የቤተ ክርስቲያን ትልቋ ሴት ልጅ” ( ፈረንሣይኛ፡ ላ ፊሌ አይነኤ ደ ላግሊዝ ) የሚል ማዕረግ ተሰጥቷታል፣ የፈረንሣይ ነገሥታት ደግሞ “የፈረንሳይ የክርስቲያን ነገሥታት ሁሉ” (ሬክስ ክርስቲያንሲመስ) ይባላሉ።ፍራንካውያን የክርስቲያኑን የጋሎ-ሮማን ባህል ተቀብለው የጥንት ጎል በመጨረሻ ፍራንሲያ (የፍራንካውያን ምድር) ተባለ። ጀርመናዊው ፍራንካውያን የሮማን ቋንቋዎችን ተቀበሉ፣ ከሰሜን ጎል በስተቀር የሮማውያን ሰፈሮች ብዙም ያልበዙበት እና የጀርመን ቋንቋዎች ብቅ ካሉበት። ክሎቪስ ዋና ከተማው ፓሪስ አደረገ እና የሜሮቪንጊን ሥርወ መንግሥት አቋቋመ ፣ ግን መንግሥቱ ከሞቱ በሕይወት ሊተርፍ አልቻለም። ፍራንካውያን መሬትን እንደ ግል ይዞታ በመመልከት ለወራሾቻቸው ከፋፍለው ስለነበር ከክሎቪስ ፓሪስ፣ ኦርሌንስ፣ ሶይስሰንስ እና ሬይምስ አራት መንግሥታት መጡ። የመጨረሻዎቹ የሜሮቪንግያን ነገሥታት በቤተ መንግሥት ከንቲባዎቻቸው (የቤተሰብ አስተዳዳሪ) ሥልጣናቸውን አጥተዋል። አንደኛው የቤተ መንግሥቱ ከንቲባ ቻርለስ ማርቴል በቱሪስ ጦርነት (732) የጋውልን እስላማዊ ወረራ በማሸነፍ በፍራንካውያን መንግስታት ውስጥ ክብር እና ስልጣንን አግኝቷል። ልጁ ፔፒን ዘ ሾርት፣ ከተዳከሙት ሜሮቪንግያውያን የፍራንሢያን ዘውድ ነጥቆ የካሮሊንያን ሥርወ መንግሥት መሠረተ። የፔፒን ልጅ ሻርለማኝ የፍራንካውያንን መንግስታት አገናኘ እና በምዕራብ እና መካከለኛው አውሮፓ ሰፊ ግዛት ገነባ።

በሊቀ ጳጳስ ሊዮ ሳልሳዊ የቅዱስ ሮማ ንጉሠ ነገሥት ተብሎ የተነገረው እና የፈረንሳይ መንግሥት ከካቶሊክ ቤተ ክርስቲያን ጋር የረጅም ጊዜ ታሪካዊ ትስስርን በቅንነት በማቋቋም ሻርለማኝ የምዕራቡን ሮማን ግዛት እና የባህል ታላቅነቱን ለማደስ ሞክሯል። የቻርለማኝ ልጅ፣ ሉዊስ 1 (ንጉሠ ነገሥት 814–840)፣ ግዛቱን አንድ አድርጎ ጠበቀ። ሆኖም፣ ይህ የካሮሊንግ ግዛት ከሞቱ አይተርፍም። እ.ኤ.አ. በ 843 ፣ በቨርዱን ስምምነት ፣ ኢምፓየር በሉዊስ ሶስት ልጆች ተከፈለ ፣ ምስራቅ ፍራንሢያ ወደ ጀርመናዊው ሉዊስ ፣ መካከለኛው ፍራንሢያ ወደ ሎተየር 1 ፣ እና ምዕራብ ፍራንሢያ ወደ ቻርለስ ዘ ባልድ። ምዕራብ ፍራንሢያ የተያዘውን አካባቢ ገምግሟል - እና የዘመናዊቷ ፈረንሳይ ቀዳሚ ነበር።

በ9ኛው እና በ10ኛው መቶ ክፍለ ዘመን፣ በቫይኪንግ ወረራ ያለማቋረጥ ስጋት ውስጥ ገብታ፣ ፈረንሳይ በጣም ያልተማከለ መንግስት ሆነች፡ የመኳንንቱ የማዕረግ ስሞች እና መሬቶች በዘር የሚተላለፍ ሆኑ፣ እናም የንጉሱ ስልጣን ከዓለማዊው ይልቅ ሃይማኖተኛ እየሆነ ስለመጣ ውጤታማነቱ አናሳ እና በኃያላን መኳንንት የማያቋርጥ ፈተና ነበር። . ስለዚህ ፊውዳሊዝም በፈረንሳይ ተቋቋመ። ከጊዜ በኋላ አንዳንድ የንጉሥ ሎሌዎች በጣም ኃይለኛ ስለሚሆኑ ብዙ ጊዜ ንጉሡን አስጊ ሆኑ። ለምሳሌ፣ በ1066 ከሄስቲንግስ ጦርነት በኋላ፣ ዊልያም አሸናፊው “የእንግሊዝ ንጉስ”ን በማዕረጉ ላይ ጨምሯል። ተደጋጋሚ ጭንቀቶችን መፍጠር.

ከፍተኛ እና ዘግይቶ መካከለኛው ዘመን (10-15 ኛው ክፍለ ዘመን)

የ Carolingian ሥርወ መንግሥት እስከ 987 ድረስ ፈረንሳይን ይገዛ ነበር፣ የፈረንሣይ መስፍን እና የፓሪስ ቆጠራው ሁው ካፔት የፍራንካውያን ንጉሥ ዘውድ እስከ ተቀበሉበት ጊዜ ድረስ። ዘሮቹ - የኬፕቲያውያን፣ የቫሎይስ ቤት እና የቡርቦን ቤት - በጦርነት እና በሥርወ-መንግሥት ርስት አገሪቱን በሂደት አንድ አድርገው ወደ ፈረንሣይ መንግሥት ገቡ፣ ይህም በ 1190 በፈረንሳዩ ፊሊፕ II (ፊሊፕ ኦገስት) ሙሉ በሙሉ የታወጀው። የኋለኞቹ ነገሥታት በ15ኛው ክፍለ ዘመን አብዛኛው ሰሜናዊ፣ መሃል እና ምዕራብ ፈረንሳይን ጨምሮ ከዘመናዊው አህጉር ፈረንሳይ ከግማሽ በላይ የሚሸፍነውን ንጉሣዊ ሥልጣናቸውን ያስፋፋሉ። በዚህ ሂደት ውስጥ፣ የንጉሣዊው ሥልጣን በተዋረድ የተፀነሰውን ባላባቶችን፣ ቀሳውስትን እና ተራዎችን የሚለይ ማኅበረሰብ ላይ ያተኮረ ቆራጥ እየሆነ መጣ።

የፈረንሣይ መኳንንት የክርስቲያኖች ወደ ቅድስት ሀገር መዳረሻ ለመመለስ በአብዛኛዎቹ የመስቀል ጦርነት ጉልህ ሚና ተጫውተዋል።

በሁለት መቶ ዓመታት የመስቀል ጦርነት ጊዜ ውስጥ ከቋሚው የማጠናከሪያ ፍሰት ትልቁን የፈረንሣይ ባላባት የሠሩት በዚህ ዓይነት መልኩ አረቦች የመስቀል ጦሩን በአንድ ወጥ በሆነ መንገድ ፍራንጅ ብለው ይጠሩዋቸው ነበር፤ በእርግጥ ከፈረንሳይ የመጡ ናቸው አይመጡም። የፈረንሣይ ክሩሴደሮችም የፈረንሳይ ቋንቋን ወደ ሌቫንት በማስመጣት ፈረንሳይኛ የመስቀል ደርድር ግዛቶች የቋንቋ ፍራንካ (lit. "Frankish Language") መሠረት አድርጎታል። በሆስፒታሉም ሆነ በቤተመቅደሱ ትእዛዝ ውስጥ የፈረንሣይ ባላባቶች በብዛት ይገኙ ነበር። ፊልጶስ አራተኛ በ1307 ትእዛዙን እስኪያጠፋ ድረስ በ13ኛው መቶ ክፍለ ዘመን የፈረንሳይ ዘውድ ዋና ባንኮች ነበሩ።የአልቢጀንሲያን ክሩሴድ በ1209 በደቡብ ምዕራብ አካባቢ ያሉትን መናፍቃን ካታርስ ለማጥፋት ተጀመረ። የዘመናዊቷ ፈረንሳይ. በመጨረሻ፣ ካታርስ ተደምስሰው የቱሉዝ አውራጃ የራስ ገዝ አስተዳደር ወደ ፈረንሳይ ዘውድ ምድር ተቀላቀለ።

ከ 11 ኛው ክፍለ ዘመን ጀምሮ የፕላንታገነት ቤት ፣ የአንጁ ካውንቲ ገዥዎች በሜይን እና ቱሬይን አውራጃዎች ላይ ግዛቱን በማቋቋም ቀስ በቀስ ከእንግሊዝ እስከ ፒሬኒስ ድረስ የሚሸፍን እና ግማሹን የሚሸፍን “ኢምፓየር” ገነባ። ዘመናዊ ፈረንሳይ. በ1202 እና 1214 የፈረንሳዩ ዳግማዊ ፊሊፕ እስኪያሸንፍ ድረስ በፈረንሣይ መንግሥት እና በፕላንታገነት ግዛት መካከል ያለው ውጥረት ለመቶ ዓመታት የሚቆይ ሲሆን ከ1202 እስከ 1214 ባለው ጊዜ ውስጥ አብዛኞቹን የግዛቱ አህጉራዊ ንብረቶች እንግሊዝን እና አኲቴይንን ወደ ፕላንታጄኔቶች በመተው። የቡቪንስ ጦርነትን ተከትሎ።

ቻርለስ IV ትርኢቱ ያለ ወራሽ በ 1328 ሞተ ። በሳሊክ ህግ ህጎች የፈረንሳይ ዘውድ ወደ ሴት ሊተላለፍ አይችልም ፣ የንግሥና መስመር በሴት መስመር ውስጥ ማለፍ አይችልም። በዚህ መሠረት ዘውዱ በሴት መስመር በኩል ወደ ፕላንታገነት ኤድዋርድ ከመሄድ ይልቅ በቅርቡ የእንግሊዙ ኤድዋርድ ሳልሳዊ ይሆናል። በቫሎይስ ፊሊፕ የግዛት ዘመን የፈረንሳይ ንጉሳዊ አገዛዝ የመካከለኛው ዘመን ስልጣኑን ከፍታ ላይ ደርሷል. ሆኖም የፊሊፕ ዙፋን ላይ የተቀመጠው በ1337 በእንግሊዙ ኤድዋርድ ሳልሳዊ ተወዳድሮ ነበር፣ እና እንግሊዝ እና ፈረንሳይ ከመቶ አመት በፊት ጦርነት ውስጥ ገቡ። ትክክለኛው ድንበሮች በጊዜ ሂደት በጣም ተለውጠዋል፣ ነገር ግን በፈረንሳይ ውስጥ በእንግሊዝ ነገሥታት የተያዙ የመሬት ይዞታዎች ለአሥርተ ዓመታት ሰፊ ሆነው ቆይተዋል። እንደ ጆአን ኦፍ አርክ እና ላ ሂር ካሉ የካሪዝማቲክ መሪዎች ጋር ጠንካራ የፈረንሳይ መልሶ ማጥቃት አብዛኛዎቹን የእንግሊዝ አህጉራዊ ግዛቶች አሸንፈዋል። ልክ እንደሌሎች አውሮፓውያን ፈረንሳይ በጥቁር ሞት ተመታ; ከ17 ሚሊዮን የፈረንሳይ ህዝብ ግማሹ ሞቷል።

ቀደምት ዘመናዊ ጊዜ (15 ኛው ክፍለ ዘመን-1789) - አውሮፓውያን

የቬርሳይ ቤተመንግስት በፈረንሳይ ውስጥ በጣም ታዋቂው ቤተመንግስት ነው።

የፈረንሣይ ህዳሴ አስደናቂ የባህል እድገት እና የፈረንሳይ ቋንቋ የመጀመሪያ ደረጃ ታይቷል ፣ እሱም የፈረንሳይ ኦፊሴላዊ ቋንቋ እና የአውሮፓ መኳንንት ቋንቋ ይሆናል። በፈረንሳይ እና በሃብስበርግ ቤት መካከል የጣሊያን ጦርነቶች በመባል የሚታወቁት ረጅም ጦርነቶችን ታይቷል። እንደ ዣክ ካርቲር ወይም ሳሙኤል ዴ ቻምፕሊን ያሉ የፈረንሣይ አሳሾች ለፈረንሣይ አሜሪካን ምድር ይገባሉ፣ ይህም ለመጀመሪያው የፈረንሳይ ቅኝ ግዛት መስፋፋት መንገዱን ጠርጓል። በአውሮፓ የፕሮቴስታንት እምነት መጨመር ፈረንሳይን የፈረንሳይ የሃይማኖት ጦርነቶች ወደሚባል የእርስ በርስ ጦርነት አመራ።በ1572 በሴንት ባርቶሎሜዎስ ቀን በተካሄደው የቅዱስ ባርቶሎሜዎስ ቀን እልቂት በሺዎች የሚቆጠሩ ሁጉኖቶች ተገድለዋል።የሃይማኖት ጦርነቶች አብቅተዋል። ለሂጉኖቶች የተወሰነ የሃይማኖት ነፃነት የሰጠው የናንቴስ የሄንሪ አራተኛ አዋጅ። የስፔን ወታደሮች፣ የምእራብ አውሮፓ ሽብር፣ በ1589-1594 በሃይማኖት ጦርነት ወቅት የካቶሊክን ወገን ረድተው በ1597 ሰሜናዊ ፈረንሳይን ወረሩ። በ1620ዎቹ እና 1630ዎቹ ከተወሰኑ ግጭቶች በኋላ ስፔንና ፈረንሳይ ከ1635 እስከ 1659 ባለው ጊዜ ውስጥ ወደ ሁለገብ ጦርነት ተመለሱ። ጦርነቱ ፈረንሳይን 300,000 ቆስሏል።

በሉዊ XIII ዘመን፣ ብርቱው ካርዲናል ሪቼሊዩ በ1620ዎቹ የሀገር ውስጥ ሃይል ባለቤቶችን ትጥቅ በማስፈታት የመንግስትን ማእከላዊነት በማስተዋወቅ የንጉሳዊ ሃይሉን አጠናከረ። የጌቶችን ግንብ ስልታዊ በሆነ መንገድ አፈራርሷል እና የግል ጥቃትን (ማደብዘዝ፣ መሳሪያ መያዝ እና የግል ጦር ማቆየትን) አውግዟል። እ.ኤ.አ. በ1620ዎቹ መገባደጃ ላይ ሪቼሌዩ እንደ አስተምህሮው “የኃይል ንጉሣዊ ሞኖፖሊ” አቋቋመ። በሉዊ አሥራ አራተኛ አናሳ እና በንግስት አን እና በካርዲናል ማዛሪን የግዛት ዘመን፣ ፍሮንዴ ተብሎ የሚጠራው የችግር ጊዜ በፈረንሳይ ተከስቷል። ይህ አመጽ በፈረንሣይ የንጉሣዊ ፍፁም ሥልጣን መነሳት ምላሽ ሆኖ በታላላቅ ፊውዳል ገዥዎች እና ሉዓላዊ ፍርድ ቤቶች ተንቀሳቅሷል።ንጉሣዊው ሥርዓት ከፍተኛ ደረጃ ላይ የደረሰው በ17ኛው ክፍለ ዘመን እና በሉዊ አሥራ አራተኛ (1643-1715) የግዛት ዘመን ነው። በቬርሳይ ቤተ መንግሥት ኃያላን ፊውዳል ገዥዎችን ወደ ቤተ መንግሥት በመቀየር የሉዊ አሥራ አራተኛ ግላዊ ሥልጣን አልተገዳደረም። ባደረጋቸው በርካታ ጦርነቶች ሲታወስ፣ ፈረንሳይን የአውሮፓ መሪ አድርጓታል። ፈረንሳይ በአውሮፓ ውስጥ በሕዝብ ብዛት የምትገኝ አገር ሆና በአውሮፓ ፖለቲካ፣ ኢኮኖሚ እና ባህል ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ አሳደረች። ፈረንሳይኛ በዲፕሎማሲ፣ በሳይንስ፣ በሥነ ጽሑፍ እና በዓለም አቀፍ ጉዳዮች በብዛት ጥቅም ላይ የዋለ ቋንቋ ሆኖ እስከ 20ኛው ክፍለ ዘመን ድረስ ቆይቷል።[59] ፈረንሳይ በአሜሪካ፣ በአፍሪካ እና በእስያ ብዙ የባህር ማዶ ሀብት አግኝታለች። ሉዊ አሥራ አራተኛም የናንተስን አዋጅ በመሻር በሺዎች የሚቆጠሩ ሁጉኖቶች በግዞት እንዲሰደዱ አስገደዳቸው።

