ሶዶ

ሶዶ Soddo Ambbaa
ከተማ
ወላይታ ሶዶ
አገር	ኢትዮጵያ
ክልል	ደቡብ ኢትዮጵያ ክልላዊ መንግስት
ዞን	ዎላይታ
ወረዳ	ሶዶ ዙርያ
ካንቲባ	መርክነህ ማለዳ
ከፍታ	1,600 ሜ.
ሶዶ የሶዶ ፡ አቀማመጥ ፡ በኢትዮጵያ ፡ ውስጥ
6°51′ ሰሜን ኬክሮስ እና 37°46′ ምሥራቅ ኬንትሮስ

ሶዶ ወይም ወላይታ ሶዶ በኢትዮጵያ የደቡብ ኢትዮጵያ ክልላዊ መንግስት ውስጥ የሚገኝ ከተማ ሲሆን በዎላይታ ዞን እና በሶዶ ዙሪያ ወረዳ ይገኛል። ወላይታ ሶዶ የዎላይታ ዞን እና የደቡብ ኢትዮጵያ ክልል አስተዳደር ማዕከል ሆኖ ያገለግላል። ከተማው ከባሕር ጠለል በላይ 1,600 እስከ 2,100 ሜትር ከፍታ ያለው ሲሆን የኬንትሮስ መስመርና ርዝመት ያለው 6°54′ሰ 37°45′ም ነው። ሶዶ ኢትዮጵያ ውስጥ የሚገኙ ዋና ዋና የጤናና ትምህርት ተቋማት ማዕከል ነው። ሶዶ ክርስቲያን ሆስፒታል በአፍሪካ ከሚገኙ 10 የቀዶ ህክምና ማሰልጠኛ ማዕከላት አንዱ ነው። ሆስፒታሉ ኦርቶፒዲክእና ጄኔራል፣ ማህፀን እና ህፃናት መርጃን ጨምሮ የተለያዩ የህክምና፣ የቀዶ ህክምና ና የቀዶ ህክምና አገልግሎት ይሰጣል። ወላይታ ሶዶ ዩኒቨርሲቲ ትምህርተ ሪፈራል ሆስፒታልም በዚህ ከተማ የሚገኝ ሲሆን ሁለት ሚሊዮን አካባቢ ሰዎችንም ያገለግላል። በሆስፒታሉ የነበሩት አልጋዎች ጠቅላላ ቁጥር 200 ነበር፤ ከእነዚህ ውስጥ 60 አልጋዎች በማህፀንና በማህፀን ሕክምና ክፍል ውስጥ ይገኙ ነበር ።

ታሪክ

በ1930ዎቹ መጀመሪያ ላይ በዎላይታ አከባቢ ከተማ ተብሎ ሊጠራ የሚገባው ብቸኛ አካባቢ ሶዶ መሆኑ ነበር። የቅዳሜ ገበያ፣ ወደ ዋና ከተማው የሚላክ የስልክ መስመር እንዲሁም በየሳምንቱ የፖስታ መልእክት የሚልክ ሰው ነበረው። የጣሊያን የምድር ጦር ሶዶ ጥር 27 ቀን 1929 ዓ.ም በቁጥጥር ስር አዋለ፤ ሁለት የጣሊያን ጄኔራሎች በጥቂቱ ከተቃውሞ በኋላ ግንቦት 22 ቀን 1933 ዓ.ም. እጃቸውን እስከሰጡበት ጊዜ ድረስ እዚያው ነበሩ። በ1958 ዓ.ም. ሶዶ በኢትዮጵያ አንደኛ ደረጃ ላይ ከሚገኙ 27 ቦታዎች አንዱ ነበር። ከ1965-68 ባለው ጊዜ ውስጥ የኢትዮጵያ ንግድ ባንክ ቅርንጫፍ ተቋቋመ።

ዎላይታ ሶዶ በ2014 ዓ.ም

የሶዶ ዙሪያ ወረዳ አስተዳዳሪ እና የሆነ ጊዜ ተማሪዎች አብዮት አራማጅ መላኩ ጌብሬ ኤግዚያበር በ1967 ዓ.ም. ታሰሩ። ገበሬዎችና የከተማ ድሀዎች በከተማ ውስጥ በዝባዦች ላይ እንዲነሱ በማበረታታቸው ምክንያት ነበር የታሰሩት። በ1984 በዚያ ዓመት በረሃብ ለተጎዱ ሰዎች የስደተኞች መጠለያ ተቋቋመ። ከ1997 ዓ.ም. የኢትዮጵያ ጠቅላላ ምርጫ በፊት፣ የካቲት 22 ቀን 1997 ዓ.ም. በሶዶ በወያኔ ሕግ ታስረው ከነበሩ 200 ሰዎች መካከል አንዳንድ የተባበሩት የኢትዮጵያ ዴሞክራሲያዊ ኃይሎች የፖለቲካ ፓርቲ አባላት እንደሚገኙ አምነስቲ ኢንተርናሽናል ዘግቧል። አምነስቲ ኢንተርናሽናል ይህንን አጋጣሚ በተቃዋሚ ፓርቲ አራማጆች ላይ በተከታታይ መንግስት ከፈፀመባቸው ማስፈራሪያዎች ውስጥ አንዱ ነው።

የህዝብ ቁጥር

በማዕከላዊ ስታስትክ አጀንሲ የ2018 የህዝብ ብዛት ትምብያ ላይ መሠረት, ሶዶ ከተማ በአጠቃላይ 254,294 ነዋሪዎች አሉት, ከእነዚህ ውስጥ 125,855 ወንዶች ሲሆኑ 128,439 ደግሞ ሴቶች ናቸው።