በሉዊስ XV ጦርነት (አር. 1715–1774) ፈረንሳይ በሰባት አመት ጦርነት (1756–1763) ከተሸነፈች በኋላ አዲሲቷን ፈረንሳይ እና አብዛኛዎቹ የህንድ ንብረቶቿን አጥታለች። እንደ ሎሬይን (1766) እና ኮርሲካ (1770) ባሉ ታዋቂ ግዢዎች የአውሮፓ ግዛቷ እያደገ ሄደ። በሕዝብ ዘንድ ተቀባይነት የሌለው ንጉሥ፣ የሉዊስ 15ኛው ደካማ አገዛዝ፣ ያልተማከረው የገንዘብ፣ የፖለቲካ እና የወታደራዊ ውሳኔዎች እንዲሁም የቤተ መንግሥት መዘባረቅ ንጉሣዊውን ሥርዓት አጣጥለውታል፣ ይህም ከሞተ ከ15 ዓመታት በኋላ ለፈረንሣይ አብዮት መንገድ ጠርጓል።

ሉዊስ 16ኛ (አር. 1774–1793)፣ አሜሪካውያንን በገንዘብ፣ መርከቦች እና ጦር ኃይሎች በንቃት በመደገፍ ከታላቋ ብሪታንያ ነፃነታቸውን እንዲያሸንፉ ረድቷቸዋል። ፈረንሳይ የበቀል እርምጃ ወሰደች ነገር ግን ብዙ ወጪ በማውጣት መንግስት ለኪሳራ ተዳረገ።ይህም ለፈረንሳይ አብዮት አስተዋጽኦ አድርጓል። አብዛኛው መገለጥ በፈረንሣይ ምሁራዊ ክበቦች ውስጥ የተከሰተ ሲሆን ዋና ዋና ሳይንሳዊ ግኝቶች እና ግኝቶች እንደ ኦክሲጅን (1778) እና ተሳፋሪዎችን የሚጭን የመጀመሪያው የአየር ፊኛ (1783) ያሉ በፈረንሣይ ሳይንቲስቶች የተገኙ ናቸው። እንደ ቡገንቪል እና ላፔሮሴ ያሉ የፈረንሣይ አሳሾች በዓለም ዙሪያ በተደረጉ የባህር ጉዞዎች በሳይንሳዊ ፍለጋ ጉዞዎች ተሳትፈዋል። የእውቀት (Enlightenment) ፍልስፍና እንደ ቀዳሚ የሕጋዊነት ምንጭ ሆኖ የሚመከርበት፣ የንጉሣዊውን ሥርዓት ኃይል እና ድጋፍ ያጎድፋል እንዲሁም ለፈረንሣይ አብዮት ምክንያት ነበር።

አብዮታዊ ፈረንሳይ (1789-1799) - አውሮፓ

የፋይናንስ ችግር እያጋጠመው፣ ንጉስ ሉዊስ 16ኛ ለመንግስት የመፍትሄ ሃሳቦችን ለማቅረብ በሜይ 1789 የስቴት ጄኔራልን (የግዛቱን ሶስት ግዛቶች መሰብሰብ) ጠራ። ችግር ውስጥ በመግባቱ የሶስተኛው እስቴት ተወካዮች የፈረንሳይ አብዮት መፈንዳቱን የሚያመላክት ብሔራዊ ምክር ቤት አቋቋሙ። ንጉሱ አዲስ የተፈጠረውን ብሄራዊ ምክር ቤት ያፍነዋል ብለው በመፍራት ጁላይ 14 ቀን 1789 ዓ.ም አማፂዎች ባስቲልን ወረሩ፣ ይህ ቀን የፈረንሳይ ብሄራዊ ቀን ይሆናል።

እ.ኤ.አ. በነሀሴ 1789 መጀመሪያ ላይ የብሔራዊ ሕገ-መንግሥታዊ ምክር ቤት የመኳንንቱን መብቶች እንደ ግላዊ ሰርፍም እና ልዩ የአደን መብቶችን አጠፋ። የሰው እና የዜጎች መብቶች መግለጫ (ነሐሴ 27 ቀን 1789) ፈረንሳይ ለወንዶች መሠረታዊ መብቶችን አቋቋመች። መግለጫው "የሰው ልጅ ተፈጥሯዊ እና የማይገለጽ መብቶች" "ነፃነት, ንብረት, ደህንነት እና ጭቆናን የመቋቋም" ያረጋግጣል. የመናገር እና የፕሬስ ነፃነት የታወጀ ሲሆን በዘፈቀደ እስራት በህግ የተከለከለ ነው። ባላባታዊ መብቶች እንዲወድሙና ነፃነትና ለሁሉም እኩል መብት እንዲከበር፣ እንዲሁም ከመወለድ ይልቅ በችሎታ ላይ የተመሰረተ የመንግሥት አገልግሎት ማግኘት እንዳለበት አሳውቋል። በኖቬምበር 1789 ጉባኤው በሀገሪቱ ውስጥ ትልቁ የመሬት ባለቤት የሆነውን የካቶሊክ ቤተ ክርስቲያንን ንብረት በሙሉ ለመሸጥ እና ለመሸጥ ወሰነ። በጁላይ 1790 የቄስ ሲቪል ሕገ መንግሥት የፈረንሳይ ካቶሊክ ቤተክርስቲያንን እንደገና በማደራጀት የቤተክርስቲያኑ ግብር የመጣል ስልጣንን በመሰረዝ ወዘተ. ይህ በአንዳንድ የፈረንሳይ ክፍሎች ብዙ ብስጭት እንዲፈጠር አድርጓል፣ ይህ ደግሞ ከተወሰኑ ዓመታት በኋላ ለሚቀጣጠለው የእርስ በርስ ጦርነት አስተዋጽኦ አድርጓል። ንጉስ ሉዊስ 16ኛ አሁንም በህዝቡ ዘንድ ተወዳጅነት እያገኘ ባለበት ወቅት፣ ወደ ቫሬንስ (ሰኔ 1791) ያደረገው አስከፊ በረራ የፖለቲካ ድነት ተስፋውን ከውጭ ወረራ ተስፋ ጋር ያቆራኘው ይመስላል። የእሱ ተአማኒነት በጥልቅ በመናድ የንጉሣዊው ሥርዓት መጥፋት እና ሪፐብሊክ መመስረት እድሉ እየጨመረ መጣ።

እ.ኤ.አ. ነሐሴ 1791 የኦስትሪያ ንጉሠ ነገሥት እና የፕሩሺያ ንጉሥ በፒልኒትዝ መግለጫ አብዮተኛ ፈረንሳይ የፈረንሳይን ፍፁም ንጉሣዊ አገዛዝ ለመመለስ በትጥቅ ኃይል ጣልቃ እንድትገባ አስፈራሩ። በሴፕቴምበር 1791 የብሔራዊ ሕገ-መንግሥታዊ ጉባኤ ንጉሥ ሉዊስ 16ኛ የ1791 የፈረንሳይ ሕገ መንግሥት እንዲቀበል አስገድዶታል፣ በዚህም የፈረንሳይን ፍፁም ንጉሣዊ አገዛዝ ወደ ሕገ መንግሥታዊ ንጉሣዊ አገዛዝ ለወጠው። አዲስ በተቋቋመው የሕግ መወሰኛ ምክር ቤት (እ.ኤ.አ. ጥቅምት 1791) በቡድን መካከል ጠላትነት ተፈጥሯል እና እየከረረ ሄዶ ከኦስትሪያ እና ከፕሩሺያ ጋር ጦርነትን በመረጡት 'ጂሮንዲንስ' እና በኋላም 'ሞንታኛርድ' ወይም 'ጃኮቢንስ' የተሰኘው ቡድን እንዲህ ያለውን ተቃውሞ በመቃወም ጦርነት ። እ.ኤ.አ. በ 1792 ብዙ የጉባኤው አባላት ከኦስትሪያ እና ከፕሩሺያ ጋር የተደረገ ጦርነት የአብዮታዊ መንግስትን ተወዳጅነት ለማሳደግ እድል አድርገው ይመለከቱት እና ፈረንሳይ በተሰበሰቡት ነገስታት ላይ ጦርነት ታሸንፋለች ብለው አሰቡ ። እ.ኤ.አ. ሚያዝያ 20 ቀን 1792 በኦስትሪያ ላይ ጦርነት አወጁ።እ.ኤ.አ. ነሐሴ 10 ቀን 1792 የተናደዱ ሰዎች በሕግ አውጪው ምክር ቤት የተጠለሉትን የንጉሥ ሉዊስ 16ኛ ቤተ መንግሥት አስፈራሩ። በነሐሴ 1792 የፕሩሺያን ጦር ፈረንሳይን ወረረ። በሴፕቴምበር መጀመሪያ ላይ የፓሪስያውያን ጦር ቬርዱን በምዕራብ ፈረንሳይ በወሰደው ፀረ-አብዮታዊ ዓመጽ የተበሳጩት የፓሪስ እስረኞች የፓሪስን እስር ቤቶችን በመዝለፍ ከ1,000 እስከ 1,500 የሚደርሱ እስረኞችን ገደሉ። ጉባኤው እና የፓሪስ ከተማ ምክር ቤት ያንን ደም መፋሰስ ማቆም ያቃታቸው ይመስላል። በመጀመሪያዎቹ ምርጫዎች በወንዶች ሁለንተናዊ ምርጫ የተመረጠው ብሔራዊ ኮንቬንሽን እ.ኤ.አ. በሴፕቴምበር 20 ቀን 1792 የሕግ አውጪውን ምክር ቤት ተክቶ መስከረም 21 ቀን የፈረንሳይ የመጀመሪያ ሪፐብሊክን በማወጅ ንጉሣዊውን ሥርዓት አጠፋ። በጥር 1793 የቀድሞ ንጉስ ሉዊስ 16ኛ በሀገር ክህደት እና በወንጀል ተፈርዶበታል። ፈረንሳይ በታላቋ ብሪታንያ እና በኔዘርላንድ ሪፐብሊክ ላይ በህዳር 1792 ጦርነት አውጀች እና በማርች 1793 በስፔን ላይም እንዲሁ አደረገች። በ 1793 የጸደይ ወቅት ኦስትሪያ እና ፕሩሺያ ፈረንሳይን ወረሩ; በመጋቢት ወር ፈረንሳይ በ "ሜይንዝ ሪፐብሊክ" ውስጥ "የእህት ሪፐብሊክ" ፈጠረች እና በቁጥጥር ስር አዋለች.

እንዲሁም በመጋቢት 1793 የቬንዳው የእርስ በርስ ጦርነት በፓሪስ ላይ ተጀመረ, በሁለቱም የ 1790 ቀሳውስት የሲቪል ሕገ መንግሥት እና በ 1793 መጀመሪያ ላይ በመላው አገሪቱ የጦር ሰራዊት ግዳጅ ተቀስቅሷል. በፈረንሳይ ሌላ ቦታም አመጽ እየተቀጣጠለ ነበር። ከጥቅምት 1791 ጀምሮ በብሔራዊ ኮንቬንሽኑ ውስጥ የነበረው የቡድናዊ ጠብ፣ ከ'ጂሮንዲንስ' ቡድን ጋር በጁን 2 1793 ስልጣን ለመልቀቅ እና ስብሰባውን ለቆ እንዲወጣ ተገደዱ። በመጋቢት 1793 በቬንዳው የጀመረው ፀረ አብዮት በጁላይ ወር ወደ ብሪትኒ፣ ኖርማንዲ፣ ቦርዶ፣ ማርሴይ፣ ቱሎን እና ሊዮን ተዛምቷል። በጥቅምት እና ታኅሣሥ 1793 መካከል የፓሪስ ኮንቬንሽን መንግሥት በአሥር ሺዎች የሚቆጠሩ ሕይወትን የከፈሉትን አብዛኞቹን የውስጥ አመጾች በአረመኔ እርምጃዎች ለማሸነፍ ችሏል። አንዳንድ የታሪክ ተመራማሪዎች የእርስ በርስ ጦርነት እስከ 1796 ድረስ የዘለቀ እና ምናልባትም የ450,000 ሰዎች ህይወት እንዳለፈ ይገነዘባሉ። በ1793 መገባደጃ ላይ አጋሮቹ ከፈረንሳይ ተባረሩ። ፈረንሳይ እ.ኤ.አ.

ከጥቅምት 1793 እስከ ሐምሌ 1794 በተደረገው ብሔራዊ ኮንቬንሽን የፖለቲካ አለመግባባቶች እና ጠላትነት ከዚህ በፊት ታይቶ በማይታወቅ ደረጃ ላይ በመድረስ በደርዘን የሚቆጠሩ የኮንቬንሽኑ አባላት የሞት ፍርድ ተፈርዶባቸዋል። ይህ በእንዲህ እንዳለ በ1794 የፈረንሳይ የውጪ ጦርነቶች እየበለፀጉ ነበር ለምሳሌ በቤልጂየም። እ.ኤ.አ. በ 1795 ፣ መንግስት (የካቶሊክ) የሃይማኖት ነፃነት እና ፍትሃዊ የምግብ ስርጭትን በተመለከተ የታችኛው ክፍል ፍላጎቶች እና ፍላጎቶች ወደ ግዴለሽነት የተመለሰ ይመስላል። እ.ኤ.አ. እስከ 1799 ድረስ ፖለቲከኞች አዲስ የፓርላሜንታሪ ስርዓት (‹መመሪያ›) ከመፍጠራቸው በቀር ህዝቡን ከካቶሊክ እምነት እና ከዘውዳዊ አገዛዝ በማሳጣት ተጠምደዋል።

ናፖሊዮን እና 19 ኛው ክፍለ ዘመን (1799-1914)

ናፖሊዮን ቦናፓርት በ1799 ሪፐብሊኩን ተቆጣጠረ (1804-1814፤ 1815) የመጀመሪያ ቆንስል እና በኋላም የፈረንሳይ ግዛት ንጉሠ ነገሥት ሆነ። በፈረንሣይ ሪፐብሊክ ላይ በአውሮፓ ንጉሠ ነገሥታት የቀሰቀሱት ጦርነቶች እንደቀጠለ፣ የአውሮፓ ኅብረት ስብስቦች ለውጥ በናፖሊዮን ኢምፓየር ላይ ጦርነት አውጀዋል። ሠራዊቱ አብዛኛውን አህጉራዊ አውሮፓን እንደ ጄና-ኦየርስታድት ወይም አውስተርሊትዝ ባሉ ፈጣን ድሎች አሸንፏል። የቦናፓርት ቤተሰብ አባላት በአንዳንድ አዲስ በተቋቋሙት መንግስታት እንደ ንጉስ ተሹመዋል።

እነዚህ ድሎች እንደ ሜትሪክ ሲስተም፣ ናፖሊዮን ኮድ እና የሰው መብቶች መግለጫ ያሉ የፈረንሳይ አብዮታዊ እሳቤዎችን እና ማሻሻያዎችን በዓለም አቀፍ ደረጃ እንዲስፋፋ ምክንያት ሆነዋል። ሰኔ 1812 ናፖሊዮን ሩሲያን በማጥቃት ሞስኮ ደረሰ። ከዚያ በኋላ ሠራዊቱ በአቅርቦት ችግር፣ በበሽታ፣ በሩሲያ ጥቃቶች እና በመጨረሻ በክረምት ተበታተነ። ከአሰቃቂው የሩስያ ዘመቻ በኋላ እና በግዛቱ ላይ ከተነሳው የአውሮፓ ንጉሳዊ አገዛዝ በኋላ ናፖሊዮን ተሸነፈ እና የቡርቦን ንጉሳዊ አገዛዝ እንደገና ተመለሰ. በናፖሊዮን ጦርነት ወቅት ወደ አንድ ሚሊዮን የሚጠጉ ፈረንሳውያን ሞቱ። ከስደት ለአጭር ጊዜ ከተመለሰ በኋላ ናፖሊዮን በመጨረሻ በ 1815 በዋተርሉ ጦርነት ተሸነፈ ፣ ንጉሳዊው ስርዓት እንደገና ተመሠረተ (1815-1830) ፣ በአዲስ ህገ-መንግስታዊ ገደቦች።

ተቀባይነት ያጣው የቡርቦን ሥርወ መንግሥት በ1830 በሐምሌ አብዮት ተወገደ፣ እሱም ሕገ መንግሥታዊውን የሐምሌ ንጉሣዊ ሥርዓትን አቋቋመ። በዚያ ዓመት የፈረንሳይ ወታደሮች አልጄሪያን ድል አድርገው በ1798 ናፖሊዮን ግብፅን ከወረረ በኋላ በአፍሪካ ውስጥ የመጀመሪያውን የቅኝ ግዛት ግዛት አቋቋሙ። በፈረንሣይ አብዮት ጊዜ ለአጭር ጊዜ የወጣው የወንድ ንጉሠ ነገሥት ባርነት እና ሁለንተናዊ ምርጫ በ1848 እንደገና ተወገደ። ሁለተኛው ኢምፓየር እንደ ናፖሊዮን III. በውጭ አገር በተለይም በክራይሚያ፣ በሜክሲኮ እና በጣሊያን የፈረንሳይን ጣልቃገብነት በማባዛት የዱቺ ኦፍ ሳቮይ እና የኒስ ካውንቲ፣ ያኔ የሰርዲኒያ ግዛት አካል ሆነ። እ.ኤ.አ. በ1870 በፍራንኮ-ፕራሻ ጦርነት ሽንፈትን ተከትሎ ናፖሊዮን ሳልሳዊ ተቀምጦ ነበር እና አገዛዙ በሶስተኛው ሪፐብሊክ ተተካ። እ.ኤ.አ. በ 1875 ፈረንሣይ የአልጄሪያን ወረራ ያጠናቀቀ ሲሆን በዚህ ምክንያት ወደ 825,000 የሚጠጉ አልጄሪያውያን ተገድለዋል ።ፈረንሳይ ከ17ኛው መቶ ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ጀምሮ በተለያየ መልኩ የቅኝ ግዛት ይዞታዎች ነበሯት ነገር ግን በ19ኛው እና በ20ኛው መቶ ክፍለ ዘመን አለም አቀፋዊ የባህር ማዶ የቅኝ ግዛት ግዛቷ በእጅጉ በመስፋፋት ከብሪቲሽ ኢምፓየር ቀጥሎ በአለም ሁለተኛዋ ትልቅ ሆናለች። ሜትሮፖሊታን ፈረንሳይን ጨምሮ፣ በ1920ዎቹ እና 1930ዎቹ ውስጥ ያለው አጠቃላይ የመሬት ስፋት በፈረንሳይ ሉዓላዊነት ወደ 13 ሚሊዮን ስኩዌር ኪሎ ሜትር ሊደርስ ተቃርቧል፣ ይህም ከአለም መሬት 8.6% ነው። ቤሌ ኤፖክ በመባል የሚታወቀው፣ የክፍለ ዘመኑ መባቻ በብሩህ ተስፋ፣ በክልላዊ ሰላም፣ በኢኮኖሚ ብልጽግና እና በቴክኖሎጂ፣ ሳይንሳዊ እና ባህላዊ ፈጠራዎች የሚታወቅበት ወቅት ነበር። በ1905 ዓ.ም.የመንግስት ሴኩላሪዝም በይፋ ተመሠረተ።

ዘመናዊ ጊዜ (1914-አሁን)

ፈረንሳይ በጀርመን የተወረረች ሲሆን በታላቋ ብሪታንያ ተከላካለች፤ አንደኛው የዓለም ጦርነት በነሐሴ 1914 እንዲጀምር ነበር። በሰሜናዊ ምሥራቅ የሚገኝ የበለጸገ የኢንዱስትሪ አካባቢ ተያዘ። ፈረንሣይ እና አጋሮቹ በማዕከላዊ ኃያላን ላይ እጅግ ከፍተኛ በሆነ የሰው እና ቁሳዊ ዋጋ አሸንፈው ወጡ። አንደኛው የዓለም ጦርነት 1.4 ሚሊዮን የፈረንሣይ ወታደሮችን ለሞት ዳርጓል ይህም ከሕዝቧ 4% ነው። ከ 1912 እስከ 1915 ከተመዘገቡት ከ 27 እስከ 30% ወታደሮች ተገድለዋል. የኢንተር ቤልም አመታት በጠንካራ አለም አቀፍ ውጥረቶች እና በህዝባዊ ግንባር መንግስት በተለያዩ ማህበራዊ ማሻሻያዎች (የዓመት እረፍት፣ የስምንት ሰአት የስራ ቀናት፣ ሴቶች በመንግስት ውስጥ) ይታወቃሉ።

እ.ኤ.አ. በ 1940 ፈረንሳይ በናዚ ጀርመን ወረራ በፍጥነት ተሸነፈች። ፈረንሣይ በሰሜን በጀርመን የቅሬታ ዞን፣ በደቡብ ምስራቅ የኢጣሊያ የወረራ ዞን እና ያልተያዘ ክልል፣ የተቀረው የፈረንሳይ ግዛት፣ የደቡብ ፈረንሳይ ዋና ከተማ ግዛት (ከጦርነት በፊት ሁለት አምስተኛ ሜትሮፖሊታን ፈረንሳይ) እና እ.ኤ.አ. የፈረንሳይ ቱኒዚያ እና የፈረንሣይ ሞሮኮ እና የፈረንሣይ አልጄሪያን ሁለቱን ጠባቂዎች ያካተተ የፈረንሳይ ግዛት; የቪቺ መንግሥት፣ አዲስ የተቋቋመው አምባገነናዊ አገዛዝ ከጀርመን ጋር በመተባበር፣ ያልተያዘውን ግዛት ገዛ። በቻርለስ ደጎል የሚመራው የስደት መንግስት ነፃ ፈረንሳይ የተቋቋመው በለንደን ነው።

እ.ኤ.አ. ከ1942 እስከ 1944 ወደ 160,000 የሚጠጉ የፈረንሣይ ዜጎች ወደ 75,000 የሚጠጉ አይሁዶች ወደ ጀርመን የሞት ካምፖች እና ማጎሪያ ካምፖች ተወስደው ፖላንድን ተቆጣጠሩ። በሴፕቴምበር 1943 ኮርሲካ እራሷን ከአክሲስ ነፃ ያወጣች የመጀመሪያዋ የፈረንሳይ ከተማ ግዛት ነበረች። ሰኔ 6 1944 አጋሮቹ ኖርማንዲን ወረሩ እና በነሐሴ ወር ፕሮቨንስን ወረሩ። በተከታዩ አመት አጋሮቹ እና የፈረንሳይ ተቃውሞ በአክሲስ ሀይሎች ላይ ድል ተቀዳጅተዋል እና የፈረንሳይ ሉዓላዊነት የፈረንሳይ ሪፐብሊክ ጊዜያዊ መንግስት (GPRF) በመመስረት ተመልሷል። በዲ ጎል የተቋቋመው ይህ ጊዜያዊ መንግስት በጀርመን ላይ ጦርነት መክፈቱን ለመቀጠል እና ተባባሪዎችን ከቢሮ ለማፅዳት አላማ ነበረው። እንዲሁም በርካታ ጠቃሚ ማሻሻያዎችን አድርጓል (ለሴቶች የተዘረጋው ምርጫ፣ የማህበራዊ ዋስትና ስርዓት መፍጠር)።ጂፒአርኤፍ ለአዲሱ ሕገ መንግሥታዊ ሥርዓት መሠረት ጥሏል አራተኛው ሪፐብሊክ አስደናቂ የኢኮኖሚ ዕድገት ያስመዘገበችው (ሌስ ትሬንቴ ግሎሪየስ)። ፈረንሳይ የኔቶ (1949) መስራች አባላት አንዷ ነበረች። ፈረንሳይ የፈረንሳይ ኢንዶቺናን ለመቆጣጠር ሞከረች ነገር ግን በ1954 በዲን ቢየን ፉ ጦርነት በቬትናም ተሸነፈች። ከወራት በኋላ ፈረንሳይ በአልጄሪያ ሌላ ፀረ-ቅኝ ግዛት ግጭት ገጠማት። ስልታዊ ስቃይ እና ጭቆና እንዲሁም አልጄሪያን ለመቆጣጠር የተፈፀመው ከህግ-ወጥ ግድያ በኋላ እንደ ፈረንሳይ ዋና አካል እና ከአንድ ሚሊዮን በላይ አውሮፓውያን ሰፋሪዎች መኖሪያ ተደርጎ በመታየት ሀገሪቱን አመሰቃቅሎ ወደ መፈንቅለ መንግስት እና የእርስ በርስ ጦርነት ሊመራ ተቃርቧል። .

እ.ኤ.አ. በ1958፣ ደካማ እና ያልተረጋጋው አራተኛው ሪፐብሊክ ለአምስተኛው ሪፐብሊክ መንገድ ሰጠ፣ እሱም የተጠናከረ ፕሬዚደንትን ያካትታል። በኋለኛው ሚና ቻርለስ ደ ጎል የአልጄሪያን ጦርነት ለማቆም እርምጃዎችን ሲወስድ ሀገሪቱን አንድ ላይ ማቆየት ችሏል። ጦርነቱ የተጠናቀቀው በ 1962 የአልጄሪያን ነፃነት ባደረገው የኤቪያን ስምምነት ነው። የአልጄሪያ ነፃነት ብዙ ዋጋ አስከፍሎበታል፡- በአልጄሪያ ሕዝብ ላይ ያደረሰው ከፍተኛ ጉዳት። ከግማሽ ሚሊዮን እስከ አንድ ሚሊዮን ሞት እና ከ 2 ሚሊዮን በላይ አልጄሪያውያን ተፈናቅለዋል ። የቅኝ ግዛት ግዛት የፈረንሳይ የባህር ማዶ መምሪያዎች እና ግዛቶች ናቸው።ከቀዝቃዛው ጦርነት አንፃር፣ ደ ጎል ወደ ምዕራባዊ እና ምስራቃዊ ቡድኖች “የብሔራዊ ነፃነት” ፖሊሲን ቀጠለ። ለዚህም ከኔቶ ወታደራዊ የተቀናጀ ዕዝ (በራሱ በኔቶ ጥምረት ውስጥ እያለ) የኒውክሌር ልማት መርሃ ግብር ከፍቶ ፈረንሳይን አራተኛው የኒውክሌር ኃይል አደረጋት። በአሜሪካ እና በሶቪየት ተጽእኖ ዘርፎች መካከል የአውሮፓን ሚዛን ለመፍጠር የፍራንኮ-ጀርመን ግንኙነቶችን መልሷል። ሆኖም፣ የሉዓላዊ አገሮችን አውሮፓን በመደገፍ የበላይ የሆነችውን አውሮፓን ማንኛውንም ልማት ተቃወመ። እ.ኤ.አ. በ1968 ከተደረጉት ተከታታይ አለም አቀፍ ተቃውሞዎች በኋላ፣ የግንቦት 1968 ዓመጽ ከፍተኛ ማህበራዊ ተፅእኖ ነበረው። በፈረንሳይ፣ ወግ አጥባቂ የሆነ የሞራል ሃሳብ (ሀይማኖት፣ ሀገር ወዳድነት፣ ስልጣንን መከባበር) ወደ የበለጠ ሊበራል የሞራል ሃሳብ (ሴኩላሪዝም፣ ግለሰባዊነት፣ ጾታዊ አብዮት) የተሸጋገረበት የውሀ ተፋሰስ ጊዜ ነበር። ምንም እንኳን አመፁ የፖለቲካ ውድቀት ቢሆንም (የጎልስት ፓርቲ ከበፊቱ የበለጠ ጠንካራ ሆኖ ብቅ እያለ) በፈረንሳይ ህዝብ እና በዲ ጎል መካከል መከፋፈል መፈጠሩን አስታውቋል።

በድህረ-ጎልሊስት ዘመን፣ ፈረንሳይ በአለም ላይ ካሉት በጣም የበለፀጉ ኢኮኖሚዎች አንዷ ሆና ቆይታለች፣ ነገር ግን በርካታ የኢኮኖሚ ቀውሶች ገጥሟት ነበር ይህም ከፍተኛ የስራ አጥነት መጠን እና የህዝብ ዕዳ መጨመር ምክንያት ሆኗል። በ 20 ኛው እና በ 21 ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ ፈረንሳይ በ 1992 የማስተርችት ስምምነትን (የአውሮጳ ህብረትን የፈጠረውን) በመፈረም ፣ በ 1999 ዩሮ ዞን በመመስረት እና የሊዝበን ስምምነትን በመፈረም ፈረንሳይ በአውሮፓ ህብረት ልማት ግንባር ቀደም ነች ። 2007. ፈረንሳይ ቀስ በቀስ ግን ሙሉ በሙሉ ወደ ኔቶ ተመልሳለች እና ከዚያን ጊዜ ጀምሮ በአብዛኛዎቹ የኔቶ ስፖንሰር ጦርነቶች ውስጥ ተሳትፋለችከ 19 ኛው ክፍለ ዘመን ጀምሮ ፈረንሳይ ብዙ ስደተኞችን ተቀብላለች። እነዚህ ባብዛኛው ከአውሮፓ ካቶሊካዊ አገሮች የመጡ ወንድ የውጭ አገር ሠራተኞች ሲሆኑ በአጠቃላይ ሳይቀጠሩ ወደ አገራቸው የተመለሱ ናቸው። እ.ኤ.አ. በ1970ዎቹ ፈረንሳይ የኢኮኖሚ ቀውስ ገጥሟት አዲስ ስደተኞች (በአብዛኛው ከማግሬብ የመጡ) በቋሚነት ከቤተሰቦቻቸው ጋር በፈረንሳይ እንዲሰፍሩ እና የፈረንሳይ ዜግነት እንዲኖራቸው ፈቅዳለች። በመቶ ሺዎች የሚቆጠሩ ሙስሊሞች (በተለይ በትልልቅ ከተሞች) በድጎማ በሚደረግ የህዝብ መኖሪያ ቤት ውስጥ እንዲኖሩ እና በጣም ከፍተኛ በሆነ የስራ አጥነት ችግር እንዲሰቃዩ አድርጓል። በተመሳሳይ ጊዜ ፈረንሳይ የስደተኞችን ውህደት ትታ የፈረንሳይ ባህላዊ እሴቶችን እና ባህላዊ ደንቦችን ያከብራሉ ተብሎ ይጠበቃል። ልዩ የሆኑ ባህሎቻቸውን እና ወጎችን እንዲቀጥሉ ተበረታተዋል እናም መዋሃድ ብቻ ይጠበቅባቸዋል።

እ.ኤ.አ. ከ1995 የፓሪስ ሜትሮ እና RER የቦምብ ጥቃቶች ጀምሮ ፈረንሳይ አልፎ አልፎ በኢስላማዊ ድርጅቶች ኢላማ ሆና ቆይታለች ፣በተለይ እ.ኤ.አ. በጥር 2015 በቻርሊ ሄብዶ በፈረንሣይ ታሪክ ትልቁን ሕዝባዊ ስብሰባ ያስቀሰቀሰ ፣ 4.4 ሚሊዮን ሰዎችን የሰበሰበ ፣ በኖቬምበር 2015 የፓሪስ ጥቃት በ130 ምክንያት ሞት፣ ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወዲህ በፈረንሳይ ምድር ላይ የደረሰው እጅግ አስከፊው ጥቃት እና በ2004 ከማድሪድ የባቡር ቦምብ ጥቃት በኋላ በአውሮፓ ህብረት ውስጥ የተፈፀመው አስከፊው ጥቃት፣ እንዲሁም እ.ኤ.አ. በ2016 የባስቲል ቀን አከባበር ላይ 87 ሰዎችን የገደለው የኒስ የጭነት መኪና ጥቃት። ኦፔሬሽን ቻማል፣ ፈረንሳይ ISISን ለመቆጣጠር ባደረገችው ጥረት ከ1,000 በላይ የአይኤስ ወታደሮችን በ2014 እና 2015 ገድሏል።

የመሬት አቀማመጥ

ፈረንሳይ ከብራዚል እና ሱሪናም ጋር በፈረንሳይ ጊያና እና ከኔዘርላንድስ መንግሥት ጋር በሴንት ማርቲን የፈረንሳይ ክፍል በኩል የመሬት ድንበር አላት።

ሜትሮፖሊታን ፈረንሳይ 551,500 ስኩዌር ኪሎ ሜትር (212,935 ካሬ ማይል) ይሸፍናል፣ ከአውሮፓ ህብረት አባላት መካከል ትልቁ። የፈረንሳይ አጠቃላይ የመሬት ስፋት፣ ከባህር ማዶ መምሪያዎች እና ግዛቶች ጋር (ከአዴሊ መሬት በስተቀር) 643,801 km2 (248,573 ካሬ ማይል) ነው፣ ይህም በምድር ላይ ካለው አጠቃላይ ስፋት 0.45% ነው። ፈረንሣይ በሰሜን እና በምዕራብ ካሉ የባህር ዳርቻ ሜዳማዎች እስከ ደቡብ ምስራቅ የአልፕስ ተራሮች ፣ ማሲፍ ሴንትራል በደቡብ ማዕከላዊ እና በደቡብ ምዕራብ ፒሬኒስ የተለያዩ መልክዓ ምድሮች አላት ።

በፕላኔቷ ላይ በተበተኑ በርካታ የባህር ማዶ መምሪያዎች እና ግዛቶች ምክንያት ፈረንሳይ በአለም ላይ ሁለተኛውን ትልቁ ልዩ የኢኮኖሚ ዞን (EEZ) ይዛለች፣ 11,035,000 km2 (4,261,000 ስኩዌር ማይል) የሚሸፍን ሲሆን ይህም ከዩናይትድ ስቴትስ EEZ በስተጀርባ ሲሆን ይህም 11,351,000000 km2 (4,383,000 ስኩዌር ማይል)፣ ነገር ግን 8,148,250 km2 (3,146,000 ስኩዌር ማይል) የሚሸፍነው ከአውስትራሊያ EEZ በፊት። የእሱ EEZ ከጠቅላላው የዓለም ኢኢኢዜዎች አጠቃላይ ገጽ 8 በመቶውን ይሸፍናል።ሜትሮፖሊታን ፈረንሳይ ብዙ አይነት መልክአ ምድራዊ አቀማመጥ እና የተፈጥሮ መልክአ ምድሮች አሏት። በአሁኑ የፈረንሳይ ግዛት ውስጥ ትላልቅ ክፍሎች የተነሱት በፓሌኦዞይክ ዘመን ውስጥ እንደ ሄርሲኒያን ከፍ ከፍ ባሉ በርካታ የቴክቶኒክ ክፍሎች ውስጥ ሲሆን በዚህ ወቅት የአርሞሪክ ማሲፍ ፣ ማሲፍ ማዕከላዊ ፣ ሞርቫን ፣ ቮስጌስ እና አርደንነስ ክልሎች እና የኮርሲካ ደሴት ተመስርተዋል። እነዚህ ግዙፍ ቦታዎች እንደ በደቡብ ምዕራብ የሚገኘውን አኲታይን ተፋሰስ እና በሰሜን የፓሪስ ተፋሰስ ያሉ በርካታ ደለል ተፋሰሶችን ይገልፃሉ፣ የኋለኛው ደግሞ በተለይ ለም መሬት በርካታ አካባቢዎችን ለምሳሌ እንደ የቢውስ እና የብሪዬ ደለል አልጋዎች ያሉ። እንደ ሮን ሸለቆ ያሉ የተለያዩ የተፈጥሮ መተላለፊያ መንገዶች ቀላል ግንኙነትን ይፈቅዳሉ። የአልፓይን ፣ የፒሬኔያን እና የጁራ ተራሮች በጣም ትንሽ ናቸው እና ብዙም ያልተሸረሸሩ ቅርጾች አሏቸው። ከባህር ጠለል በላይ 4,810.45 ሜትር (15,782 ጫማ) ላይ፣ በፈረንሳይ እና በጣሊያን ድንበር ላይ በአልፕስ ተራሮች ላይ የሚገኘው ሞንት ብላንክ በምዕራብ አውሮፓ ከፍተኛው ቦታ ነው። ምንም እንኳን 60 በመቶው ማዘጋጃ ቤቶች የመሬት መንቀጥቀጥ አደጋዎች ተብለው ቢከፋፈሉም, እነዚህ አደጋዎች መካከለኛ ናቸው.የባህር ዳርቻዎች ተቃራኒ መልክአ ምድሮችን ይሰጣሉ፡ በፈረንሳይ ሪቪዬራ የሚገኙ የተራራ ሰንሰለቶች፣ እንደ ኮት ዲ አልበትር ያሉ የባህር ዳርቻ ቋጥኞች እና በላንጌዶክ ውስጥ ሰፊ አሸዋማ ሜዳዎች። ኮርሲካ በሜዲትራኒያን የባህር ዳርቻ ላይ ይገኛል. ፈረንሳይ አራት ዋና ዋና ወንዞችን ሴይን፣ ሎየር፣ ጋሮንኔ፣ ሮን እና ገባር ወንዞቻቸውን ያቀፈ ሰፊ የወንዝ ስርዓት አላት፣ ጥምር ተፋሰሱ ከ62% በላይ የሚሆነውን የሜትሮፖሊታን ግዛት ያካትታል። ሮን ማሲፍ ሴንትራልን ከአልፕስ ተራሮች በመከፋፈል በካማርግ ወደ ሜዲትራኒያን ባህር ይፈስሳል። ጋሮን ከቦርዶ በኋላ ከዶርዶኝ ጋር ተገናኘ ፣ በምዕራብ አውሮፓ ውስጥ ትልቁ የጂሮንድ ኢስትውሪ ፣ በግምት 100 ኪ.ሜ (62 ማይል) ካለፈ በኋላ ወደ አትላንቲክ ውቅያኖስ የሚያልፍ። ሌሎች የውሃ ኮርሶች በሰሜን-ምስራቅ ድንበሮች በኩል ወደ Meuse እና Rhine ይጎርፋሉ። ፈረንሳይ 11 ሚሊየን ስኩዌር ኪሎ ሜትር (4.2×106 ካሬ ማይል) የባህር ውሃ በግዛቷ ስር ባሉት ሶስት ውቅያኖሶች ውስጥ ያላት ሲሆን ከእነዚህ ውስጥ 97 በመቶው ባህር ማዶ ናቸው።

መንግስት እና ፖለቲካ

ፈረንሳይ እንደ አሃዳዊ፣ ከፊል ፕሬዝዳንታዊ ሪፐብሊክ የተደራጀ ተወካይ ዲሞክራሲ ናት። የዘመናዊው ዓለም ቀደምት ሪፐብሊካኖች አንዱ እንደመሆኖ፣ ዲሞክራሲያዊ ወጎች እና እሴቶች በፈረንሳይ ባህል፣ ማንነት እና ፖለቲካ ውስጥ ሥር የሰደዱ ናቸው። የአምስተኛው ሪፐብሊክ ሕገ መንግሥት በሴፕቴምበር 28 ቀን 1958 በህዝበ ውሳኔ ጸድቋል, የአስፈጻሚ, የሕግ አውጪ እና የፍትህ አካላትን ያቀፈ ማዕቀፍ አቋቋመ. የሶስተኛው እና አራተኛው ሪፐብሊኮች አለመረጋጋት የፓርላማ እና የፕሬዚዳንታዊ ስርዓቶች አካላትን በማጣመር ከህግ አውጭው ጋር በተዛመደ የአስፈፃሚውን ስልጣን በከፍተኛ ደረጃ በማጠናከር ለመፍታት ሞክሯል.

አስፈፃሚ አካል ሁለት መሪዎች አሉት። የሪፐብሊኩ ፕሬዝዳንት በአሁኑ ጊዜ ኢማኑኤል ማክሮን የሀገር መሪ ናቸው, በአለም አቀፍ የአዋቂዎች ምርጫ ለአምስት ዓመታት በቀጥታ ተመርጠዋል. ጠቅላይ ሚኒስትሩ በአሁኑ ወቅት ዣን ካስቴክስ የፈረንሳይ መንግስትን እንዲመሩ በሪፐብሊኩ ፕሬዝዳንት የተሾሙ የመንግስት መሪ ናቸው። ፕሬዝዳንቱ ፓርላማውን የመበተን ወይም በቀጥታ ለህዝብ ህዝበ ውሳኔ በማቅረብ ፓርላማውን የመዝጋት ስልጣን አላቸው። ፕሬዚዳንቱ ዳኞችን እና ሲቪል ሰርቫንቶችን ይሾማሉ፣ ዓለም አቀፍ ስምምነቶችን ይደራደራሉ እና ያፀድቃሉ እንዲሁም የጦር ኃይሎች ጠቅላይ አዛዥ ሆነው ያገለግላሉ። ጠቅላይ ሚኒስትሩ የህዝብ ፖሊሲን ይወስናል እና ሲቪል ሰርቪሱን ይቆጣጠራል, በአገር ውስጥ ጉዳዮች ላይ ያተኩራል.

የሕግ አውጭው የፈረንሳይ ፓርላማን ያቀፈ የሁለት ምክር ቤት የታችኛው ምክር ቤት፣ ብሔራዊ ምክር ቤት (የጉባኤ ብሄራዊ ምክር ቤት) እና ከፍተኛ ምክር ቤት ሴኔትን ያቀፈ ነው። በብሔራዊ ምክር ቤት ውስጥ ያሉ የሕግ አውጭዎች ዲፑቴስ በመባል የሚታወቁት የአካባቢ ምርጫዎችን ይወክላሉ እና ለአምስት በቀጥታ ይመረጣሉ። - ዓመት ውሎች. ምክር ቤቱ መንግስትን በአብላጫ ድምጽ የማሰናበት ስልጣን አለው። ሴናተሮች የሚመረጡት በምርጫ ኮሌጅ ለስድስት ዓመታት ሲሆን ግማሹ መቀመጫ በየሦስት ዓመቱ ለምርጫ ይቀርባል። የሴኔቱ የህግ አውጭ ስልጣኖች ውስን ናቸው; በሁለቱ ምክር ቤቶች መካከል አለመግባባት ሲፈጠር የብሔራዊ ምክር ቤቱ የመጨረሻ ውሳኔ ይኖረዋል። ፓርላማው አብዛኛዎቹን የህግ ዘርፎች፣ የፖለቲካ ምህረት እና የፊስካል ፖሊሲን የሚመለከቱ ህጎችን እና መርሆዎችን የመወሰን ሃላፊነት አለበት። ይሁን እንጂ መንግሥት አብዛኞቹን ሕጎች በተመለከተ ዝርዝር ጉዳዮችን ሊያዘጋጅ ይችላል።

እስከ ሁለተኛው የዓለም ጦርነት ድረስ ራዲካልስ በፈረንሳይ ውስጥ በሪፐብሊካን፣ ራዲካል እና ራዲካል-ሶሻሊስት ፓርቲ የተዋቀረ ጠንካራ የፖለቲካ ኃይል የሶስተኛው ሪፐብሊክ ዋና አካል ነበር። ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወዲህ፣ የፈረንሳይ ፖለቲካ በሁለት የፖለቲካ ተቃዋሚ ቡድኖች ተለይቶ ሲታወቅ፣ አንደኛው የግራ ክንፍ፣ የፈረንሣይ የሠራተኞች ዓለም አቀፍ ክፍል እና ተተኪውን የሶሻሊስት ፓርቲ (ከ1969 ዓ.ም.) እና ሌላኛው የቀኝ ክንፍ፣ በጋሊስት ፓርቲ ላይ ያተኮረ፣ ስሙ ከጊዜ ወደ ጊዜ የፈረንሳይ ህዝቦች Rally (1947)፣ የዴሞክራቶች ህብረት ለሪፐብሊኩ (1958)፣ ለሪፐብሊኩ Rally (1976)፣ እ.ኤ.አ. ህብረት ለታዋቂ ንቅናቄ (2007) እና ሪፐብሊካኖች (ከ2015 ጀምሮ)። እ.ኤ.አ. በ 2017 ፕሬዚዳንታዊ እና የሕግ አውጪ ምርጫዎች ፣ አክራሪ ማዕከላዊ ፓርቲ ኤን ማርቼ! ሶሻሊስቶችን እና ሪፐብሊካኖችን በማለፍ የበላይ ኃይል ሆነ።

መራጩ ህዝብ በፓርላማ የተላለፉ ማሻሻያዎችን እና በፕሬዚዳንቱ የሚቀርቡ ረቂቅ ህጎች ላይ ድምጽ የመስጠት ህገ መንግስታዊ ስልጣን ተሰጥቶታል። ሪፈረንደም የፈረንሳይ ፖለቲካን እና የውጭ ፖሊሲን በመቅረጽ ረገድ ቁልፍ ሚና ተጫውቷል; መራጮች እንደ አልጄሪያ ነፃነት፣ በሕዝብ ድምፅ የፕሬዚዳንቱ ምርጫ፣ የአውሮፓ ኅብረት ምስረታ እና የፕሬዚዳንት ጊዜ ገደብ መቀነስ በመሳሰሉት ጉዳዮች ላይ ወስነዋል። በ2019 ህዝቡ የግዴታ ድምጽ መስጠትን እንደ መፍትሄ እንደሚደግፍ ተዘግቧል። ነገር ግን ቢያንስ እ.ኤ.አ. በ2017 የመራጮች ተሳትፎ በቅርብ ምርጫዎች 75 በመቶ ነበር ይህም ከ OECD አማካኝ 68 በመቶ ይበልጣል።

ህግ

ፈረንሳይ የሲቪል ህጋዊ ስርዓትን ትጠቀማለች, በዚህ ውስጥ ህግ በዋነኛነት ከተፃፉ ህጎች ይነሳል; ዳኞች ሕግ ማውጣት ሳይሆን መተርጎም ብቻ ነው (ምንም እንኳን በአንዳንድ አካባቢዎች ያለው የዳኝነት ትርጉም መጠን በኮመን ሎው ሥርዓት ውስጥ ካለው የክስ ሕግ ጋር እኩል ያደርገዋል)። የሕግ የበላይነት መሰረታዊ መርሆች በናፖሊዮን ኮድ ውስጥ ተቀምጠዋል (ይህም በተራው, በሉዊ አሥራ አራተኛው ሥር በተቀመጠው የንጉሣዊ ሕግ ላይ የተመሰረተ ነው). የሰው እና የዜጎች መብቶች መግለጫ መርሆዎች ጋር በመስማማት ህጉ ማህበረሰቡን የሚጎዱ ድርጊቶችን ብቻ መከልከል አለበት። የሰበር ሰሚ ችሎት የመጀመሪያ ፕሬዝደንት ጋይ ካኒቬት ስለ ማረሚያ ቤቶች አስተዳደር ሲፅፉ፡- “ነፃነት ህግ ነው፣ ገደቡም የተለየ ነው፣ ማንኛውም የነፃነት ገደብ በህግ የተደነገገ መሆን አለበት እና የግድ አስፈላጊ እና መሰረታዊ መርሆችን መከተል አለበት። ተመጣጣኝነት" ይኸውም ሕጉ ክልከላዎችን የሚያስቀምጥ አስፈላጊ ሆኖ ሲገኝ ብቻ ሲሆን በዚህ ክልከላ ምክንያት የሚፈጠሩት ችግሮች ክልከላው ሊስተካከል ከሚገባው ጉዳቱ ያልበለጠ ከሆነ ነው። የፈረንሳይ ህግ በሁለት ዋና ዋና ቦታዎች ይከፈላል፡ የግል ህግ እና የህዝብ ህግ። የግል ህግ በተለይም የፍትሐ ብሔር ህግ እና የወንጀል ህግን ያጠቃልላል። የህዝብ ህግ በተለይ የአስተዳደር ህግ እና ህገመንግስታዊ ህግን ያጠቃልላል። ነገር ግን፣ በተግባራዊ አገላለጽ፣ የፈረንሳይ ሕግ ሦስት ዋና ዋና የሕግ ዘርፎችን ያካትታል፡ የፍትሐ ብሔር ህግ፣ የወንጀል ህግ እና የአስተዳደር ህግ። የወንጀለኛ መቅጫ ህጎች የወደፊቱን ብቻ እንጂ ያለፈውን አይደለም (የወንጀለኛ መቅጫ ህጎች የተከለከሉ ናቸው)። የአስተዳደር ሕግ በብዙ አገሮች የፍትሐ ብሔር ሕግ ንዑስ ምድብ ሆኖ ሳለ፣ በፈረንሳይ ሙሉ በሙሉ ተለያይቷል እና እያንዳንዱ የሕግ አካል የሚመራው በልዩ ጠቅላይ ፍርድ ቤት ነው፡ ተራ ፍርድ ቤቶች (የወንጀል እና የፍትሐ ብሔር ክርክርን የሚመለከቱ) በሰበር ሰሚ ችሎት ይመራሉ እና የአስተዳደር ፍርድ ቤቶች በመንግስት ምክር ቤት ይመራሉ. ተፈፃሚ ለመሆን፣ እያንዳንዱ ህግ በጆርናል officiel de la République française ውስጥ በይፋ መታተም አለበት። ፈረንሣይ የሃይማኖት ህግን እንደ ክልከላዎች ማነሳሳት አትቀበልም; የስድብ ህጎችን እና የሰዶማውያን ህጎችን (የኋለኛው በ1791) ሽሮ ቆይቷል። ነገር ግን "በህዝባዊ ጨዋነት ላይ የሚፈጸሙ ወንጀሎች" (contraires aux bonnes mœurs) ወይም ህዝባዊ ጸጥታን የሚረብሹ (ችግር à l'ordre public) የግብረ ሰዶምን ወይም የጎዳና ላይ ዝሙት አዳሪነትን በአደባባይ ለማፈን ጥቅም ላይ ውለዋል። ከ 1999 ጀምሮ የግብረ ሰዶማውያን ጥንዶች የሲቪል ማህበራት ይፈቀዳሉ እና ከ 2013 ጀምሮ የተመሳሳይ ጾታ ጋብቻ እና ኤልጂቢቲ ጉዲፈቻ ህጋዊ ናቸው። በፕሬስ ውስጥ አድሎአዊ ንግግርን የሚከለክሉት ሕጎች በ1881 ዓ.ም. የቆዩ ናቸው። አንዳንዶች በፈረንሳይ የጥላቻ ንግግር ሕጎች በጣም ሰፊ ወይም ከባድ እንደሆኑ አድርገው ይመለከቱታል፣ የመናገር ነፃነትን የሚገታ። ፈረንሣይ ዘረኝነትን እና ፀረ-ሴማዊነትን የሚቃወሙ ሕጎች ያሏት ሲሆን በ1990 የወጣው የጋይሶት ሕግ ግን የሆሎኮስትን መካድ ይከለክላል። የሃይማኖት ነፃነት በ1789 በወጣው የሰው እና የዜጎች መብቶች መግለጫ ሕገ መንግሥታዊ ዋስትና ተሰጥቶታል። እ.ኤ.አ. በ 1905 የወጣው የፈረንሣይ የአብያተ ክርስቲያናት እና የመንግስት መለያየት ህግ ለ laïcité (መንግስታዊ ሴኩላሪዝም) መሠረት ነው፡ መንግስት ከአልሳስ ሞሴል በስተቀር የትኛውንም ሃይማኖት በይፋ አይቀበልም። ቢሆንም፣ የሃይማኖት ማኅበራትን እውቅና ይሰጣል። ፓርላማው ከ 1995 ጀምሮ ብዙ ሃይማኖታዊ እንቅስቃሴዎችን እንደ አደገኛ የአምልኮ ሥርዓቶች ዘርዝሯል ፣ እና ከ 2004 ጀምሮ በትምህርት ቤቶች ውስጥ ጉልህ የሆኑ ሃይማኖታዊ ምልክቶችን መልበስ አግዷል ። እ.ኤ.አ. እንደ አምነስቲ ኢንተርናሽናል እና ሂዩማን ራይትስ ዎች ያሉ የሰብአዊ መብት ተሟጋች ድርጅቶች ህጉን ለሙስሊሞች አድሎአዊ መሆኑን ገልፀውታል። ይሁን እንጂ በአብዛኛው ሕዝብ ይደገፋል.

የውጭ ግንኙነት እና ጥምረት

ፈረንሳይ የተባበሩት መንግስታት ድርጅት መስራች አባል ስትሆን በተባበሩት መንግስታት ድርጅት የፀጥታው ምክር ቤት የቬቶ መብት ካላቸው ቋሚ አባላት አንዷ ሆና ታገለግላለች። እ.ኤ.አ. በ 2015 ከማንኛውም ሀገር በበለጠ በአለም አቀፍ ተቋማት ውስጥ በአባልነት ምክንያት "በአለም ላይ ምርጥ የአውታረ መረብ መንግስት" ተብሎ ተገልጿል; እነዚህም G7፣ የዓለም ንግድ ድርጅት (WTO)፣ የፓሲፊክ ማህበረሰብ (SPC) እና የሕንድ ውቅያኖስ ኮሚሽን (COI) ያካትታሉ። የካሪቢያን ግዛቶች ማህበር (ኤሲኤስ) ተባባሪ አባል እና የ84 ፈረንሳይኛ ተናጋሪ ሀገራት የድርጅቱ internationale de la Francophonie (OIF) አባል ነው።

ፈረንሳይ ለዓለም አቀፍ ግንኙነት ጉልህ ስፍራ እንደመሆኗ በሕዝብ ብዛት ከቻይና እና ከዩናይትድ ስቴትስ ቀጥላ ሦስተኛው ትልቁ የዲፕሎማቲክ ሚሲዮኖች ጉባኤ አላት። እንዲሁም OECD፣ ዩኔስኮ፣ ኢንተርፖል፣ የአለም አቀፍ የክብደት እና መለኪያዎች ቢሮ እና ኦአይኤፍን ጨምሮ የበርካታ አለም አቀፍ ድርጅቶች ዋና መሥሪያ ቤትን ያስተናግዳል።

ከጦርነቱ በኋላ የፈረንሳይ የውጭ ፖሊሲ በአብዛኛው የተቀረፀው በአውሮፓ ህብረት አባልነት ነው ፣ እሱም መስራች አባል ነበር። እ.ኤ.አ. ከ1960ዎቹ ጀምሮ ፈረንሣይ ከጀርመን ከተዋሀደችው የአውሮፓ ኅብረት ከፍተኛ ተጽዕኖ ፈጣሪ ኃይል ለመሆን የጠበቀ ግንኙነት መሥርታለች። እ.ኤ.አ. በ1960ዎቹ ፈረንሣይ በአህጉር አውሮፓ የራሷን አቋም ለመገንባት ብሪታንያዎችን ከአውሮፓ ውህደት ሂደት ለማግለል ፈለገች። ይሁን እንጂ ከ1904 ዓ.ም ጀምሮ ፈረንሳይ ከዩናይትድ ኪንግደም ጋር “Entente cordial” ጠብቃ ቆይታለች፣ እናም በአገሮቹ መካከል በተለይም በወታደራዊ ኃይል መካከል ያለው ግንኙነት እየጠነከረ መጥቷል።

ፈረንሳይ የሰሜን አትላንቲክ ጦር ቃል ኪዳን ድርጅት (ኔቶ) አባል ስትሆን በፕሬዚዳንት ደ ጎል ግን በዩናይትድ ስቴትስ እና በብሪታንያ መካከል ያለውን ልዩ ግንኙነት በመቃወም እና የፈረንሳይን የውጭ እና የጸጥታ ነፃነት ለማስጠበቅ ከጋራ ወታደራዊ እዝ ራሷን አገለለች። ፖሊሲዎች. በኒኮላስ ሳርኮዚ ዘመን፣ ፈረንሳይ በኤፕሪል 4 ቀን 2009 የኔቶ የጋራ ወታደራዊ እዝ እንደገና ተቀላቅላለች።

እ.ኤ.አ. በ 1990 ዎቹ መጀመሪያ ላይ ሀገሪቱ በፈረንሳይ ፖሊኔዥያ በድብቅ የኒውክሌር ሙከራ ስታደርግ ከሌሎች ሀገራት ከፍተኛ ትችት አቀረበች። ፈረንሳይ እ.ኤ.አ. በ2003 የኢራቅን ወረራ አጥብቃ ተቃወመች፣ ከዩናይትድ ስቴትስ እና ከዩናይትድ ኪንግደም ጋር የሁለትዮሽ ግንኙነት አሻከረ።

ፈረንሳይ በቀድሞው የአፍሪካ ቅኝ ግዛቶቿ (ፍራንቻሪክ) ጠንካራ ፖለቲካዊ እና ኢኮኖሚያዊ ተፅእኖ ያላት ሲሆን ለአይቮሪ ኮስት እና ቻድ የሰላም ማስከበር ተልእኮዎች የኢኮኖሚ እርዳታ እና ወታደሮችን አቅርባለች። በቅርቡ በቱዋሬግ ኤምኤንኤልኤ የሰሜን ማሊ የነፃነት አዋጅ በአንድ ወገን ነፃ መውጣቱን ካወጀ በኋላ እና በመቀጠልም ክልላዊ የሰሜን ማሊ ከአንሳርዲን እና MOJWA ን ጨምሮ ከበርካታ እስላማዊ ቡድኖች ጋር ግጭት ከተፈጠረ በኋላ፣ ፈረንሳይ እና ሌሎች የአፍሪካ መንግስታት የማሊ ጦር እንደገና ለመቆጣጠር እንዲረዳቸው ጣልቃ ገብተዋል።

እ.ኤ.አ. በ2017 ፈረንሳይ ከዩናይትድ ስቴትስ፣ ከጀርመን እና ዩናይትድ ኪንግደም ቀጥላ በፍፁም የዓለም አራተኛዋ ትልቅ የልማት ዕርዳታ ለጋሽ ነበረች። ይህ የ GNP 0.43% ይወክላል፣ ከ OECD 12ኛ ከፍተኛ ነው። ዕርዳታ የሚሰጠው ከሰሃራ በታች ባሉ የአፍሪካ ሀገራት በዋናነት ሰብአዊ ፕሮጄክቶችን በሚሸፍነው የመንግስት የፈረንሳይ ልማት ኤጀንሲ ሲሆን “መሠረተ ልማትን ማጎልበት፣ የጤና እንክብካቤ እና የትምህርት ተደራሽነት፣ ተገቢ የኢኮኖሚ ፖሊሲዎችን ተግባራዊ ማድረግ እና የህግ የበላይነትን ማጠናከር ላይ ትኩረት በማድረግ ነው። እና ዲሞክራሲ"

ወታደራዊ

የፈረንሳይ ጦር ኃይሎች (የፈረንሳይ የጦር ኃይሎች) በሪፐብሊኩ ፕሬዝደንት እንደ የበላይ አዛዥ ሆነው የፈረንሣይ ወታደራዊ እና ወታደራዊ ኃይል ናቸው። እነሱም የፈረንሳይ ጦር (አርሜይ ዴ ቴሬ)፣ የፈረንሳይ ባህር ኃይል (ማሪን ናሽናል፣ ቀደም ሲል አርሜይ ደ ሜር ይባላሉ)፣ የፈረንሳይ አየር እና ስፔስ ሃይል (የአየር እና የጠፈር ኃይል) እና ብሄራዊ የሚባል ወታደራዊ ፖሊስን ያቀፉ ናቸው። ጀንደርሜሪ (ብሔራዊ ጄንዳርሜሪ) በፈረንሳይ ገጠራማ አካባቢዎች የሲቪል ፖሊስ ግዴታዎችን የሚፈጽም ነው። አንድ ላይ ሆነው በዓለም ላይ ካሉት ታላላቅ የታጠቁ ኃይሎች እና በአውሮፓ ህብረት ውስጥ ካሉት ትልቁ ናቸው። እ.ኤ.አ. በ 2018 በክሬዲት ስዊስ የተደረገ ጥናት የፈረንሳይ ጦር ኃይሎች ከሩሲያ ቀጥሎ በስድስተኛ ደረጃ እና በአውሮፓ ውስጥ በጣም ሀይለኛ ወታደራዊ ደረጃን አግኝተዋል ።

ጄንዳርሜሪ የፈረንሳይ ጦር ኃይሎች ዋና አካል ቢሆንም (ጀንደሮች የሙያ ወታደር ናቸው) እና ስለዚህ በጦር ኃይሎች ሚኒስቴር ቁጥጥር ስር ሆኖ ከሲቪል ፖሊስ ተግባራቱ ጋር እስከ ተወካዩ የአገር ውስጥ ጉዳይ ሚኒስቴር ጋር ተያይዟል ። ያሳስበዋል።

ጄንዳርሜሪ እንደ አጠቃላይ የፖሊስ ሃይል ሆኖ ሲሰራ የብሄራዊ ጀንዳርሜሪ የፓራሹት ጣልቃ ገብነት ክፍለ ጦር (የብሔራዊ ጄንዳርሜሪ ጣልቃ ገብነት ፓራትሮፐር ስኳድሮን።) የብሄራዊ የጀንዳርሜይ ጣልቃ ገብነት ቡድን (ቡድንየብሔራዊ ጄንዳርሜሪ ጣልቃገብነት) የሽብርተኛ ክፍሎችን ያጠቃልላል። ለወንጀል ጥያቄዎች ኃላፊነት ያለው የብሔራዊ ጄንዳርሜሪ (ክፍል ደ ሬቸርቼ ዴ ላ ጄንዳርሜሪ ናሽናል) የፍለጋ ክፍሎች እና የብሔራዊ ጂንዳርሜሪ ሞባይል ብርጌዶች ( የብሔራዊ ጄንዳርሜሪ ተንቀሳቃሽ ብርጌዶች ወይም በአጭሩ ጀንደርሜሪ ሞባይል) ተግባር ያላቸው የህዝብን ሰላም ለማስጠበቅ።

የሚከተሉት ልዩ ክፍሎች የጄንዳርሜሪ አካል ናቸው፡ ዋና ዋና የፈረንሳይ ተቋማትን የሚያስተናግዱ የህዝብ ሕንፃዎችን የሚከላከለው የሪፐብሊካን ዘበኛ (ጋርዴ ሬፑብሊካይን)፣ የባህር ዳርቻ ጠባቂ (የጄንዳርሜሪ ባህር) እንደ የባህር ዳርቻ ጠባቂ፣ የፕሮቮስት አገልግሎት (Prévôté)፣ እንደ ወታደራዊ ሆኖ ያገለግላል። የጄንዳርሜሪ ፖሊስ ቅርንጫፍ።የፈረንሳይ የስለላ ክፍሎችን በተመለከተ የውጭ ደህንነት ዳይሬክቶሬት ጄኔራል (Direction générale de la sécurité extérieure) በመከላከያ ሚኒስቴር ሥልጣን ስር የጦር ኃይሎች አካል ተደርጎ ይቆጠራል. ሌላው፣ የውስጥ ኢንተለጀንስ ማዕከላዊ ዳይሬክቶሬት (Direction centrale du renseignement intérieur) የብሔራዊ ፖሊስ ኃይል ክፍል ነው (Direction générale de la Police Nationale) ስለዚህ በቀጥታ ለውስጥ ጉዳይ ሚኒስቴር ሪፖርት ያደርጋል። ከ 1997 (አውሮፓውያን) ጀምሮ ምንም አይነት ብሄራዊ የውትድርና ምዝገባ የለም.

ፈረንሳይ የተባበሩት መንግስታት የፀጥታው ምክር ቤት ቋሚ አባል እና ከ 1960 ጀምሮ እውቅና ያለው የኒውክሌር መንግስት ነች። ፈረንሳይ አጠቃላይ የኑክሌር-ሙከራ-ክልከላ ስምምነትን (ሲቲቢቲ) ፈርማ አፅድቃ የኑክሌር-መስፋፋት-አልባ ስምምነትን ተቀበለች። እ.ኤ.አ. በ2018 የፈረንሣይ አመታዊ ወታደራዊ ወጪ 63.8 ቢሊዮን ዶላር ወይም ከጠቅላላ የሀገር ውስጥ ምርት ውስጥ 2.3% ሲሆን ይህም ከአሜሪካ፣ ቻይና፣ ሳዑዲ አረቢያ እና ህንድ ቀጥላ አምስተኛዋ ወታደራዊ ወጪ አስመዝግቧል።

የፈረንሳይ የኑክሌር መከላከያ (የቀድሞው "Force de Frappe" በመባል የሚታወቀው) በፍፁም ነፃነት ላይ የተመሰረተ ነው. የአሁኑ የፈረንሳይ የኒውክሌር ኃይል አራት ትሪምፋንት ክፍል ሰርጓጅ መርከቦችን ያቀፈ ሲሆን በባህር ሰርጓጅ የተወነጨፉ ባለስቲክ ሚሳኤሎች የታጠቁ ናቸው። ከባህር ሰርጓጅ መርከቦች በተጨማሪ፣ ፈረንሳይ ወደ 60 የሚጠጉ ASMP ከመካከለኛ ርቀት አየር ወደ መሬት ሚሳኤሎች ከኒውክሌር ጦር ጭንቅላት ጋር እንዳላት ይገመታል፣ ከነዚህም ውስጥ 50 ያህሉ በአየር እና ህዋ ሃይል ሚራጅ 2000N የረዥም ርቀት የኑክሌር ጥቃትን በመጠቀም የተሰማሩ ናቸው። አውሮፕላኖች፣ ወደ 10 የሚጠጉት በፈረንሳይ የባህር ኃይል ሱፐር ኤቴንዳርድ ሞዳኒሴ (ኤስኤም) ጥቃት አውሮፕላኖች በኑክሌር ኃይል ከሚሰራው ቻርለስ ደ ጎል የሚንቀሳቀሱ ናቸው። አዲሱ Rafale F3 አውሮፕላን ቀስ በቀስ ሁሉንም Mirage 2000N እና SEM በኒውክሌር አድማ ሚና በተሻሻለ ASMP-A ሚሳይል በኑክሌር ጦር መሪ ይተካል።

ፈረንሳይ በዓለም ላይ ካሉት ትላልቅ የኤሮስፔስ ኢንዱስትሪዎች አንዱ ያለው ዋና ወታደራዊ ኢንዱስትሪዎች አሏት። የእሱ ኢንዱስትሪዎች እንደ ራፋሌ ተዋጊ ፣ ቻርለስ ደ ጎል አውሮፕላን ተሸካሚ ፣ ኤክሶኬት ሚሳይል እና ሌክለር ታንክ እና ሌሎች መሳሪያዎችን አምርተዋል። ፈረንሳይ ከዩሮ ተዋጊ ፕሮጄክት ብታወጣም በአውሮፓ የጋራ ፕሮጀክቶች ላይ እንደ ዩሮኮፕተር ነብር ፣ ሁለገብ ፍሪጌት ፣ የ UCAV ማሳያ nEUROn እና ኤርባስ A400M በንቃት ኢንቨስት እያደረገች ነው። ፈረንሣይ የጦር መሣሪያ ሻጭ ግንባር ቀደም ስትሆን፣ አብዛኛዎቹ የጦር መሣሪያዎቿ ዲዛይኖች ከኒውክሌር ኃይል ማመንጫ መሳሪያዎች በስተቀር ለወጪ ገበያ ዝግጁ ናቸው።

ፈረንሣይ የሳይበር ደህንነት አቅሟን ያለማቋረጥ በማዳበር ላይ ነች፣ይህም በመደበኛነት ከየትኛውም የዓለም ሀገር በጣም ጠንካራ ከሚባሉት ውስጥ ይመደባል።

በየጁላይ 14 በፓሪስ የሚካሄደው የባስቲል ቀን ወታደራዊ ሰልፍ በእንግሊዘኛ ተናጋሪ አገሮች የባስቲል ቀን ተብሎ የሚጠራው (በፈረንሳይ ፊቴ ብሄራዊ ተብሎ የሚጠራው) በአውሮፓ ውስጥ እጅግ ጥንታዊ እና ትልቁ መደበኛ ወታደራዊ ሰልፍ ነው። ሌሎች ትናንሽ ሰልፎች በመላ አገሪቱ ተደራጅተዋል።

ኢኮኖሚ

ፈረንሳይ የዳበረ፣ ከፍተኛ ገቢ ያለው ቅይጥ ኢኮኖሚ አላት፣ በመንግስት ተሳትፎ፣ በኢኮኖሚ ልዩነት፣ የሰለጠነ የሰው ኃይል እና ከፍተኛ ፈጠራ። ለሁለት ምዕተ ዓመታት ያህል፣ የፈረንሳይ ኢኮኖሚ በተከታታይ በዓለም አቀፍ ደረጃ አሥር ካሉት ትላልቅ ደረጃዎች ውስጥ አስቀምጧል። በአሁኑ ጊዜ የኃይል እኩልነትን በመግዛት ከዓለም ዘጠነኛ-ትልቁ ላይ ተቀምጧል፣ በስመ GDP ሰባተኛ-ትልቁ፣ እና በአውሮፓ ህብረት በሁለቱም መለኪያዎች ሁለተኛ-ትልቅ ነው። በኢንዱስትሪ የበለጸጉ አገሮች ቡድን ሰባት፣ የኤኮኖሚ ትብብርና ልማት ድርጅት (OECD) እና የሃያ ታላላቅ ኢኮኖሚዎች ቡድን አባል በመሆን ፈረንሳይ የኤኮኖሚ ኃይል ነች።

የፈረንሳይ ኢኮኖሚ በጣም የተለያየ ነው; አገልግሎቶች ከሁለቱም የሰው ኃይል እና የሀገር ውስጥ ምርት ውስጥ ሁለት ሶስተኛውን የሚወክሉ ሲሆን የኢንዱስትሪው ዘርፍ ደግሞ ከጠቅላላ የሀገር ውስጥ ምርት እና ተመሳሳይ የስራ ድርሻ አምስተኛውን ይይዛል። ፈረንሳይ በአውሮፓ በሶስተኛ ደረጃ ላይ የምትገኝ የአምራችነት ሀገር ስትሆን ከጀርመን እና ከጣሊያን በመቀጠል ከአለም አቀፍ የማኑፋክቸሪንግ ምርት በ1.9 በመቶ ከአለም ስምንተኛ ደረጃ ላይ ትገኛለች። ከጠቅላላ የሀገር ውስጥ ምርት (GDP) ከ2 በመቶ በታች የሚሆነው በአንደኛ ደረጃ ዘርፍ ማለትም በግብርና ነው። ሆኖም የፈረንሣይ የግብርና ዘርፍ በዋጋ ትልቅ ከሚባሉት ውስጥ አንዱ ሲሆን በአጠቃላይ የምርት ደረጃ የአውሮፓ ህብረትን ይመራል።

እ.ኤ.አ. በ 2018 ፈረንሳይ በአለም አምስተኛዋ ትልቅ የንግድ ሀገር እና በአውሮፓ ውስጥ ሁለተኛዋ ነበረች ፣ ወደ ውጭ የሚላከው እሴት ከጠቅላላ የሀገር ውስጥ ምርት አምስተኛውን ይወክላል። በዩሮ ዞን እና በሰፊው የአውሮፓ ነጠላ ገበያ አባልነቱ የካፒታል፣ የሸቀጦች፣ አገልግሎቶች እና የሰለጠነ የሰው ሃይል ተደራሽነትን ያመቻቻል። በአንዳንድ ኢንዱስትሪዎች ላይ በተለይም በግብርና ላይ የጥበቃ አቀንቃኝ ፖሊሲዎች ቢኖሩም ፈረንሳይ በአጠቃላይ ኢኮኖሚዋን ለማሳደግ በአውሮፓ ነፃ ንግድን እና የንግድ ውህደትን በማጎልበት ግንባር ቀደም ሚና ተጫውታለች። እ.ኤ.አ. በ 2019 በአውሮፓ አንደኛ እና ከአለም 13 ኛ በውጭ ቀጥታ ኢንቨስትመንት ፣ የአውሮፓ ሀገራት እና ዩናይትድ ስቴትስ ምንጮች ግንባር ቀደም ሆነዋል ። የፈረንሳይ ባንክ እንደገለጸው የውጭ ቀጥታ ኢንቨስትመንትን በቀዳሚነት የተቀበሉት ማኑፋክቸሪንግ፣ ሪል ስቴት፣ ፋይናንስ እና ኢንሹራንስ ናቸው። የፓሪስ ክልል በአውሮፓ ውስጥ ከፍተኛው የብዝሃ-ዓለም ኩባንያዎች ስብስብ አለው።

በዲሪጊዝም አስተምህሮ መንግስት በታሪክ በኢኮኖሚው ውስጥ ትልቅ ሚና ተጫውቷል; እንደ አመላካች እቅድ እና ሀገር አቀፍ ፖሊሲዎች ለሶስት አስርት አመታት ታይቶ ማይታወቅ ከጦርነቱ በኋላ የኢኮኖሚ እድገት ትሬንቴ ግሎሪየስ በመባል ይታወቃል። እ.ኤ.አ. በ 1982 ከፍተኛ ደረጃ ላይ በነበረበት ጊዜ የመንግስት ሴክተር አንድ አምስተኛውን የኢንዱስትሪ ሥራ እና ከአራት-አምስተኛው የብድር ገበያን ይይዛል። ከ 20 ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ጀምሮ ፈረንሳይ ደንቦችን እና በኢኮኖሚው ውስጥ የመንግስት ተሳትፎን ፈታች ፣ አብዛኛዎቹ መሪ ኩባንያዎች አሁን በግል ባለቤትነት ተያዙ ። የመንግስት ባለቤትነት አሁን የሚቆጣጠረው በትራንስፖርት፣ በመከላከያ እና በስርጭት ብቻ ነው። ኢኮኖሚያዊ እንቅስቃሴን እና ፕራይቬታይዜሽንን ለማስፋፋት የታቀዱ ፖሊሲዎች የፈረንሳይን ኢኮኖሚ በአለም አቀፍ ደረጃ አሻሽለዋል፡ በ2020 ብሉምበርግ ፈጠራ ኢንዴክስ ከአለም 10 በጣም ፈጠራ ካላቸው ሀገራት አንዷ ነች እና 15ኛው በጣም ፉክክር ውስጥ ትገኛለች። የ2019 ዓለም አቀፍ ተወዳዳሪነት ሪፖርት (ከ2018 ጀምሮ ሁለት ቦታዎች)።

እንደ አይኤምኤፍ ዘገባ፣ ፈረንሳይ ከጠቅላላ የሀገር ውስጥ ምርት በነፍስ ወከፍ 30ኛ ሆናለች፣ በአንድ ነዋሪ ወደ 45,000 ዶላር ገደማ ይዛለች። በሰው ልጅ ልማት መረጃ ጠቋሚ ውስጥ 23 ኛ ደረጃን አስቀምጧል, ይህም በጣም ከፍተኛ የሰው ልጅ እድገትን ያሳያል. የሙስና ግንዛቤዎች ጠቋሚ እ.ኤ.አ. በ 2012 ከጀመረበት ጊዜ ጀምሮ ፈረንሳይ በተከታታይ ከ 30 ዝቅተኛ ሙስና ሀገራት ተርታ የምትመድበው የህዝብ ሙስና ከአለም ዝቅተኛው ነው። በ2021 22ኛ ደረጃ ላይ ተቀምጧል፣ ካለፈው አመት አንድ ደረጃ ከፍ ብሏል። ፈረንሣይ በአውሮፓ ሁለተኛዋ በምርምር እና በልማት ወጪ ከ2 በመቶ በላይ የሆነች ሀገር ነች። በአለም አቀፍ ደረጃ 12 ኛ ደረጃ ላይ ይገኛል.

የፋይናንስ አገልግሎቶች፣ባንክ እና ኢንሹራንስ የኢኮኖሚው አስፈላጊ አካል ናቸው። AXA በ2020 ባንኪንግ ባልሆኑ ንብረቶች የአለም ሁለተኛው ትልቁ የኢንሹራንስ ኩባንያ ነው። ከ2011 ጀምሮ በደንበኞቻቸው በትብብር ባለቤትነት የተያዙት ሦስቱ ትላልቅ የፋይናንስ ተቋማት ፈረንሣይ ነበሩ፡ ክሬዲት አግሪኮል፣ ግሩፕ ካይሴ ዲ ኢፓርግ እና ግሩፕ ካይሴ ዲኢፓርኝ። በ2020 በኤስ&P ግሎባል ገበያ ኢንተለጀንች ባወጣው ሪፖርት መሠረት የፈረንሳይ ግንባር ቀደም ባንኮች ቢኤንፒ ፓሪባስ እና ክሬዲት አግሪኮል በንብረት ከዓለም 10 ታላላቅ ባንኮች መካከል ሲሆኑ ሶሺየት ጄኔራል እና ግሩፕ ቢፒሲኢ በዓለም አቀፍ ደረጃ 17ኛ እና 19ኛ ደረጃን ይዘዋል።

የፓሪስ የአክሲዮን ልውውጥ (ፈረንሳይኛ: ላ Bourse ዴ ፓሪስ) በ 1724 በሉዊስ XV የተፈጠረ በዓለም ላይ ካሉት እጅግ ጥንታዊ ከሆኑት አንዱ ነው ። በ 2000 ከአምስተርዳም እና ከብራሰልስ አጋሮች ጋር ተቀላቅሎ Euronext ፈጠረ ፣ በ 2007 ከአዲሱ ጋር ተቀላቅሏል ። ዮርክ የአክሲዮን ልውውጥ NYSE Euronext ለመመስረት, በዓለም ትልቁ የአክሲዮን ልውውጥ. ዩሮኔክስት ፓሪስ፣ የ NYSE Euronext የፈረንሳይ ቅርንጫፍ፣ ከለንደን ስቶክ ልውውጥ ቀጥሎ በአውሮፓ ሁለተኛው ትልቅ የስቶክ ልውውጥ ገበያ ነው።

ቱሪዝም

እ.ኤ.አ. በ 2018 (አውሮፓውያን) 89 ሚሊዮን ዓለም አቀፍ የቱሪስት መዳረሻ ያላት ፈረንሳይ ከስፔን (83 ሚሊዮን) እና ከዩናይትድ ስቴትስ (80 ሚሊዮን) በቀዳሚ የዓለማችን የቱሪስት መዳረሻ ነች። ነገር ግን በጉብኝት ጊዜ አጭር በመሆኑ ከቱሪዝም ከሚገኘው ገቢ ሶስተኛ ደረጃን ይዟል። በጣም ታዋቂው የቱሪስት ድረ-ገጾች (ዓመታዊ ጎብኝዎች) ያካትታሉ፡- ኢፍል ታወር (6.2 ሚሊዮን)፣ ቻቶ ዴ ቬርሳይ (2.8 ሚሊዮን)፣ ሙዚየም ብሔራዊ d'Histoire naturelle (2 ሚሊዮን)፣ ፖንት ዱ ጋርድ (1.5 ሚሊዮን)፣ አርክ ደ ትሪምፌ (1.2) ሚሊዮን)፣ ሞንት ሴንት ሚሼል (1 ሚሊዮን)፣ ሴንት-ቻፔል (683,000)፣ ቻቴው ዱ ሃውት-ኬኒግስቦርግ (549,000)፣ ፑይ ደ ዶሜ (500,000)፣ ሙሴ ፒካሶ (441,000) እና ካርካሶንን። ፈረንሳይ እና በተለይም ፓሪስ በዓለም ላይ ለመሄድ እና ለመጎብኘት ብዙ የቱሪስት ቦታዎች አሏት። የኤፊሌ ግንብ የእንደዚህ አይነት ቦታ እና ታሪካዊ ሕንፃ ምሳሌ ነው።ፈረንሳይ፣ በተለይም ፓሪስ፣ በዓለም ላይ በብዛት የሚጎበኘውን የጥበብ ሙዚየም (5.7 ሚሊዮን) ሉቭርን ጨምሮ፣ ሙሴ ዲ ኦርሳይ (2.1 ሚሊዮን)፣ በአብዛኛው ለኢምፕሬሽኒዝም ያደሩ፣ የዓለማችን ትልልቅ እና ታዋቂ ሙዚየሞች አሏት። ሙሴ ደ l'Orangerie (1.02 ሚሊዮን)፣ እሱም በክላውድ ሞኔት ስምንት ትላልቅ የውሃ ሊሊ ሥዕሎች፣ እንዲሁም ሴንተር ጆርጅስ ፖምፒዱ (1.2 ሚሊዮን)፣ ለዘመናዊ ሥነ ጥበብ የተዘጋጀ። ዲዝኒላንድ ፓሪስ በ2009 (አውሮፓውያን) ወደ ሪዞርቱ የዲስኒላንድ ፓርክ እና የዋልት ዲስኒ ስቱዲዮ ፓርክ 15 ሚሊዮን ጎብኝዎች ያሉት የአውሮፓ በጣም ታዋቂው የመዝናኛ ፓርክ ነው።

ግብርና

ፈረንሣይ በታሪክ ከዓለም ዋና ዋና የግብርና ማዕከላት አንዷ ሆና “ዓለም አቀፍ የግብርና ኃይል” ሆና ቆይታለች። “የአሮጌው አህጉር ጎተራ” የሚል ቅጽል ስም ተሰጥቶታል፣ ከጠቅላላው የመሬት ስፋት ከግማሽ በላይ የሚሆነው የእርሻ መሬት ነው፣ ከዚህ ውስጥ 45 በመቶው እንደ እህል ላሉ ቋሚ የመስክ ሰብሎች ይውላል። የሀገሪቱ የተለያዩ የአየር ንብረት፣ ሰፊ የእርሻ መሬት፣ ዘመናዊ የግብርና ቴክኖሎጂ እና የአውሮፓ ህብረት ድጎማዎች በአውሮፓ ቀዳሚ ግብርና አምራችና ላኪ አድርጓታል። ከአውሮፓ ህብረት የግብርና ምርት አንድ አምስተኛውን ይይዛል፣ ይህም ከቅባት እህሎች፣ ጥራጥሬዎች እና ወይን ውስጥ አንድ ሶስተኛውን ይጨምራል። እ.ኤ.አ. በ 2017 ፈረንሣይ በበሬ ሥጋ እና ጥራጥሬዎች በአውሮፓ ቀዳሚ ሆናለች ። በወተት እና በአክቫካልቸር ሁለተኛ; ሦስተኛው ደግሞ በዶሮ እርባታ፣ ፍራፍሬ፣ አትክልት፣ እና በተመረቱ የቸኮሌት ምርቶች። ፈረንሣይ ከ18-19 ሚሊዮን በአውሮፓ ህብረት ትልቁ የከብት መንጋ አላት።

ፈረንሳይ ከ 7.4 ቢሊዮን ዩሮ በላይ የንግድ ትርፍ በማስገኘት ከዓለም ስድስተኛ ደረጃ ላይ የምትገኘው የግብርና ምርት ነው። በቀዳሚነት ወደ ውጭ የሚላከው የግብርና ምርት ስንዴ፣ የዶሮ እርባታ፣ የወተት ሃብት፣ የበሬ ሥጋ፣ የአሳማ ሥጋ እና በዓለም አቀፍ ደረጃ ታዋቂ የሆኑ ምርቶች በተለይም መጠጦች ናቸው። ፈረንሳይ ከቻይና፣ ህንድ፣ ሩሲያ እና አሜሪካ በመቀጠል አምስተኛዋ ስንዴ አብቃይ ነች። የተፈጥሮ የምንጭ ውሃ፣ ተልባ፣ ብቅል እና ድንች ወደ ውጭ በመላክ በዓለም ቀዳሚ ነች። እ.ኤ.አ. በ 2020 ፈረንሳይ ከ 61 ቢሊዮን ዩሮ በላይ የግብርና ምርቶችን ወደ ውጭ ልካለች ፣ በ 2000 ከ 37 ቢሊዮን ዩሮ ጋር ሲነፃፀር ።

ፈረንሳይ ቢያንስ በስድስተኛው መቶ ዘመን ዓ.ዓ. የጥንት የቪቪካልቸር ማዕከል ነበረች። እንደ ሻምፓኝ እና ቦርዶ ያሉ በዓለም አቀፍ ደረጃ ታዋቂ የሆኑ ብዙ ዓይነት ዝርያዎች ያሉት ወይን በዓለም ሁለተኛው ትልቁ አምራች ነው። የቤት ውስጥ ፍጆታም ከፍተኛ ነው, በተለይም የሮሴ. ፈረንሳይ ሮምን በዋነኝነት የምታመርተው እንደ ማርቲኒክ፣ ጓዴሎፔ እና ላ Réunion ካሉ የባህር ማዶ ግዛቶች ነው።

ከሌሎች የበለጸጉ አገሮች አንጻር ግብርና የፈረንሳይ ኢኮኖሚ አስፈላጊ ዘርፍ ነው፡ ከነቃ ሕዝብ 3.8% የሚሆነው በግብርና ሥራ ላይ የሚውል ሲሆን አጠቃላይ የአግሪ-ምግብ ኢንዱስትሪ ግን 4.2% የፈረንሳይ የሀገር ውስጥ ምርት በ2005 ነው። ፈረንሳይ የአውሮፓ ህብረት ትልቁ ተቀባይ ሆና ትቀጥላለች። ከ 2007 እስከ 2019 (አውሮፓዊ) አማካኝ 8 ቢሊዮን ዩሮ ዓመታዊ የግብርና ድጎማዎችን ይቀበላል።

መጓጓዣ

እ.ኤ.አ. በ2008 29,473 ኪሎ ሜትር (18,314 ማይል) የሚዘረጋው የፈረንሳይ የባቡር መስመር በምዕራብ አውሮፓ ከጀርመን ቀጥሎ ሁለተኛው ሰፊ ነው። የሚንቀሳቀሰው በ SNCF ሲሆን ከፍተኛ ፍጥነት ያላቸው ባቡሮች ታሊስ፣ ዩሮስታር እና ቲጂቪ በሰአት 320 ኪሜ (199 ማይል በሰአት) ይጓዛሉ። ኤውሮስታር፣ ከዩሮታነል ሹትል ጋር፣ ከዩናይትድ ኪንግደም ጋር በቻናል ዋሻ በኩል ይገናኛል። የባቡር ትስስሮች ከአንዶራ በስተቀር በአውሮፓ ውስጥ ካሉ ሌሎች አጎራባች አገሮች ጋር አለ። የከተማ ውስጥ ግንኙነቶች እንዲሁ በደንብ የተገነቡ ናቸው ፣ አብዛኛዎቹ ዋና ዋና ከተሞች የምድር ውስጥ ወይም የትራምዌይ አገልግሎቶች የአውቶቡስ አገልግሎቶችን ያሟላሉ።

በፈረንሳይ ወደ 1,027,183 ኪሎ ሜትር (638,262 ማይል) አገልግሎት የሚሰጥ የመንገድ መንገድ አለ፣ ይህም ከአውሮፓ አህጉር እጅግ ሰፊው አውታረ መረብ ነው። የፓሪስ ክልል ከሁሉም የአገሪቱ ክፍሎች ጋር በሚያገናኙት በጣም ጥቅጥቅ ባለ የመንገድ እና አውራ ጎዳናዎች መረብ የተሸፈነ ነው። የፈረንሳይ መንገዶች ከአጎራባች ቤልጂየም፣ ሉክሰምበርግ፣ ጀርመን፣ ስዊዘርላንድ፣ ጣሊያን፣ ስፔን፣ አንዶራ እና ሞናኮ ካሉ ከተሞች ጋር በማገናኘት ከፍተኛ የሆነ አለምአቀፍ ትራፊክን ያስተናግዳሉ። ምንም ዓመታዊ ክፍያ ወይም የመንገድ ግብር የለም; ነገር ግን፣ በአብዛኛው በግል ባለቤትነት የተያዙ አውራ ጎዳናዎች አጠቃቀም ከትላልቅ ኮምዩኖች አካባቢ በስተቀር በክፍያ ነው። አዲሱ የመኪና ገበያ እንደ Renault፣ Peugeot እና Citroën ባሉ የሀገር ውስጥ ብራንዶች የተያዘ ነው። ፈረንሳይ የዓለማችን ረጅሙ ድልድይ Millau Viaduct ይዛለች እና እንደ Pont de Normandie ያሉ ብዙ ጠቃሚ ድልድዮችን ገንብታለች። በናፍጣ እና በቤንዚን የተቃጠሉ መኪናዎች እና የጭነት መኪናዎች የሀገሪቱን የአየር ብክለት እና የግሪንሀውስ ጋዝ ልቀትን ትልቅ ክፍል ያስከትላሉ.በፈረንሳይ 464 አውሮፕላን ማረፊያዎች አሉ።በፓሪስ አካባቢ የሚገኘው የቻርለስ ደ ጎል አውሮፕላን ማረፊያ በአገሪቱ ውስጥ ትልቁ እና በጣም በተጨናነቀ አየር ማረፊያ ነው ፣ብዙውን ታዋቂ እና የንግድ ትራፊክ የሚያስተናግድ እና ፓሪስን ከሁሉም የዓለም ዋና ዋና ከተሞች ጋር ያገናኛል። ምንም እንኳን ብዙ የግል አየር መንገድ ኩባንያዎች የሀገር ውስጥ እና የአለም አቀፍ የጉዞ አገልግሎቶችን ቢሰጡም ኤር ፈረንሳይ የብሔራዊ አየር መንገድ ነው። በፈረንሳይ ውስጥ አስር ዋና ዋና ወደቦች አሉ ፣ ትልቁ በማርሴይ ነው ፣ እሱም ደግሞ የሜዲትራኒያን ባህርን የሚያዋስነው ። 12,261 ኪሎ ሜትር (7,619 ማይል) የውሃ መንገዶች ፈረንሳይን ያቋርጣሉ ፣ የሜዲትራኒያን ባህርን ከአትላንቲክ ውቅያኖስ ጋር የሚያገናኘው ቦይ ዱ ሚዲ በጋሮን ወንዝ በኩል ውቅያኖስ.

ሳይንስ እና ቴክኖሎጂ

ከመካከለኛው ዘመን ጀምሮ ፈረንሳይ ለሳይንሳዊ እና ቴክኖሎጂ ስኬት ትልቅ አስተዋፅዖ አድርጋለች። በ 11 ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ ፈረንሳዊው የተወለዱት ርዕሰ ሊቃነ ጳጳሳት ሲልቬስተር ዳግማዊ የአባከስ እና የጦር ሰራዊት ሉል እንደገና አስተዋውቀዋል, እና የአረብ ቁጥሮችን እና ሰዓቶችን ለብዙ አውሮፓ አስተዋውቀዋል. በ 12 ኛው ክፍለ ዘመን አጋማሽ ላይ የተመሰረተው የፓሪስ ዩኒቨርሲቲ አሁንም እጅግ በጣም ከሚባሉት ውስጥ አንዱ ነው. በምዕራቡ ዓለም ውስጥ አስፈላጊ የትምህርት ተቋማት. በ 17 ኛው ክፍለ ዘመን የሒሳብ ሊቅ ሬኔ ዴካርትስ ሳይንሳዊ እውቀትን ለመቅሰም ዘዴ ሆኖ ምክንያታዊነትን ፈር ቀዳጅ ሆኖ ሲያገለግል ብሌዝ ፓስካል በፕሮባቢሊቲ እና በፈሳሽ መካኒኮች ሥራው ታዋቂ ሆነ። ሁለቱም በዚህ ወቅት በአውሮፓ ውስጥ ያበበው የሳይንሳዊ አብዮት ቁልፍ ሰዎች ነበሩ። የፈረንሳይ ሳይንሳዊ ምርምርን ለማበረታታት እና ለመጠበቅ በ 17 ኛው ክፍለ ዘመን አጋማሽ ላይ በሉዊ አሥራ አራተኛ የተመሰረተው የፈረንሳይ የሳይንስ አካዳሚ በታሪክ ውስጥ ከመጀመሪያዎቹ ብሔራዊ የሳይንስ ተቋማት አንዱ ነበር; በሚቀጥሉት ሁለት መቶ ዓመታት በአውሮፓ ውስጥ በሳይንሳዊ እድገቶች ግንባር ቀደም ነበር ።

የኢንላይንመንት ዘመን በባዮሎጂስት ቡፎን ሥራ ተለይቶ ይታወቃል ፣ ሥነ-ምህዳራዊ ተተኪነትን ከተገነዘቡ የመጀመሪያዎቹ የተፈጥሮ ተመራማሪዎች አንዱ እና ኬሚስት ላቮይየር በቃጠሎ ውስጥ የኦክስጅንን ሚና ባወቀ። ዲዴሮት እና ዲአሌምበርት ኢንሳይክሎፔዲ አሳትመዋል ይህም ለህዝቡ በዕለት ተዕለት ኑሮው ላይ ሊተገበር የሚችል "ጠቃሚ እውቀት" እንዲያገኙ ለማድረግ ያለመ ነው. በ 19 ኛው ክፍለ ዘመን የኢንዱስትሪ አብዮት በፈረንሳይ አስደናቂ የሳይንስ እድገቶችን ታይቷል, አውጉስቲን ፍሬስኔል ዘመናዊ ኦፕቲክስን በመመሥረት, ሳዲ ካርኖት የቴርሞዳይናሚክስ መሰረት በመጣል እና ሉዊ ፓስተር የማይክሮባዮሎጂ ፈር ቀዳጅ። በጊዜው የነበሩ ሌሎች ታዋቂ የፈረንሣይ ሳይንቲስቶች ስማቸው በአይፍል ግንብ ላይ ተጽፎ ነበር።

የ 20 ኛው ክፍለ ዘመን ታዋቂ የፈረንሳይ ሳይንቲስቶች የሂሳብ ሊቅ እና የፊዚክስ ሊቅ ሄንሪ ፖይንካርሬ; የፊዚክስ ሊቃውንት ሄንሪ ቤኬሬል ፣ ፒየር እና ማሪ ኩሪ ፣ በሬዲዮአክቲቭ ሥራቸው ዝነኛ ሆነው ይቀጥላሉ ። የፊዚክስ ሊቅ ፖል ላንግቪን; እና የቫይሮሎጂስት ሉክ ሞንታግኒየር, የኤችአይቪ ኤድስ ተባባሪ. እ.ኤ.አ. በ1998 በሊዮን ውስጥ የእጅ ንቅለ ተከላ የተሰራው ዣን ሚሼል ዱበርናርድን ባካተተው አለም አቀፍ ቡድን ሲሆን በመቀጠልም የመጀመሪያውን የተሳካ ባለ ሁለት እጅ ንቅለ ተከላ አድርጓል። ቴሌ ቀዶ ጥገና ለመጀመሪያ ጊዜ የተካሄደው በዣክ ማሬስካውዝ በሚመሩ የፈረንሳይ የቀዶ ጥገና ሐኪሞች እ.ኤ.አ. ሴፕቴምበር 7 ቀን 2001 በአትላንቲክ ውቅያኖስ አቋርጦ ነበር። የፊት ንቅለ ተከላ ለመጀመሪያ ጊዜ የተካሄደው እ.ኤ.አ. ህዳር 27 ቀን 2005 በዶክተር በርናርድ ዴቫቼሌ ነበር።

ፈረንሳይ የኒውክሌር አቅምን በማሳካት አራተኛዋ ሀገር ነበረች እና በዓለም ላይ በሦስተኛ ደረጃ ትልቁ የኒውክሌር ጦር መሳሪያ አላት። በሲቪል ኑክሌር ቴክኖሎጂ ውስጥም መሪ ነው. ፈረንሳይ የራሷን የጠፈር ሳተላይት ያመጠቀች ከሶቪየት ዩኒየን እና ከዩናይትድ ስቴትስ ቀጥሎ ሶስተኛዋ ሀገር ነበረች እና የንግድ ማስጀመሪያ አገልግሎት ሰጪ አሪያንስፔስ የመጀመሪያዋ ነች። የፈረንሣይ ብሔራዊ የጠፈር ፕሮግራም፣ ሲኤንኤስ፣ በዓለም ላይ ሦስተኛው ጥንታዊ፣ እና በአውሮፓ ውስጥ እጅግ ጥንታዊ፣ ትልቁ እና በጣም ንቁ ነው። ፈረንሣይ የአውሮፓ የጠፈር ኤጀንሲ (ESA) መስራች አባል ነች፣ ከበጀቷ ከሩብ በላይ ለማዋጣት፣ ከማንኛውም አባል ሀገር የበለጠ። ኢዜአ ዋና መሥሪያ ቤቱን ፓሪስ ነው፣ ዋናው የጠፈር ወደብ በፈረንሳይ ጊያና አለው፣ እና በፈረንሳይ የተሰራውን አሪያን 5ን እንደ ዋና ማስጀመሪያ ተሽከርካሪ ይጠቀማል። ኤርባስ፣ ግንባር ቀደም የኤሮስፔስ ኩባንያ እና የዓለማችን ትልቁ የአየር መንገድ አምራች፣ የተቋቋመው በከፊል ከፈረንሳዩ ኩባንያ አኤሮፓቲያሌ ነው፤ ዋናው የንግድ አየር መንገድ ሥራ የሚካሄደው በፈረንሳይ ዲቪዚዮን ኤርባስ ኤስ.ኤ.ኤስ.ፈረንሳይ የአውሮፓ ሲንክሮሮን ራዲየሽን ተቋም፣ ኢንስቲትዩት ላው–ላንጌቪን እና ሚናቴክን ጨምሮ ዋና ዋና አለም አቀፍ የምርምር ተቋማትን ታስተናግዳለች። እንዲሁም በዓለም ላይ ትልቁን ቅንጣት ፊዚክስ ላብራቶሪ የሚያንቀሳቅሰው እና በሦስተኛ ደረጃ ትልቁን አስተዋፅዖ የሚያደርገው CERN ዋና አባል ነው። ፈረንሳይ አቅኚ ሆና አስተናግዳለች ITER፣ የአለም ትልቁ ሜጋ ፕሮጄክት የሆነውን የኒውክሌር ፊውዥን ሃይልን ለማዳበር የሚደረግን ጥረት። በፈረንሳይ ብሔራዊ የባቡር ኩባንያ SNCF የተገነባው TGV, ተከታታይ የዓለም የፍጥነት መዝገቦችን የያዘ ከፍተኛ ፍጥነት ያለው ባቡር ነው; እ.ኤ.አ. በ 2007 574.8 ኪሜ በሰዓት (357.2 ማይል በሰዓት) የፈጣኑ የንግድ ጎማ ያለው ባቡር ሆነ። እ.ኤ.አ. ከ 2021 ጀምሮ ፣ መግነጢሳዊ ሌቪቴሽን በሚጠቀሙ በማግሌቭ ሞዴሎች ብቻ የሚበልጠው በዓለም ላይ ሦስተኛው ፈጣን ባቡር ነው። ምዕራብ አውሮፓ አሁን በ TGV መስመሮች አውታረመረብ አገልግሎት ይሰጣል. የስቴቱ የምርምር ኤጀንሲ ሴንተር ናሽናል ዴ ላ ሬቸርቼ ሳይንቲፊክ (CNRS) በአውሮፓ ውስጥ ትልቁ የምርምር ተቋም እና በዓለም አቀፍ ደረጃ ታዋቂ ከሆኑት መካከል አንዱ ነው ። እ.ኤ.አ. በ 2020 ተፈጥሮ ኢንዴክስ መሠረት በዓለም ዙሪያ በሳይንሳዊ መጽሔቶች ላይ በሚታተሙ መጣጥፎች አራተኛ ደረጃ ላይ ይገኛል ፣ በአጠቃላይ ፈረንሳይ ስድስተኛ-ከፍተኛውን ድርሻ ይዛለች። እ.ኤ.አ. በ2022 ፈረንሳይ በኖቤል ተሸላሚዎች ቁጥር በአራተኛ ደረጃ ላይ ትገኛለች፣ 70 ፈረንሳውያን የኖቤል ተሸላሚ ሆነዋል። 12 የፈረንሣይ የሂሳብ ሊቃውንት የመስክ ሜዳሊያ ተሸላሚ ሆነዋል፣ በዘርፉ እጅግ የላቀ ሽልማት ተሰጥቷቸዋል፣ ከአጠቃላይ ተሸላሚዎች አንድ አምስተኛውን፣ እና ከዩናይትድ ስቴትስ ሁለተኛ ደረጃን ይዘዋል። በ2021 ግሎባል ኢኖቬሽን ኢንዴክስ ፈረንሳይ በ11ኛ ደረጃ ላይ ተቀምጣለች፣ በ2020 12ኛ እና በ2019 16ኛ ጋር ስትነፃፀር፣(ሁሉም ጊዜ በአውሮፓ አጠቃላይ ዘገባ)

የከተማ ገጽታ

አርክቴክቸር

ፈረንሣይ ዘመናዊ ሕንፃዎች ያሏት አገር ስትሆን አሮጌ ሕንፃዎች አገሯ በሥነ ሕንፃ ከበለጸጉት አንዷ ነች። በፓሪስ ከተማ እና በመላ ሀገሪቱ ታሪካዊ ጽናት የሚታይበት ይህ ታሪካዊ ክምችት በጥሩ ሁኔታ የተገነባ ሲሆን ይህም የፈረንሳይ ባህል ከሌሎች አህጉራት ልዩ ያደርገዋል. ፈረንሳይ ለዘመናት የምዕራባውያን የባህል ልማት ማዕከል ሆና ቆይታለች። ብዙ የፈረንሳይ አርቲስቶች በጊዜያቸው በጣም ታዋቂ ከሆኑት መካከል ነበሩ; ፈረንሣይ አሁንም በዓለም ላይ በበለጸገ የባህል ወግ ትታወቃለች።

ተከታታይ የፖለቲካ አገዛዞች ሁሌም ጥበባዊ ፈጠራን ያበረታታሉ። በ 1959 የባህል ሚኒስቴር መፈጠር የሀገሪቱን ባህላዊ ቅርሶች ተጠብቆ ለህዝብ ተደራሽ ለማድረግ ረድቷል. የባህል ሚኒስቴር ከተቋቋመበት ጊዜ አንስቶ ለአርቲስቶች ድጎማ በመስጠት፣ የፈረንሳይ ባህልን በአለም ላይ በማስተዋወቅ፣ በዓላትን እና ባህላዊ ዝግጅቶችን በመደገፍ፣ ታሪካዊ ሀውልቶችን በመጠበቅ ከፍተኛ እንቅስቃሴ እያደረገ ነው። የፈረንሳይ መንግስት በሀገሪቱ ውስጥ የተሰሩ የኦዲዮቪዥዋል ምርቶችን ለመከላከል የባህል ልዩ ሁኔታን በመጠበቅ ረገድም ተሳክቶለታል።

ፈረንሳይ በዓመት ከፍተኛውን የቱሪስት ቁጥር ትቀበላለች።በዋነኛነት በግዛቱ ውስጥ ለተተከሉት በርካታ የባህል ተቋማት እና ታሪካዊ ሕንፃዎች ምስጋና ይግባው። በየዓመቱ ከ 50 ሚሊዮን በላይ ሰዎችን የሚያስተናግዱ 1,200 ሙዚየሞችን ይቆጥራል. በጣም አስፈላጊዎቹ የባህል ቦታዎች የሚተዳደሩት በመንግስት ነው፣ ለምሳሌ በህዝብ ኤጀንሲ ሴንተር ዴስ ሀውልቶች ናሽዮክስ በኩል፣ ወደ 85 የሚጠጉ ብሄራዊ ታሪካዊ ሀውልቶች ተጠያቂ ነው። እንደ ታሪካዊ ሐውልቶች ጥበቃ የተደረገላቸው 43,180 ሕንፃዎች በዋናነት የመኖሪያ ቤቶች (ብዙ ቤተመንግሥቶች) እና ሃይማኖታዊ ሕንፃዎች (ካቴድራሎች፣ ባሲሊካዎች፣ አብያተ ክርስቲያናት)፣ ግን ሐውልቶች፣ መታሰቢያዎች እና የአትክልት ስፍራዎች ያካትታሉ። ዩኔስኮ በፈረንሳይ 45 ቦታዎችን በአለም ቅርስነት አስመዝግባለች።

የድሮ አርክቴክቸር

በመካከለኛው ዘመን፣ ሥልጣናቸውን ለመለየት በፊውዳል መኳንንት ብዙ የተመሸጉ ቤተመንግስቶች ተገንብተዋል። በሕይወት የተረፉት አንዳንድ የፈረንሳይ ቤተመንግስቶች ቺኖን፣ ቻቴው ዲ አንጀርስ፣ ግዙፉ ቻቴው ዴ ቪንሴንስ እና የካታር ቤተመንግስት የሚባሉት ናቸው። በዚህ ዘመን ፈረንሳይ እንደ አብዛኛው የምዕራብ አውሮፓ የሮማንስክ አርክቴክቸር ትጠቀም ነበር። በፈረንሳይ ከሚገኙት የሮማንስክ አብያተ ክርስቲያናት ታላላቅ ምሳሌዎች መካከል በቱሉዝ የሚገኘው የቅዱስ ሰርኒን ባሲሊካ፣ በአውሮፓ ትልቁ የሮማንስክ ቤተ ክርስቲያን እና የክሉኒ አቢ ቅሪቶች ናቸው።

የጎቲክ አርክቴክቸር፣ በመጀመሪያ ስሙ ኦፐስ ፍራንሲጀነም ትርጉሙ “የፈረንሳይ ስራ” ማለት ነው፣ የተወለደው በÎle-de-ፈረንሳይ ሲሆን በመላው አውሮፓ የተቀዳ የመጀመሪያው የፈረንሳይ የስነ-ህንፃ ዘይቤ ነበር። ሰሜናዊ ፈረንሳይ የአንዳንድ በጣም አስፈላጊ የጎቲክ ካቴድራሎች እና ባሲሊካዎች መኖሪያ ነው ፣ ከእነዚህም ውስጥ የመጀመሪያው የቅዱስ ዴኒስ ባሲሊካ (እንደ ንጉሣዊ ኔክሮፖሊስ ጥቅም ላይ ይውላል)።

ሌሎች ጠቃሚ የፈረንሳይ ጎቲክ ካቴድራሎች ኖትር-ዳም ደ ቻርትረስ እና ኖትር-ዳም ዲ አሚን ናቸው። ነገሥታቱ በሌላ ጠቃሚ የጎቲክ ቤተ ክርስቲያን ዘውድ ተቀዳጁ፡ ኖትር ዴም ደ ሬምስ። ከአብያተ ክርስቲያናት በተጨማሪ፣ የጎቲክ አርክቴክቸር ለብዙ ሃይማኖታዊ ቤተ መንግሥቶች ያገለግል ነበር፣ በጣም አስፈላጊው በአቪኞን የሚገኘው ፓሌይስ ዴስ ፓፔስ ነው።

የመቶ አመት ጦርነት የመጨረሻው ድል በፈረንሳይ የስነ-ህንፃ ዝግመተ ለውጥ ውስጥ ወሳኝ ደረጃን አሳይቷል። የፈረንሳይ ህዳሴ ጊዜ ነበር እና ከጣሊያን የመጡ በርካታ አርቲስቶች ወደ የፈረንሳይ ፍርድ ቤት ተጋብዘዋል; ከ1450 ጀምሮ በሎየር ሸለቆ ውስጥ ብዙ የመኖሪያ ቤተ መንግሥቶች ተገንብተው ለመጀመሪያ ጊዜ ቻቶ ዴ ሞንሶሬው ናቸው። እንደነዚህ ያሉት መኖሪያ ቤቶች ቻቴው ዴ ቻምቦርድ፣ ቻቴው ዴ ቼኖንሴው ወይም ቻቴው ዲ አምቦይዝ ነበሩ።

ህዳሴውን ተከትሎ እና የመካከለኛው ዘመን መጨረሻ, ባሮክ አርክቴክቸር ባህላዊውን የጎቲክ ዘይቤ ተክቷል. ይሁን እንጂ በፈረንሣይ የባሮክ አርክቴክቸር ከሃይማኖታዊ ሥርዓት ይልቅ በዓለማዊው ጎራ ውስጥ ትልቅ ስኬት አግኝቷል። በዓለማዊው ጎራ ውስጥ የቬርሳይ ቤተ መንግሥት ብዙ ባሮክ ባህሪያት አሉት. የቬርሳይን ማራዘሚያዎች ያዘጋጀው ጁልስ ሃርዱይን ማንሳርት በባሮክ ዘመን ውስጥ በጣም ተደማጭነት ከነበራቸው የፈረንሳይ አርክቴክቶች አንዱ ነበር; እሱ በ Les Invalides በጉልበቱ ታዋቂ ነው። በጣም ከሚያስደንቁ የክልል ባሮክ አርክቴክቸር አንዳንዶቹ ገና ፈረንሣይ ባልሆኑ ቦታዎች እንደ ፕላስ ስታኒስላስ በናንሲ ይገኛሉ። በወታደራዊ ሥነ ሕንፃ በኩል ቫባን በአውሮፓ ውስጥ በጣም ቀልጣፋ ምሽጎችን ነድፎ ተጽዕኖ ፈጣሪ ወታደራዊ አርክቴክት ሆነ። በውጤቱም, የእሱ ስራዎች መኮረጅ በመላው አውሮፓ, አሜሪካ, ሩሲያ እና ቱርክ ውስጥ ይገኛሉ. ከአብዮቱ በኋላ፣ ሪፐብሊካኖች ኒዮክላሲዝምን ደግፈዋል፣ ምንም እንኳን ከአብዮቱ በፊት በፈረንሣይ ውስጥ እንደ ፓሪስ ፓንተን ወይም ካፒቶል ደ ቱሉዝ ካሉ ሕንፃዎች ጋር አስተዋወቀ። በመጀመሪያው የፈረንሳይ ኢምፓየር ጊዜ የተገነባው አርክ ደ ትሪምፌ እና ሴንት ማሪ-ማድሊን የኢምፓየር ዘይቤ አርክቴክቸር ምርጥ ምሳሌን ይወክላሉ።

ናፖሊዮን III ስር, የከተማ እና የሕንፃ አዲስ ማዕበል ተወለደ; እንደ ኒዮ-ባሮክ ፓላይስ ጋርኒየር ያሉ እጅግ ግዙፍ ሕንፃዎች ተገንብተዋል። በወቅቱ የነበረው የከተማ ፕላን በጣም የተደራጀ እና ጥብቅ ነበር; በተለይም የሃውስማን የፓሪስ እድሳት። ከዚህ ዘመን ጋር የተያያዘው አርክቴክቸር በእንግሊዝኛ ሁለተኛ ኢምፓየር የሚል ስያሜ ተሰጥቶታል፣ ቃሉ ከሁለተኛው የፈረንሳይ ግዛት የተወሰደ ነው። በዚህ ጊዜ በአውሮፓ እና በፈረንሣይ ውስጥ ጠንካራ የጎቲክ ዳግም መነሳት ነበር; ተዛማጅ አርክቴክት Eugène Viollet-le-Duc ነበር። በ19ኛው መቶ ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ ጉስታቭ ኢፍል ብዙ ድልድዮችን እንደ ጋራቢት ቫያዳክት ቀርጾ በዘመኑ ከፍተኛ ተደማጭነት ከነበራቸው የድልድይ ዲዛይነሮች አንዱ ሆኖ ቆይቷል። በ 20 ኛው ክፍለ ዘመን የፈረንሳይ-ስዊስ አርክቴክት ሌ ኮርቡሲየር በፈረንሳይ ውስጥ በርካታ ሕንፃዎችን ነድፏል. በቅርብ ጊዜ, የፈረንሳይ አርክቴክቶች ሁለቱንም ዘመናዊ እና አሮጌ የስነ-ህንፃ ቅጦችን አጣምረዋል. የሉቭር ፒራሚድ በጥንታዊ ሕንፃ ላይ የተጨመረው የዘመናዊ አርክቴክቸር ምሳሌ ነው። በፈረንሳይ ከተሞች ውስጥ ለመዋሃድ በጣም አስቸጋሪ የሆኑት ሕንፃዎች ሰማይ ጠቀስ ፎቆች ናቸው, ምክንያቱም ከሩቅ ስለሚታዩ. ለምሳሌ፣ በፓሪስ፣ ከ1977 ጀምሮ፣ አዳዲስ ሕንፃዎች ከ37 ሜትር (121 ጫማ) በታች መሆን ነበረባቸው። የፈረንሳይ ትልቁ የፋይናንስ አውራጃ ላ ዴፈንስ ነው፣ ብዙ ቁጥር ያላቸው ሰማይ ጠቀስ ፎቆች የሚገኙበት። ከአካባቢያቸው ጋር ለመዋሃድ ፈታኝ የሆኑ ሌሎች ግዙፍ ሕንፃዎች ትላልቅ ድልድዮች ናቸው; ይህ የተደረገበት መንገድ ምሳሌ Millau Viaduct ነው። አንዳንድ ታዋቂ ዘመናዊ የፈረንሳይ አርክቴክቶች ዣን ኑቬል, ዶሚኒክ ፔርራልት, ክርስቲያን ደ ፖርትዛምፓርክ ወይም ፖል አንድሪው ያካትታሉ.